Όσα πρέπει να ξέρετε για το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους

«Ποτέ μην κάνεις αλλαγές σε μια ομάδα που νικάει!». Αυτή ήταν η καθοριστική απάντηση του Γενικού Γραμματέα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Παιδικού Κινηματογράφου ECFΑ, Felix Vanginderhuysen (Φέλιξ Βαγκιντερχόουζεν), όταν τον ρώτησα τι αλλαγές θα έπρεπε, κατά τη γνώμη του, να γίνουν στο αδιαμφισβήτητα επιτυχημένο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους, που διεξάγεται αυτές τις μέρες στον Πύργο και τις γύρω περιοχές, έχοντας κλείσει πίσω του είκοσι χρόνια σημαντικής πορείας. Μπαίνοντας σε νέα εποχή, καθώς ο ίδιος ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε τη μετοίκησή του, επιτέλους, στο χώρο των αποθηκών του Αυτόνομου Σταφιδικού Οργανισμού (ΑΣΟ), που παραχωρεί η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, το φεστιβάλ οραματίζεται ήδη την επόμενη μέρα, προσδοκώντας να προχωρήσουν όλα όπως πρέπει και οι κυβερνητικές υποσχέσεις να γίνουν πραγματικότητα. Έτσι ώστε, σε 2-3 χρόνια, το εγκαταλελειμμένο κτιριακό συγκρότημα στο κέντρο του Πύργου, που κάποτε φιλοξενούσε το εργοστάσιο σταφίδας, να γεμίσει παιδικές φωνές, ταινίες και λάμψη σινεμά, δίνοντας νέα πνοή και εκτόπισμα στην εξαιρετική πραγματικά δουλειά που γίνεται εκεί τόσα χρόνια, ξεπερνώντας κι αυτό ακόμη το μέγα πρόβλημα των φτωχών υλικοτεχνικών υποδομών του. Γιατί, όταν υπάρχει θέληση και καρδιά όλα μπορούν να γίνουν, όπως αποδεικνύει η ομάδα των Δημήτρη Σπύρου (καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ), Νίκου Θεοδοσίου (καλλιτεχνικός διευθυντής του παράλληλου τμήματος Camera Zizanio) και Χρήστου Κωνσταντόπουλου (υπεύθυνος οργάνωσης).

Θερμός υποστηρικτής του φεστιβάλ από την πρώτη στιγμή, ο Βέλγος Felix Vanginderhuysen, ο οποίος πέρα από τη θέση του στην ECFA, έχει μεγάλη εμπειρία ως διανομέας παιδικών ταινιών και ως παραγωγός Εκπαιδευτικών Κινηματογραφικών Προγραμμάτων, βρίσκεται πάλι φέτος στον Πύργο, εκτός των άλλων και με την ιδιότητα του μέλους της κριτικής επιτροπής του τμήματος ντοκιμαντέρ Kids & Docs (αυτόνομο τμήμα του φεστιβάλ που διεξάγεται στην Αμαλιάδα). Και η πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση μαζί του, οφείλω να ομολογήσω, κάποιες στιγμές μου φάνηκε περισσότερο ως προσωπικό… masterclass παρά ως συνέντευξη, καθώς οι γνώσεις του γύρω από τον παιδικό και εφηβικό κινηματογράφο είναι, πραγματικά, πολύτιμες!

Ποια ήταν η αφορμή να έρθετε για πρώτη φορά στο φεστιβάλ Ολυμπίας; Τι απολαμβάνετε περισσότερο σε αυτό το φεστιβάλ; Βρέθηκα από την πρώτη στιγμή στο φεστιβάλ, στον Πύργο, το 1997, στην παρθενική του εμφάνιση. Κατά κάποιον τρόπο, θα έλεγα, ήμουν συνδιοργανωτής. Και να πως έγινε αυτό: ήξερα ήδη τον Δημήτρη Σπύρου, ως σκηνοθέτη της παιδικής ταινίας «Ο Ψύλλος», που είχα επιλέξει να προβληθεί στο φεστιβάλ παιδικού κινηματογράφου της Αμβέρσας. Όταν σκέφθηκε να διοργανώσει ένα φεστιβάλ για παιδιά στην Ελλάδα, ζήτησε τη βοήθειά μου. Οπότε, εκείνη την πρώτη χρονιά εκείνος ανέλαβε όλα τα τοπικά ζητήματα της διοργάνωσης κι εγώ έφτιαξα το πρώτο διαγωνιστικό πρόγραμμα. Και λοιπόν (γελάει)… δεν θα μετανιώσω ποτέ για την απόφασή μου – αυτή η πρώτη φορά ήταν απίστευτα ζεστή και υπέροχη για όλους μας! Εννοείται πως η γοητευτική αυτή ατμόσφαιρα εξακολουθεί να υπάρχει. Για αυτό το λόγο άλλωστε έχω παρευρεθεί 13 φορές στο φεστιβάλ!

