Tι μυρωδιά θα έχει η μοναξιά στον κόσμο του Solo;

To έργο “Solo” είναι η παρουσίαση της ομώνυμης ψηφιακής εφαρμογής, που απευθύνεται σε όσους/όσες βίωσαν και πρόκειται να βιώσουν τη συνθήκη της ενικής αστικής απομόνωσης.

Η διαδικασία ανάπτυξης και σχεδιασμού της εφαρμογής βασίζεται στην έρευνα και τον αναστοχασμό γύρω από τη σχετικότητα του χρόνου, τη θεμελιώδη σημασία των αισθήσεων της αφής και της όσφρησης, τη διαπραγμάτευση των ορίων του πραγματικού σε σχέση με το μεταφυσικό και, κατ’ επέκταση, το δίλημμα παραμονής στην παρούσα συνθήκη ή μετάβασης σε άλλη.

Έχει η μοναξιά χρόνο, άρωμα και υφή; Ή χαρακτηρίζεται από την παντελή απουσία τους;

Μπορούμε να βιώσουμε τον χρόνο μέσα από τον χρόνο διαφόρων λογοτεχνικών έργων; Χακάρεται το ρολόι;

Είναι το δέρμα μια αυτόνομη επιθυμητική μηχανή με τη δική της νοημοσύνη; Έχει το δέρμα agency; Και αν ναι, μπορούμε να την χακάρουμε; Η μοναξιά είναι μόνο οι περιορισμοί της σάρκας μας ή και κάτι άλλο; Πώς οδηγούμαστε solo προς την αυτογνωσία;

H Βασιλεία Δερελή και η Μαριαλένα Βυζάκη απαντούν στις ερωτήσεις της Popaganda.

Η Μαριαλένα Βυζάκη

Πώς προέκυψε η συμμετοχή σας στο HackAthens2020; Έχοντας περάσει σχεδόν δύο μήνες σε καραντίνα, και οι δύο στο κέντρο της Αθήνας, σε διαμερίσματα της γνωστής Αθηναϊκής πολυκατοικίας, είχαμε ήδη αρχίσει να αναρωτιόμαστε ποια θα είναι η επόμενη μέρα για την πόλη μας. Πώς θα είναι άραγε η επιστροφή στην «κανονικότητα» και, τελικά, τι θα σηματοδοτεί πλέον την «κανονικότητα»; Μας απασχολούσε το κατά πόσο το να αποτραβηχτεί κάποιος/α από τον κοινωνικό ιστό θα αποτελούσε ποτέ μία εκούσια επιλογή. Ξαφνικά βρεθήκαμε όλοι/ες αντιμέτωποι/ες με τις επιλογές μας και με κάποιο τρόπο σταμάτησε να μας κυβερνά η αίσθηση ότι «χάνουμε κάτι» (σ.σ. fomo). Το HackAthens2020 μας κάλεσε σε μία ψηφιακή αναζήτηση για το πως θα είναι η Αθήνα μετά την πανδημία. Έθεσε ερωτήματα τα οποία ήδη μας απασχολούσαν και το είδαμε ως μία πολύ ενδιαφέρουσα πρόκληση: να δημιουργήσουμε ένα ψηφιακό έργο βίντεο με στοιχεία 3D design, animation, app development/graphic design, sound design, σε τέσσερις μόνο εβδομάδες, δίνοντας τη δική μας απάντηση για κάτι τόσο επίκαιρο, ρευστό και εν πολλοίς άγνωστο.

Πώς καταλήξατε ότι το έργο σας θα αναφέρεται σε ένα φανταστικό app που εστιάζει στη σχετικότητα του χρόνου, τις αισθήσεις αλλά και τη διαπραγμάτευση των ορίων του πραγματικού σε σχέση με το μεταφυσικό; Αισθανθήκαμε την ανάγκη να «χτίσουμε» πάνω στην κοινή μας εμπειρία, αυτή της ενικής αστικής απομόνωσης, και να προτείνουμε μία επιλογή που θα μας βοηθούσε να διαχειριστούμε αποτελεσματικά το ενδεχόμενο μιας επερχόμενης καραντίνας. Αναστοχαστήκαμε ποιες ενδεχομένως να υπήρξαν οι βασικότερες ανάγκες όσων βίωσαν αυτή την καραντίνα μόνοι/ες τους και λίγο-πολύ αυτό είναι και το ερώτημα που καλείται να απαντήσει το Solo: πως μπορούμε να συνυπάρχουμε ως σύνολο και να αισθανόμαστε εγγύτητα υπό συνθήκες κοινωνικής απομάκρυνσης και εγκλεισμού; Φανταστήκαμε, ως μέλη της φυλής των μοναχικών, ένα τρόπο να ξεφύγουμε από τους χωροταξικούς περιορισμούς του αθηναϊκού διαμερίσματος και να μεταβούμε με τη βοήθεια ενός φανταστικού app σε έναν διεγερμένο χώρο αισθήσεων όπου ο χρόνος διαστέλλεται και συστέλλεται.

