Εδώ είμαστε, λοιπόν. Μετά από 10 χρόνια συστηματικού χτισίματος, λεπτομερούς σχεδιασμού και υπερηρωικής υπερπροσφοράς, η Marvel Studios εξαπολύει το απόλυτο κινηματογραφικό must της στο διψασμένο, πιστό και εκπαιδευμένο κοινό, με τη μορφή του Εκδικητές: Ο Πόλεμος της Αιωνιότητας ή αλλιώς του μεγαλύτερου mash-up ηρώων (υπέρ- ή σκέτων) που έχει δει ποτέ η ποπ κουλτούρα. Μπορεί η φιλοδοξία της στουντιακής μηχανής και οι προσδοκίες των fans να συναντηθούν σε ένα ικανοποιητικό σημείο ή οι άξονές τους θα διαγράφουν αιωνίως παράλληλη πορεία έξω από τη στρατόσφαιρα; Βγαίνοντας από την αίθουσα μετά από 2,5 θεαματικές, συναρπαστικές, αστείες, ελάχιστα εξαντλητικές ώρες, η πρώτη απάντηση-σκούπα είναι «ναι».
Αν θεωρήσουμε το σύνολο του ΜCU της τελευταίας δεκαετίας ως μια υπερμεγέθη ταινία, τότε το Εκδικητές: Ο Πόλεμος της Αιωνιότητας είναι το money shot της. Ένα ορόσημο της mainstream διασκέδασης που παραδόξως καταφέρνει να δικαιολογήσει το αδιανόητο hype που το περιβάλλει, μέσα από απρόσμενους και πετυχημένους συνδυασμούς γνώριμων χαρακτήρων, «καθαρές» σκηνές δράσης, ανάλαφρο χιούμορ ακόμα και τις στιγμές που κυριολεκτικά το σύμπαν γκρεμίζεται κι έναν Μεγάλο Κακό που δεν περιορίζεται σε μεγαλομανή λογύδρια, αλλά είναι ολοκληρωμένος άνθρωπος (εντάξει, όχι ακριβώς άνθρωπος, αλλά ένας τεράστιος μωβ ημίθεος – παρόλα αυτά είναι ολοκληρωμένος!).
Οι σκηνοθέτες Τζο και Άντονι Ρούσο, μαθητές της σχολής Τζος Γουίντον (υπεύθυνου για τη μέχρι στιγμής καλύτερη ταινία του MCU, το πρώτο Εκδικητές του 2012), αποδεικνύονται ικανοί ζογκλέρ του ΧL καστ, ακόμα και αν η ταινία είναι ουσιαστικά μια ατελείωτη μάχη σε Γη και διάστημα, χωρίς παραδοσιακή πλοκή και με αμφιλεγόμενα ρίσκα (Μπορούμε πραγματικά να ανησυχήσουμε για τη μοίρα των υπερηρώων όταν ξέρουμε ότι έρχεται και σίκουελ τον επόμενο χρόνο; Κι όμως, μπορούμε.) Ο Πόλεμος της Αιωνιότητας είναι ο ορισμός του πολυχρησιμοποιημένου αλλά σπανίως κερδισμένου χαρακτηρισμού “event movie”, η ταινία που θα βγάλει από το σπίτι του ακόμα και τον πιο ορκισμένο couch potato, όπως ο Τιτανικός περίπου μια 20ετία πριν, γιατί θα θέλει να συμμετάσχει στη συζήτηση μαζί με τον υπόλοιπο πλανήτη και να νιώσει κομμάτι μιας οικουμενικής εμπειρίας που συναρμολογήθηκε υπομονετικά και προσεκτικά τα τελευταία 10 χρόνια από ένα στούντιο που στα 90s πάλευε να κρατηθεί στη ζωή και να μεταφέρει με επιτυχία τα κλασικά κόμικς του στο Χόλιγουντ.