Το θεωρείτε, όπως πολλοί, ως ένα από τα πιο σημαντικά φεστιβάλ για παιδιά και νέους στην Ευρώπη; Το φεστιβάλ δεν μπορεί να συναγωνιστεί το Βερολίνο, το Zlin της Τσεχίας και το Giffoni της Ιταλίας, καθώς αυτά τα φεστιβάλ έχουν budget 1,5 εκατομμύριο ευρώ! Όμως, από την άλλη πλευρά, είναι ένα φεστιβάλ εξαιρετικά μοναδικό. Κι αυτό σίγουρα το προκάλεσε η Camera Zizanio (ΣΣ. η Ευρωπαϊκή Συνάντηση Νεανικής Οπτικοακουστικής Δημιουργίας, παράλληλο τμήμα του φεστιβάλ, όπου συμμετέχουν ταινίες μικρού μήκους μέχρι 10’, που έχουν δημιουργήσει παιδιά νηπιαγωγείου, δημοτικού, γυμνασίου, λυκείου αλλά και νέοι έως 20 ετών). Ο συνδυασμός του φεστιβάλ και της ταυτόχρονης παρουσίας τόσων νέων παιδιών που έρχονται για την Camera Zizanio, καθιστά τη διοργάνωση αυτή ένα πολύ σημαντικό γεγονός. Κι από τότε που, εδώ και δυο χρόνια, δημιουργήθηκε και το διαγωνιστικό πρόγραμμα ντοκιμαντέρ, Kids & Docs, η Ολυμπία είναι το μόνο φεστιβάλ που διαθέτει διαγωνιστικά τμήματα για μεγάλου και μικρού μήκους ταινίες και ντοκιμαντέρ.

Πόσο σημαντικό θεωρείτε αυτό το φεστιβάλ για τα παιδιά και τους νέους στην Ελλάδα, ιδιαίτερα σε αυτό το επίπεδο κρίσης που βρισκόμαστε; Τι είναι εκείνο που τους προσφέρει πάνω απ’ όλα; Πιστεύω πως οποιοδήποτε πολιτιστικό γεγονός για παιδιά είναι σημαντικό. Πρέπει να δημιουργούμε εύκολη πρόσβαση σε όλους -και ιδιαίτερα στα παιδιά- σε πολιτιστικά “προϊόντα”. Αυτό το φεστιβάλ ασχολείται με τον κινηματογράφο και προσφέρει σε γονείς και παιδιά την ευκαιρία να δουν και να απολαύσουν ταινίες από όλο τον κόσμο. Ταινίες που ποτέ δεν θα δουν στην κανονική ροή προγράμματος των κινηματογράφων και μάλιστα με τόσο… δημοκρατική τιμή, δωρεάν δηλαδή, κάτι που του δίνει οπωσδήποτε ακόμη ένα ισχυρό bonus. Είναι αρκετά δύσκολο να αποσαφηνίσω τι προσφέρει πάνω απ΄ όλα το φεστιβάλ στα παιδιά. Καταρχήν βέβαια είναι οι ταινίες. Το να δίνεις την ευκαιρία στα παιδιά να ανακαλύπτουν νέους κόσμους είναι το πρώτο βήμα, αλλά πηγαίνεις πέρα από αυτό όταν μετά την προβολή ακολουθεί συζήτηση με εκπαιδευτικό υλικό. Αυτού του είδους η εκπαίδευση, αυτή η «media education», οδηγεί τα παιδιά να δημιουργήσουν τελικά τη δική τους ταινία. Οπότε, θα έλεγα ότι αυτή η γενικότερη προσέγγιση, αυτή η συνέχεια σε όλες τις ενέργειες, είναι η πιο σημαντική. Δεν είναι μια μεμονωμένη ενέργεια, είναι μια δουλειά σε εξέλιξη. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

