«Ερμηνεύοντας το Σημείο και τη Γραμμή, ο W. Kandinsky και ο P. Klee, αναγνώρισαν -ήδη από την εποχή που δίδασκαν στη σχολή του Bauhaus- πλούσιο συμβολικό και εννοιολογικό περιεχόμενο στις αρχετυπικές αυτές χαράξεις της γραφίδας…
Με το θεωρητικό και ζωγραφικό τους έργο, οι μοντέρνοι δάσκαλοι της αφαίρεσης έθεσαν τις αρχές για μια μεθοδική σύνθεση του καμβά, με βάση αυτά τα πρωταρχικά στοιχεία. Ποιο θα ήταν άραγε το περιεχόμενο αυτού του ριζοσπαστικού λεξιλογίου αν γινόταν, αναγωγικά με κάποιο τρόπο, να επεκταθεί και στον “τρισδιάστατο καμβά”;».
Με το Ευρωπαϊκό βραβείο BIG SEE Interior Design Award 2019 διακρίθηκε το αρχιτεκτονικό γραφείο Δημήτρη Χάμψα για το έργο «Γραμμή – Επίπεδο – Πρίσμα», που αφορά προσθήκη σοφίτας σε οροφοδιαμέρισμα. Ο σχεδιασμός της συγκεκριμένης κατοικίας στηρίζεται στη θεωρία των μοντέρνων ζωγράφων W. Kandinsky και P. Klee, όπως την ανέπτυξαν στην ιστορική σχολή Bauhaus και όπως την επεκτείνει ο αρχιτέκτονας στην τρίτη διάσταση.
Η τελετή απονομής έλαβε χώρα στη Λιουμπλιάνα της Σλοβενίας, στα πλαίσια του ετήσιου Φεστιβάλ Αρχιτεκτονικής BIG ARCHITECTURE, που ως σκοπό έχει την ανάδειξη και την προβολή κορυφαίων πρακτικών σχεδιασμού στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
«Με εξώθηση στη τρίτη διάσταση, οι αντίστοιχες έννοιες του Σημείου, της Γραμμής και του Επιπέδου που προκύπτουν για τον τρισδιάστατο χώρο είναι η Γραμμή, το επίπεδο και το Πρίσμα. Το καθένα από τα νέα αυτά στοιχεία φέρει, αναμφίβολα, αισθητικό περιεχόμενο, ανάλογα με τις διαστάσεις, τις αναλογίες και την υλικότητα του».
Ταυτόχρονα, ανάλογα με τη θέση του, φέρει συμβολικό και τοπολογικό περιεχόμενο ώστε να γίνεται άμεσα διακριτό το «κοντά» από το «μακριά», το «πάνω» από το «κάτω», το «μέσα» από το «έξω». Συνεπώς, ένα τέτοιο σύστημα οργάνωσης του χώρου, που προκύπτει από τα τρία αυτά νέα στοιχεία, δεν είναι απλώς καλλιτεχνικό. «Αντιθέτως, εκφράζοντας με περιεκτικό τρόπο σχέσεις χώρου και αρχετυπικά νοήματα της αρχιτεκτονικής, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα υποσχόμενο “εργαλείο” για τη συγκρότηση του χώρου», όπως εξηγεί ο αρχιτέκτονας.
Το οροφοδιαμέρισμα βρίσκεται στον τελευταίο όροφο γωνιακής πολυκατοικίας στον Άγιο Δημήτριο Αττικής. Διαθέτει φαρδιούς εξώστες και προς τους δυο δρόμους, βορειοανατολικά και νοτιοανατολικά. Επίσης κάνει χρήση του δώματος του ως βεράντα, ενώ η βορειοδυτική πλευρά του συνιστά μεσοτοιχία με τη γειτονική οικοδομή και είναι η μόνη «τυφλή» του όψη. Οι στενοί δρόμοι στους οποίους «βλέπει» η πολυκατοικία δικαιολογούν τα στενά ανοίγματα στην όψη της. Η προσφερόμενη θέα από τη σοφίτα είναι η τυπική κορυφογραμμή μιας Αθηναϊκής συνοικίας.
«Ο μεν “πύργος” σε σχήμα κύβου που ορθώνεται στο εσωτερικό του διαμερίσματος, αναγνωρίζεται ως ένα πρίσμα, τα δε ελεύθερα δομικά στοιχεία (υποστυλώματα και δοκοί) που διατρέχουν τον χώρο ως γραμμές».
Όπως περιγράφει τον σχεδιασμό του ο Δημήτρης Χάμψας, «εισάγεται ένα δίπτυχο επίπεδο –διατομής L– για τη φιλοξενία των 2 υπνοδωματίων της σοφίτας και εδράζεται στις δοκούς από beton (γραμμές). Το μεν επίπεδο επενδύεται εξωτερικά με ξύλινα πάνελ ενώ τα γραμμικά στοιχεία του σκελετού του κτιρίου (υποστυλώματα και δοκοί) αφήνονται ελεύθερα και βάφονται στο χρώμα του λευκού, προκειμένου να εκφράζεται το δομικό σύστημα της κατασκευής. Στον ενιαίο χώρο κάτω από το ξύλινο αυτό στοιχείο, η κουζίνα, η τραπεζαρία και το γραφείο απολαμβάνουν τη ζεστασιά του υλικού. Έξω από αυτόν, ένας χώρος διπλάσιου ύψους –ο πυρήνας της κατοικίας– προσφέρεται για το καθιστικό με το τζάκι.
Το τρίτο υπνοδωμάτιο χωροθετείται πάνω στην απόληξη του κεντρικού κλιμακοστασίου, δλδ στο “δώμα” του κυβόσχημου “πύργου”. Το πρίσμα αυτό επενδύεται με οπτοπλινθοδομή, μέχρι ενός ύψους, δημιουργώντας έτσι ένα μικροπεριβάλλον κοντά στην ανθρώπινη κλίμακα και με έντονο θεατρικό χαρακτήρα. Η εξώθυρα, το μόνο ανοιγμα στο πρίσμα, μετατοπίζεται σε μια θέση που δεν εμποδίζει την επίπλωση του καθιστικού.
Κοντά στη νέα θέση της εισόδου, προσδιορίζεται μια οικονομική σκάλα ανόδου προς τη σοφίτα, που δεσμεύει από τη ζώνη διημέρευσης την απολύτως αναγκαία επιφάνεια. Πρόκειται για μια ελικοειδή σκάλα που περιελίσσεται γύρω από έναν στύλο, μια νέα κατακόρυφη γραμμή στο χώρο.
Ο χώρος ανάμεσα στο πρίσμα και στο δίπτυχο επίπεδο διατομής-L διατίθεται για τους χώρους υγιεινής: ένα WC ξένων στο ισόγειο και ένα πλήρες λουτρό για την εξυπηρέτηση των υπνοδωματίων στη σοφίτα».
