Ένα τολμηρό διαμέρισμα μπρουταλιστικής αρχιτεκτονικής στου Παπάγου

Σε ένα μοντερνιστικό κτίριο στου Παπάγου, βρίσκεται ένα οροφοδιαμέρισμα-ωδή στην ημιτελή αρχιτεκτονική και το ακατέργαστο design. Πρόκειται για το έργο “Three Objects Apartment”, που υπογράφει η Ελίνα Λούκου από τους DeMachinas, το οποίο απέσπασε το 1ο Βραβείο Νέας Αρχιτεκτονικής σε Υφιστάμενο Κτίριο στα βραβεία των Δομών Ελληνικής Αρχιτεκτονικής 2024.

H ανακαίνιση του διαμερίσματος του πρώτου ορόφου δεν περιορίζεται μόνο στον εκσυγχρονισμό, αλλά εκτείνεται και στην έρευνα πάνω σε ένα κατασκευαστικά ημιτελές κτίριο.

Σε συνεργασία με τους ιδιοκτήτες, οι αρχιτέκτονες πειραματίστηκαν πάνω στη δημιουργία μιας γλώσσας σχεδιασμού και αισθητικής που να μπορεί να συνδιαλλαγεί με τα ιδιώματα της υπάρχουσας κατασκευής: τον μπετονένιο σκελετό με τις φατνωματικές πλάκες, την ημιτελή συνθήκη του κτίσματος και την πυλωτή στο ισόγειο.

Το κτίριο βρίσκεται σε μια περιοχή με έντονη οικιστική δραστηριότητα και σχεδιάστηκε το 1970, σύμφωνα με τις αρχές της μοντερνιστικής αρχιτεκτονικής.

Τρεις διαφορετικές κατοικίες καταλαμβάνουν τους τρεις ορόφους – εκ των οποίων ο τελευταίος δεν έχει ακόμα ανεγερθεί, ενώ στο ισόγειο βρίσκεται μια διαμπερής κοινόχρηστη πυλωτή.

Το κτίριο δεν προσέλκυσε αγοραστές ή επενδυτές από το 1973, όταν μόνο ο πρώτος όροφος κατοικήθηκε από τους τότε ιδιοκτήτες.

Το 2019 μία οικογένεια αγόρασε το οροφοδιαμέρισμα.

Η ημιτελής κατάσταση του κτιρίου δεν αποτέλεσε μειονέκτημα για εκείνους, αντιθέτως αντιμετώπισαν το κτίριο σαν ένα καμβά όπου θα μπορούσαν να κατοικήσουν δημιουργικά.

Η πυλωτή, που συνήθως στην πόλη της Αθήνας χρησιμοποιείται σαν χώρος στάθμευσης, εδώ αποτελεί έναν ιδιωτικό στεγασμένο χώρο χωρίς καθορισμένη χρήση, άρα ικανό να χρησιμοποιηθεί από τους ιδιοκτήτες όπως επιθυμούν.

Οραματίστηκαν μια ευέλικτη κατοίκηση στο επίπεδο της πυλωτής αλλά και του πρώτου ορόφου. Έτσι, σχεδιάστηκε ένας ανοιχτός χώρος με τη μεγαλύτερη δυνατότητα σε αλλαγές.

Οι αρχιτέκτονες προσπάθησαν να αποκαλύψουν όσο το δυνατόν περισσότερο το στατικό κέλυφος, ώστε να προσομοιάζει την αίσθηση της πυλωτής, με την εισαγωγή τριών λειτουργικών «αντικειμένων» τοποθετημένα στον πυρήνα του χώρου: έναν κυκλικό ελεύθερο πάγκο κουζίνας, συνδυασμό πάγκου προετοιμασίας φαγητού και τραπεζιού, έναν ορθογώνιο καθαρό όγκο αποθήκευσης, γκαρνταρόμπας και πλυντηρίων και έναν τρισδιάστατο «σταυρό», αποτελούμενο από δύο πόρτες και δύο μεγάλα πανέλα, όλα περιστρεφόμενα γύρω από τον ίδιο άξονα.

Ο τρισδιάστατο «σταυρός» σχεδιάστηκε σαν ένας μηχανισμός που ενοποιεί και διαχωρίζει τους χώρους γύρω από το κέντρο του: υπνοδωμάτιο-γραφείο-διάδρομος στο όριο ιδιωτικού-δημοσίου τμήματος της κατοικίας.

Στη διάρκεια της κατασκευής και κυρίως στο στάδιο των κατεδαφίσεων, οι άνθρωποι του γραφείου ασχολήθηκαν με τις διαφορετικές στρώσεις των υλικών. Οι αποξηλώσεις έγιναν με προσοχή αρχαιολογικής ανασκαφής.

Η φατνωματική μπετονένια οροφή που ήταν καλυμμένη με γυψοσανίδα αποκαλύφθηκε σε όλους τους χώρους και συντηρήθηκε όπως βρέθηκε. Οι πλάκες του υπάρχοντος μαρμάρινου δαπέδου αφαιρέθηκαν και θραύσματά τους επαναχρησιμοποιήθηκαν σαν μεγάλα αδρανή του νέου μωσαϊκού. Οι τελικοί σχηματισμοί των θραυσμάτων δεν είναι τυχαίοι: παρέμειναν όπου και όπως έσπασαν κατά την ρίψη τους στο έδαφος, παγώνοντας την θραύση τους στον χρόνο.

Στους χώρους των λουτρών, η κόλλα πλακιδίων που βρέθηκε κατά την αποξήλωση διατηρήθηκε ως το τελικό υλικό της επιφάνειας των τοίχων.

Τέλος, η χρωματική παλέτα που επιλέχθηκε ως σύμφυτη των αποχρώσεων των υφιστάμενων υλικών, προσδοκά να ενσωματώσει οργανικά την πρόταση με τη σκληρή φύση του ημιτελούς μπετονένιου κελύφους.

Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για την Ελίνα Λούκου και τους DeMachinas εδώ