Ποιο ήταν το αγαπημένο σας βιβλίο όταν μεγαλώνατε; Μετά το απαραίτητο πέρασμα απ’ τον Ιούλιο Βερν και την Πηνελόπη Δέλτα, βιβλία που ήταν συνήθως δώρα συγγενικών προσώπων, οι πρώτες προσωπικές εξερευνήσεις στη μεγάλη βιβλιοθήκη του σαλονιού έγιναν κάποιο μεσημέρι καλοκαιριού περίπου στα δεκαπέντε μου χρόνια. Ακόμα θυμάμαι το κόκκινο σκληρό, δεμένο με ύφασμα, εξώφυλλο με τα ξεθωριασμένα χρυσά γράμματα. Ήταν Ο παίχτης του Ντοστογέφσκι. Το πρώτο «δικό μου» βιβλίο. Ο ήρωας της ιστορίας, ο νεαρός χαρτοπαίχτης, με είχε τότε εντυπωσιάσει. Άλλα βιβλία που μου έμειναν αξέχαστα στα νεανικά μου χρόνια ήταν Ο άρχοντας των μυγών του Γουίλιαμ Γκόλντινγκ, Ο γέρος που διάβαζε ιστορίες αγάπης του Λούις Σεπούλβεδα, Ο Τρυποκάρυδος του Τομ Ρόμπινς, Το αστείο του Μίλαν Κούντερα, το Junkie του Ουίλιαμ Μπάροουζ. Από βιβλία Ελλήνων συγγραφέων, το Λάθος του Αντώνη Σαμαράκη, τα Ματωμένα χώματα της Διδώς Σωτηρίου και τα Βαμμένα κόκκινα μαλλιά του Κώστα Μουρσελά που τον ήρωά του, τον θρυλικό Λούη, έτυχε να γνωρίσω ένα βράδυ σ’ ένα ταβερνάκι στο Πέραμα.
Ποιο βιβλίο διαβάσατε και ξαναδιαβάσατε; Μυθιστορήματα σπάνια έχω διαβάσει ολόκληρα δεύτερη φορά. Συνήθως ανατρέχω σε κάποια σημεία που με είχαν εντυπωσιάσει ή διαβάζω στην τύχη κάποιες αράδες για να φέρω στο μυαλό μου τη γλυκιά ανάμνηση της πρώτης φοράς. Αντίθετα, μπορώ να διαβάσω ξανά και ξανά αγαπημένα ποιήματα του Καβάφη και του Μπωντλαίρ και κάποια αποσπάσματα από φιλοσοφικά κείμενα. Τα Ανθρώπινο πολύ ανθρώπινο 1 και 2 του Νίτσε είναι ίσως τα πιο πολυδιαβασμένα βιβλία μου. Συχνά ανατρέχω και σε βιβλία ψυχολογίας και εσωτερισμού που με βοήθησαν σε κάποιες δύσκολες φάσεις της ζωής μου να αποδεχτώ το αδιαίρετο της ζωής και του θανάτου. Αγαπημένη μου συγγραφέας στο είδος αυτό η Ελίζαμπεθ Κούμπλερ Ρος.
Σας ώθησε ποτέ βιβλίο να κάνετε κάτι ανόητο; Νομίζω πως δεν χρειάστηκα ώθηση από κανέναν κι από τίποτα για να κάνω κάτι ανόητο στη ζωή μου. Στον τομέα αυτό τα καταφέρνω εξαιρετικά από μόνος μου. Για να σοβαρευτούμε λιγάκι, πιστεύω ότι το βιβλίο απεναντίας με απέτρεψε από διάφορες ανοησίες. Κι αυτό γιατί μέσα απ’ την εικονική πραγματικότητα που ζεις όταν ταυτίζεσαι με τους ήρωες των βιβλίων μπορείς σε κάποιο βαθμό να «βιώσεις» εκ του ασφαλούς καταστάσεις και συναισθήματα που στη ζωή σου ποτέ δεν θα σου δινόταν η ευκαιρία ή δεν θα τολμούσες. Έτσι μέσα απ’ τα βιβλία μπορείς να πάρεις θεωρητικά μαθήματα ζωής και να σκεφτείς τη σχετικότητα του σωστού και του λάθους, του λογικού και του ανόητου, του ηθικού και του ανήθικου, της ενοχής και της αθωότητας. Μαθαίνεις ότι στη ζωή δεν απαντιούνται όλα με ένα ναι ή ένα όχι, αλλά ότι υπάρχει και το μπορεί, το ίσως και το εξαρτάται.
Σας ενέπνευσε κάποιο βιβλίο να γίνετε κάτι άλλο εκτός από συγγραφέας; Μου είναι δύσκολο να απαντήσω σ’ αυτή την ερώτηση γιατί δεν νιώθω ότι είμαι συγγραφέας, ίσως επειδή η συγγραφή προέκυψε ξαφνικά στη ζωή μου. Πολλές φορές ζήλεψα κάποιους ήρωες βιβλίων που η ζωή τους ισορροπούσε ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι επιδίωξα ποτέ το «ζην επικινδύνως». Σίγουρα όμως το βιβλίο ανάβει μέσα μου μια φλόγα περιπέτειας που με κάνει να αισθάνομαι τον εαυτό μου ταξιδευτή μέσα στον χρόνο και πολίτη ολόκληρου του κόσμου.
Ποιο βιβλίο εύχεστε να είχατε γράψει; Η Σκακιστική νουβέλα του Στέφαν Τσβάιχ είναι το πρώτο που μου έρχεται στο μυαλό. Η μανία που οδηγεί σε σταδιακή απώλεια της λογικής, δοσμένα με τρόπο αριστουργηματικό. Μύχιες σκέψεις, συγκεχυμένα συναισθήματα και έμμονες ιδέες υποταγμένα στην πένα ενός ιδιοφυούς συγγραφέα. Απ’ τον μακρύ κατάλογο των βιβλίων που θα ήθελα να είχα γράψει αναφέρω το 1984, την προφητεία του Τζωρτζ Όργουελ, το Όταν έκλαψε ο Νίτσε του Ίρβιν Γιάλομ, την Πτώση του Αλμπέρ Καμύ. Νομίζω ότι δεν υπάρχει Έλληνας συγγραφέας που να μην ήθελε να βγάλει το Ζορμπά που όλοι λίγο έως πολύ έχουμε μέσα μας. Επίσης, δεν θα με ενοχλούσε καθόλου να είχα την έμπνευση του Χαλίλ Γκιμπράν στον Προφήτη.
Το βιβλίο του Μάρκου Κρητικού, «Άρση Απαγορευτικού» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Νεφέλη.
