Witold Gombrowicz, Κόσμος, Εκδόσεις Νεφέλη, 2012
Η λίστα αυτή αποτελείται από βιβλία που διάβασα πέρσι το καλοκαίρι στο ελεύθερο κάμπιγκ της Τήλου, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Σκέφτηκα ότι εφόσον επέλεξα να τα διαβάσω στην παραλία συνιστούν δοκιμασμένη πρόταση για «βιβλία του καλοκαιριού» (του περσινού βέβαια…). Και ναι, ακόμη και ο Hobsbawm διαβάζεται νεράκι δίπλα στο κύμα κι εντός αιώρας. Το βιβλίο Κόσμος του Γκομπρόβιτς το διάβασε μετά από μένα και η Βίκυ, το διάβασαν και ο Μανώλης, η Έμη … έχει την προτίμηση του κάμπιγκ!
Ο Godard στο Histoire(s) du cinéma –πρόσφατα στην ταινιοθήκη- λέει, ανάμεσα στα διάφορα ωραία που λέει, πως η κινηματογραφική εικόνα είναι «ο κορεσμός των σημείων». Στη μυθιστορηματική εικόνα κόσμου του «Κόσμου» του Gombrowicz η πραγματικότητα είναι κορεσμένη από σημεία έως σκασμού και οι γκομπροβιτσο-ήρωες αναδιφούν κι αποκωδικοποιούν τα κοσμο-σημεία έως σημείου εμμονής και τρέλας. Το βιβλίο είναι εκστατικό και πυρετικό και ταυτόχρονα αστείο και περιπετειώδες! Μπουκώνει με κορεσμένα σημεία τις αισθήσεις και τη διάνοια. Βρήκα ένα μικρό απόσπασμα να παραθέσω για να φανεί κάπως η κοσμολογία του «Κόσμου» με αυτά τα τεράστια μαστόδοντα που την κατοικούν πυκνά:
«Μια συντριπτική αφθονία συνδέσεων, συσχετίσεων… Πόσες προτάσεις μπορεί να δημιουργήσει κανείς από τα είκοσι τέσσερα γράμματα της αλφαβήτου; Πόσα νοήματα μπορεί κανείς να σταχυολογήσει μέσα από εκατοντάδες ζιζανίων, χωμάτινων σβόλων, και ανάλογων ασημαντοτήτων; Σωροί και πλήθη ανέβλυζαν επίσης μέσα από τις σανίδες της παράγκας, μέσα από τον τοίχο. Αρκετά, είχα βαρεθεί πια. Ορθώθηκα και κοίταξα το σπίτι και τον κήπο: τούτα τα τεράστια, συνθετικά σχήματα, τα θεόρατα μαστόδοντα του κόσμου της πραγματικότητας, επανεγκαθιστούσαν ένα είδος τάξης – κάθισα να ξαποστάσω.»
Η μετάφραση του Βασίλη Αμανατίδη είναι ένα επίτευγμα.
Ακόμη προτείνω:
Κάσδαγλης Νίκος, Τα δόντια της μυλόπετρας, ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ 1995
Hobsbawm Eric J., Η εποχή των Επαναστάσεων 1789-1848, μτφρ. Μ. Οικονομοπούλου ΜΙΕΤ 1992
Μπεράτης Γιάννης, Το πλατύ ποτάμι, πρόλ. Κ.Θ. Δημαράς ΕΡΜΗΣ 1992
Manchette Jean-Patrick, Η πρηνής θέση του σκοπευτή, μτφρ. Μαρία Αγγελίδου ΑΓΡΑ 1998, 2003
Ο Βασίλης Νούλας είναι σκηνοθέτης. Η τελευταία του ποιητική συλλογή με τίτλο «Μπενελούξ» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη.