Μπορεί οι προκάτ ταινίες της Marvel να αφαιρούν από το σινεμά την αίσθηση της ανακάλυψης, της έκπληξης και της ελεύθερης δημιουργικότητας, αλλά είναι και οι μοναδικές που εγγυώνται την παρουσία του κόσμου στις κινηματογραφικές αίθουσες, σε μια περίοδο τεράστιας κρίσης για το σινεμά. «Σκοτώνοντας» το σινεμά, το MCU το σώζει…
Η κυκλοφορία του Πολέμου της Αιωνιότητας δεν σηματοδοτεί απλώς το απόγειο του γιγάντιου και δαιδαλώδους πλέον MCU, αλλά και της κινηματογραφικής (και όχι μόνο) ψυχαγωγίας έτσι όπως διαμορφώθηκε από το 2008 μέχρι σήμερα. Μπορεί τώρα να θεωρείται δεδομένο, αλλά εκείνη τη χρονιά κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ή να εγγυηθεί ότι το Iron Man, με πρωταγωνιστή τον ξεπεσμένο Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ θα συναγωνιζόταν σε αποδοχή τον Σκοτεινό Ιππότη ή ότι θα ξεπερνούσε στις συνειδήσεις του κοινού το νέο Ιντιάνα Τζόουνς. Στις υπόλοιπες 17 (!) ταινίες που μεσολάβησαν μέχρι την άφιξη του Πολέμου της Αιωνιότητας, ο αρχιτέκτονας της επιτυχίας της Marvel, Κέβιν Φάιγκι, έφτιαξε ένα αλληλένδετο υπερηρωικό οικοδόμημα serialized αφήγησης, που ζήτησε (και πήρε) από το κοινό την ίδια δέσμευση που απαιτεί η παρακολούθηση μιας τηλεοπτικής σειράς. Μόνο που στην πορεία, οι λιγότερο ενημερωμένοι θεατές (δηλαδή τα μη nerds) χρειάστηκε να εξοικειωθούν με άγνωστους ήρωες, όπως ο Ant-Man και οι Φύλακες του Γαλαξία, να μάθουν να περιμένουν μετά τους τίτλους τέλους για μια γεύση του επόμενου κεφαλαίου της ευρύτερης ιστορίας σε κάποια άλλη ταινία, να κλείνουν ραντεβού 2 και 3 φορές μέσα στη χρονιά για τη συνέχιση των περιπετειών μέσα σε ένα κοινά μοιρασμένο σύμπαν και να επενδύουν σε μια πρωτόγνωρη για τα χολιγουντιανά δεδομένα διακειμενικότητα.
Θα έβρισκαν τόσο πρόσφορο έδαφος τα μια-κι-έξω τηλεοπτικά deliveries του Netflix χωρίς το δοκιμασμένο (και ακριβότερο για τον καταναλωτή) μοντέλο της Marvel; Ακόμα και οι ίδιοι οι υπεύθυνοι της υπηρεσίας streaming παραδέχονται πως μάλλον όχι.
Η ενθρόνιση της Marvel στο Χόλιγουντ και η επιρροή της στις κινηματογραφικές μας συνήθειες αντιμετωπίζεται είτε συμβαδίζοντας με τους κανόνες της κι απολαμβάνοντας το προϊόν που προσφέρει (πάνω απ’ όλα οι ταινίες της υπόσχονται μια διασκεδαστική κινηματογραφική εμπειρία άσχετα με το βαθμό ενδιαφέροντος ή γνώσης των λεπτομερειών) είτε με μια κυνική γκρίνια για τον υπερηρωικό κορεσμό και την ολοκληρωτική κυριαρχία της σύγχρονης κινηματογραφικής σοδειάς από προϋπάρχοντα properties που οδηγούν στο «θάνατο της πρωτοτυπίας». Όπως στις περισσότερες περιπτώσεις, έτσι κι εδώ η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση και είναι αντιφατική. Μπορεί οι προκάτ ταινίες της Marvel να αφαιρούν από το σινεμά την αίσθηση της ανακάλυψης, της έκπληξης και της ελεύθερης δημιουργικότητας (παρόλο που μπορούν να είναι παραπάνω από ένα πράγμα, όπως η κατασκοπική περιπέτεια Captain America: Ο Στρατιώτης του Χειμώνα ή το κοινωνικό μανιφέστο Black Panther ή η φαρσοκωμωδία Thor: Ragnarok), αλλά είναι και οι μοναδικές που εγγυώνται την παρουσία του κόσμου στις κινηματογραφικές αίθουσες, σε μια περίοδο τεράστιας κρίσης για το σινεμά. «Σκοτώνοντας» το σινεμά, το MCU το σώζει, δίνοντάς του παράταση ζωής ανάμεσα στον ανταγωνισμό από την prestige TV, την οικονομική κρίση και την ολοένα και πιο εξελιγμένη κατ’ οίκον ψυχαγωγία.
Ο Πόλεμος της Αιωνιότητας είναι η επιβράβευση της στρατηγικής της Marvel καθώς το στούντιο ολοκληρώνει τη λεγόμενη Τρίτη Φάση του MCU και έρχεται αντιμέτωπο με τις προκλήσεις της προσαρμογής του πλάνου του για το μέλλον (οι μεγαλύτεροι σταρ του, όπως ο Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ και ο Κρις Χέμσγουορθ, είναι έτοιμοι να αποσύρουν τις υπερηρωικές στολές τους, και το κοινό αργά ή γρήγορα θα αρχίζει να αναζητά πάλι το λαμπερό και το καινούργιο, ίσως κάπου αλλού.) Προς το παρόν, το κοινό μπορεί να απολαύσει αυτή την ιστορική στιγμή γι’αυτό που είναι: άλλη μια αφορμή να θησαυρίσει η Ντίσνεϊ και η κορύφωση της κυρίαρχης ποπ κουλτούρας αυτής της γενιάς. Άλλωστε τα 10 χρόνια περνούν γρήγορα όταν έχεις καλή παρέα.