… και η Βασιλεία Δερελή.

Πώς αντιλαμβανόμαστε μέσα από τις αισθήσεις μας τη μοναξιά;  Μέσα από μία βιωματική προσέγγιση της μοναξιάς, την είδαμε ως την παντελή έλλειψη αγγίγματος και οσμής πέραν του σώματός μας. Η έννοια της «πείνας του δέρματος» («skin hunger») κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος στη νευρο-επιστήμη σήμερα. Καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι ζουν μόνοι τους και κοινωνικοποιούνται ψηφιακά, υπάρχει έντονη η αίσθηση της έλλειψης του αγγίγματος και η ανάγκη για στοργή. Το δέρμα επενδύεται με επιθυμίες και, τελικά, βασική του επιθυμία είναι να αγγιχθεί. Φανταστήκαμε λοιπόν έναν τρόπο να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητα του δέρματος ενόψει της έλλειψης του αγγίγματος, ένα «δεύτερο δέρμα» που ως ένα επιθυμητικό κουκούλι μας προστατεύει από τις ψυχικές αντιξοότητες. Κατ’ αντιστοιχία, αντλώντας από το προσωπικό μας βίωμα και λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία της αίσθησης της όσφρησης στη διαδικασία επιλογής συντρόφου, βλέπουμε τη μοναξιά ως την έλλειψη τέτοιων οσμών και τη μύτη ως μία αυτόνομη επιθυμητική μηχανή που επιθυμεί να μυρίζει. Εξάλλου, έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι η αίσθηση της όσφρησης είναι η πιο στενά συνδεδεμένη με τη μνήμη, κι αναρωτιόμαστε: τι μυρωδιά άραγε θα έχει η μοναξιά στον κόσμο του Solo;

Μπορούμε να ψηφιοποιήσουμε το συναίσθημα; Ένα από τα βασικότερα στοιχεία του app είναι η φωνή του. Καλείται ο χρήστης/ρια να επιλέξει τη φωνή προτίμησής του/της από ένα φάσμα φυλετικής ταυτότητας. Αυτή η επιλογή είναι στενά συνδεδεμένη με τη μετέπειτα εμπειρία της εφαρμογής, η οποία διερευνά το κατά πόσον η τεχνητή νοημοσύνη εμπεριέχει και τη συναισθηματική.

Ποια είναι η «άλλη διάσταση» στην οποία μπορούμε να μεταβούμε μέσω του app;  Τροποποιώντας τη διάσταση του χρόνου μέσα από επιλεγμένα λογοτεχνικά έργα, κι αφού προσπαθήσουμε να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες της σάρκας μας, το επόμενο βήμα είναι να απεγκλωβιστούμε από το σώμα και να κάνουμε ένα βήμα προς την πνευματικότητα. Γινόμαστε οι ίδιοι καθοδηγητές του εαυτού μας σε έναν άυλο χώρο, στρεφόμενοι στον κόσμο του ασυνείδητου, και χρησιμοποιώντας την προσευχή ως πυξίδα για αυτή τη μετάβαση. Στην «άλλη διάσταση» περνάμε από-σωματοποιημένοι ακολουθώντας ένα μονοπάτι προς την αυτογνωσία και την αυτό-εκπλήρωση.

Τι σημαίνει “Solo” για εσάς; Το Solo είναι η ψηφιακή κοινότητα των Μοναχικών. Σημαίνει ησυχία, απομόνωση, σχετικότητα του χρόνου, είναι το ακριβώς αντίθετο του περισπασμού. Να μην είσαι συνέχεια προσβάσιμος/η, να μπορείς να σταματήσεις και να κοιτάξεις «μέσα». Solo για εμάς είναι ένας ψηφιακός χώρος στον οποίο μπορούν να συμβούν πολλά, όπως η διακοπή του βιώματος της σταθερής ροής του χρόνου, η ψηφιακή τροφοδότηση των αισθήσεων της αφής και της όσφρησης, η μετάβαση από ύλη σε πνεύμα -ένας χώρος μεν κοινός, στον οποίο δε παραμένεις Solo.