Να είσαι Τσάρλι κάθε μέρα, όσο μπορείς

Ο ηρωικός διευθυντής του Charlie Hebdo Stephane Charbonnier (Charb),

Ωραίες και πολιτισμένες και συγκινητικές είναι οι δημόσιες εκδηλώσεις τύπου «αγρύπνιας» σαν αυτές που έγιναν χθες σε διάφορες μητροπόλεις (σήμερα στην Αθήνα), ως αντίδραση στην αποτρόπαια εκτέλεση των βασικών συντελεστών του σατιρικού περιοδικού Charlie Hebdo από φανατικούς ισλαμιστές. Και ενοχλούμαι πάντα όταν τέτοιες κινητοποίησεις χλευάζονται ως «φιλελεύθερα events» από ανθρώπους που δεν μπορούν να αντιληφθούν διαδηλώσεις χωρίς «αγωνιστική»/ συντεχνιακή / μικροπολιτική ατζέντα. Εκτός όμως από μια αίσθηση ανίκανης οργής και παθητικής περίσκεψης που μου προκαλούν τέτοιες εκδηλώσεις και με κάνουν να παραλύω, νομίζω οτι στη συγκεκριμένη περίπτωση, κινούνται και κάπως κόντρα στο ασεβές και συγκρουσιακό πνεύμα των γενναίων συντελεστών του περιοδικού, που ρίσκαραν και έχασαν τη ζωή τους στο βωμό της ελευθερίας της έκφρασης. Δυστυχώς, πολλά από τα πιο διάσημα και έγκυρα υποτίθεται ειδησιογραφικά Μέσα του πλανήτη – ειδικά  στις Η.Π.Α. – δεν αξιώθηκαν ούτε διά της οσμόσεως να αντλήσουν έστω και ελάχιστη από αυτή τη γενναιότητα, δημοσιευόντας «πιξελωμένες», επεξεργασμένες, λογοκριμένες εκδοχές των «αμφιλεγόμενων» εικονογραφημένων εξωφύλων του Charlie Hebdo. Φανερώθηκε επίσης μπόλικη αφέλεια («Γιατί οι τρομοκράτες να σκοτώσουν γελοιογράφους;» ήταν ο τίτλος του κεντρικού χθεσινού άρθρου της Washington Post – εδώ σκοτώνουν παιδάκια, σε μεσήλικες καρτουνίστες θα κώλωναν;) και μικροψυχία ( ο Tony Barber έγραψε στους Financial Times οτι τα θύματα έχασαν τη ζωή τους επειδή είχαν χάσει την επαφή με την «κοινή λογική»).  

Παλαιότερο εξώφυλλο του Charlie Hebdo: Η Μεσόγειος εφαρμόζει το πρόγραμμα του Εθνικού Μετώπου

Μετά το χθεσινό σοκ, η σκέψη στρέφεται μουδιασμένη στην επόμενη μέρα για τη Γαλλία και την Ευρώπη, με τη Λεπέν έτοιμη να δρέψει δάφνες από τη σφαγή, και την αναπόφευκτη ενίσχυση της ισλαμοφοβικής ρητορικής περί μοιραίας  «σύγκρουσης πολιτισμών». Ο δείκτης κινδύνου πολιτικής νομιμοποίησης της ακροδεξιάς / εθνικιστικής / ρατσιστικής επιχειρηματολογίας, βρίσκεται για άλλη μια φορά στο κόκκινο. Η δολοφονική επίθεση συνέπεσε με την ημέρα έκδοσης του νέου (και τυπικά αμφιλεγόμενου / προβοκατόρικου) βιβλίου του Μισέλ Ουελμπέκ (ο οποιός κοσμεί γελοιογραφημένος ως μπεκρούλιακας το τελευταίο τεύχος του Charlie), η πλοκή του οποίου ξετυλίγεται σ’ ένα παράλληλο σύμπαν, όπου το Ισλάμ έχει επικρατήσει θριαμβευτικά στη Γαλλία. Τίτλος του βιβλίου, «Υποταγή» – ο ίδιος ακριβώς τίτλος της ταινίας του Ολλανδού Τέο Βαν Γκογκ που κατέκρινε την μεταχείριση των γυναικών στο Ισλάμ και στοίχισε τη ζωή στο σκηνοθέτη της, που δολοφονήθηκε το 2004 από εξτρεμιστή μετά την κυκλοφορία του φιλμ. Δεν έχει περάσει καιρός επίσης από τη φασαρία και τις έντονα διχαστικές αψιμαχίες που προκάλεσε στη Γαλλία το μπεστ σέλερ του δημοφιλούς «εθνικιστή διανοούμενου» Eric Zemmour με τίτλο «Η Γαλλική Αυτοκτονία», όπου στοχοποιείται κυρίως η λαπαδιασμένη, «συστημική» κεντροαριστερά εξαιτίας της αδυναμίας της να αμυνθεί ενάντια στην αμερικανοποίηση και συγχρόνως (!) ισλαμοποίηση της γαλλικής κουλτούρας.  

Έχουμε δει κι εδώ πολλά αντίστοιχα πατριωτικά νούμερα, ειδικά τα τελευταία χρόνια, αυτό που δεν έχουμε δει όμως, όπως το έχουν δει οι κάτοικοι του Παρισιού ή του Λονδίνου, είναι νεαρούς συμπολίτες μας να βρίσκουν οριστική διέξοδο στον τζιχαντισμό, που αποδεικνύεται το πιο ισχυρό και πιο φτηνό ναρκωτικό: μια γερή δόση αρκεί – την έχεις ακούσει για πάντα, στρατευμένος σ’ ένα στόχο που σου εξασφαλίζει ακόμα και την αιωνιότητα. Δε βλέπουμε όμως και δείγματα γενναίας και βαθιά ρηξικέλευθης σάτιρας σαν αυτή που χαρακτηρίζει το Charlie Hebdo. Και δεν τα βλέπουμε επειδή τα ποινικοποιούμε. Πώς να ξεχάσει κανείς την περίπτωση του ατυχή ‘Παστίτσιου’ που παραλίγο να σαπίσει στα κάτεργα επειδή σατίρισε μια cult φιγούρα της παραθρησκευτικής κουλτούρας, η οποία όμως κυκλοφορεί ως δώρο – ένθετο σε εφημερίδες ευρείας κυκλοφορίας; Δεν έχουμε στομάχι ούτε για απόλυτη ελευθερία έκφρασης, ούτε για ανεκτικότητα χωρίς εξαιρέσεις, ας το παραδεχτούμε. Τουλάχιστον να θυμόμαστε πού και πού τα λόγια του ηρωικού διευθυντή του Charlie Hebdo: «Δεν φοβάμαι τα αντίποινα. Παιδιά δεν έχω, γυναίκα δεν έχω, ούτε αυτοκίνητο, ούτε δάνειο στην τράπεζα. Το ξέρω πως ακούγομαι λίγο πομπώδης, αλλά προτιμώ να πεθάνω όρθιος παρά να ζω γονατιστός». Για έναν τέτοιο προφήτη, πρόθυμα θα ζωνόμουν εκρηκτικά.