10 και 1 Εκθέσεις Που Συζητά Όλος Ο Πλανήτης

Είναι εντυπωσιακό πόσα παιδιά έρχονται στο φεστιβάλ από το εξωτερικό με τις ταινίες τους και πόσο χαρούμενα είναι στη διάρκεια της διαμονής τους στον Πύργο, όπου συχνά επίσης γυρίζουν ταινίες… Θεωρώ ότι για τα παιδιά και τους νέους που έρχονται από το εξωτερικό στο φεστιβάλ, το πιο σημαντικό είναι η εμπειρία που αποκομίζουν συμμετέχοντας στο τμήμα Camera Zizanio. Έρχονται σε επαφή με τόσες διαφορετικές εθνικότητες, ανταλλάσσουν εμπειρίες από κάθε γωνιά του κόσμου και καταλήγουν να δημιουργούν όλοι μαζί παρέα ταινίες μικρού μήκους στον Πύργο. Αυτό πρέπει να είναι για αυτά κάτι μοναδικό, κάτι που θα συμβεί μια φορά στη ζωή τους, πραγματικά once-in-a-lifetime event! Ακόμη, η παρουσία τόσων έμπειρων ανθρώπων του κινηματογράφου στο φεστιβάλ, τόσων επαγγελματιών του χώρου που είναι έτοιμοι να συναντήσουν και να διδάξουν τους νεότερους, είναι κάτι πολύ σπουδαίο. 

Μετά από 20 χρόνια σκληρής δουλειά και επιτυχίας ποια πράγματα πρέπει να βελτιώσει ή να αναπτύξει πλέον το φεστιβάλ στη νέα εποχή του; Ποια καινούργια πράγματα θα έπρεπε να προσθέσει στο προφίλ του, συμμετέχοντας σε έναν κόσμο που αλλάζει; Ποτέ μην κάνεις αλλαγές σε μια ομάδα που νικάει! Πιστεύω πως το φεστιβάλ αναπτύχθηκε πολύ σωστά στη διάρκεια των 20 χρόνων του. Μετά τα πρώτα χρόνια όπου είχαν ήδη εντάξει στο πρόγραμμα την Camera Zizanio, πρόσθεσαν το τμήμα ντοκιμαντέρ στην Αμαλιάδα, προβολές σε πολύ περισσότερες πόλεις και συνεχείς δραστηριότητες σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς -και όχι μόνο στη διάρκεια του φεστιβάλ- από το Νεανικό Πλάνο (ΣΣ. την εταιρεία που διοργανώνει το φεστιβάλ). Κι αν είμαι καλά πληροφορημένος, στο προσεχές μέλλον θα δημιουργηθεί ένα πραγματικό φεστιβαλικό κέντρο στον Πύργο. Αυτό ασφαλώς θα δώσει άλλο άνοιγμα και ώθηση στο φεστιβάλ, θα το απογειώσει. Μετά από όλα αυτά λοιπόν, δεν νομίζω να χρειάζεται οτιδήποτε παραπάνω.

Στην Ελλάδα έχουμε δεκάδες θεατρικές παραστάσεις για παιδιά και νέους αλλά σχεδόν  καθόλου κινηματογράφο του είδους. Τι πιστεύετε, σύμφωνα με την εμπειρία σας, πως θα έπρεπε να γίνει ώστε οι Έλληνες παραγωγοί και σκηνοθέτες από την πλευρά τους και το κράτος βέβαια από τη δική του πλευρά, να ξεκινήσουν να ενδιαφέρονται για αυτού του είδους τον κινηματογράφο; Λοιπόν… οπωσδήποτε, αυτή είναι Η μεγάλη ερώτηση. Μία πάνω κάτω μόνιμη παραγωγή ποιοτικών ταινιών για παιδιά είναι δυνατή μόνο εάν το κράτος (με τις επιδοτήσεις του), η εγχώρια βιομηχανία του κινηματογράφου (παραγωγοί, σκηνοθέτες) και οι τηλεοπτικοί σταθμοί συνεργαστούν και πιστέψουν ότι είναι αναγκαίο και απαραίτητο τα παιδιά να έχουν ιστορίες που να πηγάζουν από τον δικό τους κόσμο. Στις μέρες μας οι ιστορίες και οι εικόνες που παίρνουν είναι στην πλειοψηφία τους αμερικανικές, γεμάτες φαντασία και θέαμα. Το να δημιουργείς ταινίες με «τοπικές» ιστορίες ώστε τα παιδιά πραγματικά να αναγνωρίζουν σε αυτές τον εαυτό τους και τις καταστάσεις που αντιμετωπίζουν, είναι ασφαλώς μια ηθική και πολιτική επιλογή κάθε άλλο παρά εμπορική. Οπότε όλοι οι decision makers πρέπει να πειστούν για αυτό!

