Ο Ζοέλ Πομμερά αποτελεί, εδώ και αρκετά χρόνια, ό,τι πιο ζωντανό, συναρπαστικό και ουσιαστικό συμβαίνει δραματουργικά στο γαλλικό θέατρο, το οποίο κατά την άποψή μου διέρχεται μια περίοδο μεγάλης κρίσης. Έχει προσωπική ματιά, βάθος, χιούμορ, και μια σχεδόν τσεχωφική τρυφερότητα για το γελοίο της ανθρώπινης ύπαρξης. Το ελληνικό κοινό μπόρεσε να τα διαπιστώσει αυτά τόσο στο Η Μεγάλη και Θαυμαστή Ιστορία του Εμπορίου που είχαμε δει πριν λίγα χρόνια στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση από την ίδια την ομάδα του δημιουργού της σε δική του σκηνοθεσία, αλλά και πιο πρόσφατα στο Η Επανένωση της Βορείου και της Νοτίου Κορέας, που παίχτηκε με επιτυχία στο Θέατρο Τέχνης σε σκηνοθεσία Νικου Μαστοράκη.
Με την ευκαιρία της επανόδου το Ζοέλ Πομμερά στη Στέγη με τη νέα του παραγωγή Ολα Θα Πάνε Καλά (1) – Το τέλος του Λουδοβίκου, είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε για το θέατρό του, την πορεία του αλλά και τη θεώρησή του για το σύγχρονο κόσμο.
Γιατί μιλάμε σήμερα για τη γαλλική επανάσταση; Συμβαίνει κατά την άποψή σας κάτι στη σύγχρονη πολιτική πραγματικότητα που το καθιστά απαραίτητο; Ήθελα να γράψω μια εποποιία, να βυθιστώ μέσα στην Ιστορία. Το 2013, άρχισα να διαβάζω πάνω στο ζήτημα των ιδεολογιών, της οικονομίας και της πολιτικής, και κατάλαβα πως για να συνεχίσω να προσεγγίζω αυτά τα ερωτήματα που μου έχουν γίνει εμμονή, έπρεπε να επιστρέψω σε αυτή τη θεμελιώδη περίοδο του 1789. Ένιωσα πως αυτή η ιστορία ήταν απολύτως απαραίτητη στο παρόν μου, και πως πολύ λίγοι άνθρωποι το έχουν συλλάβει αυτό. Ήταν επίσης ο δικός μου τρόπος να αντιδράσω στην κρίση των δημοκρατικών αξιών στην Ευρώπη κι την άνοδο των εξτρεμισμών παντού στον κόσμο.
Η Αριάν Μνουσκίν και το Θέατρο του Ήλιου είχαν δημιουργήσει, πάνω στην ίδια ιστορική περίοδο, δύο παραστάσεις που ανήκουν πια στην ιστορία του γαλλικού θεάτρου. (Το 1789 και το 1793).Υπάρχουν στη δική σας δουλειά αναφορές σε αυτές; Οι δύο παραστάσεις του Ήλιου είναι εξαιρετικές, πρόκειται για μια θεατρική ομάδα που έπαιξε μεγάλο ρόλο για μένα στο ξεκίνημά μου. Όμως η Αριάν Μνουσκίν έκανε ένα θέατρο στρατευμένο, με μια συγκεκριμένη ανάγνωση κι ένα συγκεκριμένο «φολκλόρ » της επανάστασης. Η δική μου προσέγγιση είναι διαφορετική, προσπαθώ να είμαι πιο αμερόληπτος, ακόμα κι αν έχω άποψη.
Συνήθως, στα έργα σας βλέπουμε ανθρώπους των οποίων η προσωπική ζωή διαμορφώνεται, αλλάζει, τραυματίζεται, από τις κοινωνικές συνθήκες της περιόδου στην οποία ζουν. Πώς είναι, λοιπόν, να ζει κανείς στην Ευρώπη το 2017; Εξαρτάται από το πού, και από το για ποιον πρόκειται.
Σκηνοθετείτε ο ίδιος τα έργα σας εδώ και πολλά χρόνια. Όταν βλέπετε σκηνοθεσίες άλλων πάνω στα δικά σας κείμενα, συνήθως τι σκέφτεστε; Δεν έχω πολύ χρόνο για να ταξιδεύω, οπότε δεν τις βλέπω ποτέ αυτές τις άλλες σκηνοθεσίες. Όμως με τιμά πάρα πολύ που κι άλλοι άνθρωποι ενδιαφέρονται για τα κείμενά μου.
Είναι ήδη 27 χρόνια που δημιουργήσατε την εταιρία θεάτρου Louis Brouillard. Υπάρχουν συνεργάτες σας με τους οποίους είστε μαζί εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Είναι πιο εύκολο να δουλεύετε με τους ίδιους ανθρώπους επί τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα; Ναι, έχουμε αναπτύξει πλέον ένα κοινό λεξιλόγιο, μια εμπιστοσύνη, ένα ερευνητικό πνεύμα. Χωρίς αυτούς, δεν θα είχα μπορέσει ποτέ να κάνω πραγματικότητα όλα αυτά που έχω κάνει. Όμως, όπως και στις προηγούμενες παραστάσεις μου, υπάρχουν και καινούριοι ηθοποιοί στο ‘Ολα Θα Πάνε Καλά, κι αυτή τη φορά έχω επίσης δουλέψει με έναν ιστορικό κι ένα δραματουργό.
Εξακολουθείτε, εδώ και πολύ καιρό, να γράφετε σχεδόν ένα έργο το χρόνο. Έχετε κάποια συγκεριμένη μέθοδο γι αυτό; Πώς δουλεύετε συνήθως; Όχι, δεν έχω κάποια μέθοδο, κι ελπίζω πως ανανεώνομαι. Όμως αυτό που δεν αλλάζει προς το παρόν, είναι πως γράφω και σκηνοθετώ ταυτόχρονα, οπότε υπάρχει μια συνεχής εναλλαγή κι ένα πέρα-δώθε ανάμεσα σε στιγμές πρόβας με την ομάδα, και σε στιγμές μοναχικές. Αυτό απαιτεί χρόνο. Για το Ολα Θα Πάνε Καλά δουλέψαμε σχεδόν εννέα μήνες.
Κάποιες φορές η θεώρησή σας, όπως μπορούμε να τη δούμε μέσα από τα έργα σας, είναι αρκετά σκοτεινή, έως ζοφερή (όχι χωρίς λόγο, φυσικά). Πώς βλέπετε το μέλλον αυτή τη στιγμή; Δεν είμαι πάρα πολύ αισιόδοξος, αυτό είναι αλήθεια.