ο Felix Vanginderhuysen στο International Children’s Film Festival στην Κίνα

Ποιος είναι ο κυριότερος ρόλος και αποστολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης Παιδικού Κινηματογράφου ECFA; Η κύρια αποστολή της ECFA είναι να είναι ο πρεσβευτής ποιοτικών ευρωπαϊκών ταινιών για παιδιά – το οποίο σημαίνει να δημιουργεί τη μεγαλύτερη δυνατή πρόσβαση σε αυτές τις παραγωγές για παιδιά, τόσο στην Ευρώπη όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Οπότε, διαδίδουμε όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για τις ευρωπαϊκές παιδικές ταινίες (καθώς και για τους ίδιους τους δημιουργούς τους, τα φεστιβάλ κλπ.), δημιουργούμε τις δυνατότητες για συναντήσεις ανάμεσα σε όλους τoυς εμπλεκόμενους “παίκτες” (=παραγωγούς, σκηνοθέτες, προγραμματιστές, εκπαιδευτές media κλπ.) ώστε να ανταλλάσσουν και να μοιράζονται εμπειρίες και προωθούμε όσο το δυνατόν περισσότερα μέτρα για καλύτερη υποστήριξη του παιδικού κινηματογράφου, ειδικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Έχει η ECFA κάποιο ειδικό πρόγραμμα δραστηριοτήτων για παιδιά πρόσφυγες στην Ευρώπη; Όχι δεν έχουμε, καθώς η ECFA είναι ένας οργανισμός-ομπρέλα. Εμείς ενημερώνουμε όσο το δυνατόν περισσότερο για τα προγράμματα και τις δραστηριότητες που οργανώνουν τα μέλη μας. Και όσον αφορά τα παιδιά πρόσφυγες, τα περισσότερα μέλη μας έχουν ειδικά προγράμματα για αυτά. Για παράδειγμα, το εκπαιδευτικό project “Film: A Language Without Borders”, αποτελεί μια συμπαραγωγή του Βρετανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου, της γερμανικής Vision Kino και του Δανέζικου Ινστιτούτου Κινηματογράφου. Ένα σταυροδρόμι διαφόρων ευρωπαϊκών χωρών δηλαδή, που υποστηρίζεται από το πρόγραμμα Creative Europe της Ευρωπαϊκής Ένωσης. (ΣΣ. το project αυτό συγκέντρωσε χρήματα για την παραγωγή επτά μεγάλου μήκους και τριών μικρού μήκους ταινιών οι οποίες εξερευνούν την εμπειρία των παιδιών προσφύγων που καταφθάνουν σε ένα άγνωστο τόπο ή παιδιών που έχουν την εμπειρία της διαφορετικότητάς τους σε σχέση με τα υπόλοιπα).

Ποια είναι η σχέση μεταξύ της ECFA και του φεστιβάλ Ολυμπίας; Το φεστιβάλ της Ολυμπίας είναι μέλος της ECFA από την πρώτη στιγμή και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του, Δημήτρης Σπύρου, υπήρξε επίσης μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ECFA. Αλλά πέρα από αυτό, ο ίδιος, είναι μία σταθερή –και ιδιαίτερα εκτιμητέα- πηγή έμπνευσης για τις δραστηριότητες της ECFA.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Γαλλία: Ποιες, Ποιοι και Γιατί Φορούν Τα Κίτρινα Γιλέκα

Τι σας ώθησε να ξεκινήσετε να δουλεύετε στο χώρο του παιδικού κινηματογράφου, αντί για εκείνον των ενηλίκων; Έχετε σπουδάσει Κοινωνικές Επιστήμες, αλλά μόλις στα 24 χρόνια σας αρχίσατε να δουλεύετε στον «Jekino», έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό προώθησης ποιοτικών ταινιών για παιδιά –και δέκα χρόνια μετά ιδρύσατε την ECFA. Όντως σπούδασα Κοινωνικές Επιστήμες (Κοινωνιολογία) αλλά, συγχρόνως, με γοήτευε το σινεμά. Ο αδερφός μου σπούδαζε κινηματογράφο και αντί να παρακολουθώ τα δικά μου μαθήματα στο Πανεπιστήμιο συχνά ακολουθούσα κάποια από τα δικά του στη Σχολή Κινηματογράφου. Όμως δεν είχα ιδέα πώς να ξεκινήσω να δουλεύω στο σινεμά. Έγινε κατά λάθος, θα έλεγα, όταν το 1978 υπέβαλα τα χαρτιά μου για μια θέση εργασίας στον οργανισμό «Jekino». Εκείνον τον καιρό ο «Jekino» ήταν ένας οργανισμός εθελοντών και χάρη σε ένα πρόγραμμα επιδότησης της κυβέρνησης σε πολιτιστικούς οργανισμούς, έγινα ο πρώτος υπάλληλος του επί πληρωμή. Δεν είχα καμία εμπειρία γύρω από τον παιδικό κινηματογράφο, αλλά έμαθα πολύ γρήγορα (βλέποντας κάπου 200 φιλμ τον χρόνο!) ενώ, παράλληλα, είχα ταλέντο στην οργάνωση. Σύντομα όμως διαπίστωσα ότι χρειαζόταν διεθνής συνεργασία στο όλο εγχείρημα. Έτσι, το 1982 ξεκίνησαν οι πρώτες συναντήσεις με άλλα ενδιαφερόμενα μέρη. Μας πήρε 6 χρόνια να καταφέρουμε να ενώσουμε είκοσι  διεθνείς φορείς και να υπογράψουμε τελικά την ιδρυτική πράξη της ECFA το 1988.

Πόσο σπουδαίο ρόλο παίζει, κατά τη γνώμη σας, ο κινηματογράφος στη μόρφωση των παιδιών; Τι τους προσφέρει πάνω από όλα, ειδικά στην εποχή μας; Η ταινία, η ποιοτική ταινία του δημιουργού, αποτελεί ακόμη σήμερα μορφή τέχνης. Και κάθε μορφή τέχνης διηγείται μια όμορφη ιστορία αλλά είναι, συγχρόνως, μέρος της κοινωνίας. Οπότε είναι αναγκαίο τα παιδιά να μαθαίνουν να εκτιμούν αυτές τις δημιουργίες και, ταυτόχρονα, να μαθαίνουν τη γλώσσα της εικόνας ώστε να κατανοούν το μήνυμα που τρέχει κάτω από αυτήν. Η γνώση αυτής της γλώσσας της εικόνας είναι επίσης αναγκαία στην κοινωνία γενικότερα, καθώς πλέον κυριαρχείται και δομείται από εικόνες και όχι από τον γραπτό λόγο. Στις μέρες μας τα παιδιά καταναλώνουν όλο και περισσότερες εικόνες με έναν «ατομικό» τρόπο (computer, ταμπλέτες, smartphones). Θεωρώ λοιπόν ότι το “σινεμά” έχει τον ρόλο ενός κοινωνικού meeting point γύρω από μια ταινία. Η δυνατότητα να την παρακολουθήσεις μαζί με την παρέα σου, να συζητήσεις με φίλους (ή γονείς) για αυτήν, είναι ένα απαραίτητο μέρος της κινηματογραφικής εμπειρίας.

Δουλεύετε τόσα χρόνια για τα παιδιά. Τι είναι εκείνο που εσείς παίρνετε πίσω στην καρδιά σας; Πριν απ’ όλα είναι το συναίσθημα που μπορεί να μου προκαλέσει μία ταινία. Υπάρχουν τόσες πολλές παιδικές ταινίες που, ακόμη, μετά από τόσα χρόνια, αγγίζουν ένα θέμα με τέτοιο μοναδικό τρόπο που με εκπλήσσει -και κάποιες φορές με αφήνει άφωνο. Παράλληλα, είναι ασφαλώς αυτή η συγκίνηση που νιώθεις όταν βλέπεις πώς αυτή η ταινία μπορεί να “δουλέψει” στο παιδικό κοινό. Το να βιώνεις το πώς μια ταινία συνεπαίρνει το κοινό, αποτελεί πάντα την απόδειξη ότι η δουλειά μας αξίζει.

Ο Felix Vanginderhuysen στην αρχαία Ολυμπία, μαζί με τον Jannik Hastrup, δημιουργό του trailer του φεστιβάλ Ολυμπίας.

Είστε μέλος της κριτικής επιτροπής του τμήματος Ντοκιμαντέρ, Kids & Docs, του φετινού φεστιβάλ. Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει το ντοκιμαντέρ στη μόρφωση των παιδιών; Έχουν πλέον μοντέρνα κινηματογράφηση ή ακολουθούν παλιομοδίτικα στυλ που δεν προσελκύουν τα παιδιά καθώς σήμερα τα περισσότερα προτιμούν να παίζουν παιχνίδια ή να βλέπουν ταινίες κλπ. στα γρήγορα κομπιούτερ και τις ταμπλέτες τους; Είναι γεγονός ότι τα ντοκιμαντέρ για παιδιά και νέους είναι ένας τομέας που αναπτύσσεται. Ίσως να είναι μια αντίδραση απέναντι στην υπερβολική επιρροή των παιχνιδιών και των φανταστικών ιστοριών. Ακόμη, ανταποκρίνεται στον σημερινό τρόπο κατανάλωσης του you tube. Στην πραγματικότητα, πολλές από αυτές τις μίνι ταινίες, οι περισσότερες φτιαγμένες από νέους, είναι ένα είδος ντοκιμαντέρ. Όλο αυτό καταδεικνύει ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για τρέχοντα θέματα της καθημερινότητας. Σίγουρα όμως, τα ντοκιμαντέρ των επαγγελματιών του χώρου πρέπει να εξελιχθούν. Τόσο στην αφηγηματικότητα όσο και στην καταγραφή των εικόνων με σύγχρονη κινηματογραφική γραφή ώστε να ξεχωρίζουν από την μαζική πολτοποίηση του you tube. Βλέπουμε με μεγάλη χαρά ότι, πλέον, όλο και περισσότεροι κινηματογράφοι προγραμματίζουν ντοκιμαντέρ για παιδιά στα κανονικά προγράμματα προβολών τους.

Διανομή ταινιών για παιδιά και νέους: ένα μεγάλο ζήτημα, ειδικά στην Ελλάδα, όπου οι ελληνικές ταινίες γενικώς υποφέρουν, καθώς οι διανομείς δεν τις υποστηρίζουν ιδιαίτερα. Μέσα από την εμπειρία σας, ποια είναι τα μυστικά μιας επιτυχημένης διανομής παιδικών ταινιών, ιδιαίτερα σε μια χώρα που δεν έχει παράδοση στο είδος και δεν υποστηρίζει γενικότερα τις δικές της παραγωγές; Για να δημιουργηθεί ένα γόνιμο κλίμα για τις ποιοτικές παιδικές ταινίες, κατά τη γνώμη μου, χρειάζονται τα εξής: 1/ να είσαι ο ίδιος σίγουρος για την άποψή σου και τον τρόπο που κοιτάς τα πράγματα. 2/ να δουλεύεις διαρκώς ώστε να πείσεις επίσης: Την κυβέρνηση – να δώσει στήριξη σε διαφορετικά επίπεδα. Τους προγραμματιστές κινηματογραφικών αιθουσών – να βάζουν τέτοιου είδους ταινίες συνεχώς στο πρόγραμμά τους (κι όχι μόνο στις γιορτές) και να τις κρατούν για μεγαλύτερο διάστημα (και όχι μόνο για ένα Σαββατοκύριακο). 3/ να γνωρίζεις ότι το κοινό υπάρχει τόσο στην ώρα του σχολείου όσο και στις αργίες. Οπότε θα πρέπει να δίνεις ιδιαίτερη προσοχή στους δασκάλους και τους γονείς (καθώς αυτοί είναι κατά μεγάλο ποσοστό οι decision makers). 4/ Να συνδυάζεις την δουλειά της διανομής με εκπαιδευτική δουλειά. Αυτό θα δώσει στις πράξεις σου ιδιαίτερη αξιοπιστία –δημιουργεί ένα είδος «ετικέτας» και αποτελεί πάντα ένα καλό επιχείρημα για να αποκτήσεις κυβερνητική υποστήριξη.
Τέλος, ΜΗΝ ΑΦΗΣΕΙΣ ΚΑΝΕΝΑΝ να συγκρίνει τη δουλειά σου και τα αποτελέσματά σου με τα αποτελέσματα των μεγάλων εταιρειών που επίσης στοχεύουν στο παιδικό και οικογενειακό κοινό. Εστίασε απλά σε αυτό που εσύ επιθυμείς και βάλε στόχο να το πετύχεις!