H Μυρτώ Αλικάκη ως Κατερίνα Γώγου

«Στο μυαλό είναι οι στόχος» είναι ο τίτλος της παράστασης που παρουσιάζεται στο Ρυθμός Stage για τη ζωή και τα ερωτήματα της ποιήτριας και ηθοποιού Κατερίνας Γώγου. Η παράσταση- αφιέρωμα είναι σκηνοθετημένη από το σύντροφο της ποιήτριας Γιώργο Κορδέλλα και βασισμένη στη συλλογή «Πάνω Κάτω η Πατησίων». Πρόκειται για μια επιλογή ποιημάτων και πεζών κειμένων της Κατερίνας Γώγου, ερμηνευμένα σε μορφή θεατροποιημένων μονολόγων από τη Μυρτώ Αλικάκη, και τα οποία συνδυάζονται με μελοποιημένα από διάφορους καλλιτέχνες ποιήματα της καθώς και με οπτικοακουστικό υλικό από την ίδια.

Αρκεί να δει κάποιος την αφίσα της παράστασης για να σκεφθεί ότι η Μυρτώ Αλικάκη ήταν (πέραν όλων των άλλων) ιδανική επιλογή και από άποψη ατμόσφαιρας γι’ αυτόν τον ρόλο. «Πράγματι έχουμε πολλά κοινά. Αρκετά κομμάτια του εαυτού μας ταυτίζονται, αλλά υπάρχουν και πολλές διαφορές και σίγουρα δε συμβαίνει πλήρης ταύτιση ως προς τις απόψεις. Η Γώγου ονειρευόταν μια ουτοπία, παρουσίαζε τον κόσμο με έναν πιο ιδανικό τρόπο για το τι περίμενε από αυτόν. Εγώ ξέρω ότι ο κόσμος δεν μπορεί να μείνει έτσι. Νομίζω ότι η οργάνωση σε συστήματα είναι αναγκαία και οι επαναστάσεις πρέπει να συμβαίνουν και είναι μάλιστα αναπόφευκτες όταν υπάρχει συσσωρευμένος θυμός. Πρέπει, όμως, το μετά να παραμένει, αλλιώς χάνεται το νόημα».

Ποια είναι η εικόνα, όμως, της ασυμβίβαστης ποιήτριας που παρουσιάζεται στην παράσταση; Με μόνο εργαλείο για να τη γνωρίσουμε τα ποιήματα της, η πρώτη εντύπωση που σχηματίζει κανείς είναι αυτή μιας αναρχικής γυναίκας, που προβάλλει διαρκώς την αντίθεση της στο σύστημα του κράτους αλλά και την προσωπική της κατάθλιψη και απογοήτευση.

«Σίγουρα η Κατερίνα Γώγου δεν είναι μόνο η γνωστή μας επαναστάτρια», συμπληρώνει η Μυρτώ Αλικάκη. «Εμείς θέλουμε να δείξουμε και την ευάλωτη πλευρά της, που υπάρχει. Είναι μια γυναίκα ευαίσθητη, με έντονη εσωτερική αναζήτηση. Ονειρεύεται τη ζωή των ανθρώπων μέσα από ιδέες όπως η ελευθερία, η δικαιοσύνη, αλλά δε συμφιλιώνεται καθόλου με την πραγματικότητα».

Στις 3 Οκτωβρίου, οπότε και έγινε η πρεμιέρα της παράστασης, συμπληρώθηκαν 20 χρόνια από τον θάνατο της ποιήτριας, που όμως παραμένει επίκαιρη μέχρι σήμερα. «Πιστεύω ότι η ανθρώπινη ιστορία κάνει κύκλους, αλλά η ουσία της ανθρώπινης ψυχής παραμένει ίδια. Και σίγουρα οι εποχές, το σήμερα με το τότε, έχουν πολλά κοινά μεταξύ τους. Τα ποιήματα της Γώγου, βέβαια, γράφτηκαν μετά τη Χούντα, στη μεταπολίτευση και τότε δεν υπήρχε καμία ελευθερία λόγου. Βρίσκει πάντως κανείς μια βασική διαφορά. Τότε ο κόσμος είχε ιδεολογίες στις οποίες μπορούσε να πιστέψει. Και ο λόγος της Γώγου ήταν δυναμικός, τολμηρός και χωρίς φόβο. Τώρα, όμως, δεν υπάρχουν ιδεολογίες και όλα είναι συγκεχυμένα. Το ενδιαφέρον για την πολιτική έχει χαθεί, ένα μεγάλο μέρος του κόσμου δε θέλει να ασχοληθεί με το τι συμβαίνει και καταλήγει να παραμένει κλεισμένο στο καβούκι του».

Τα κείμενα που έχουν επιλεγεί για να ερμηνευθούν, είτε σε θεατρική μορφή από τη Μυρτώ Αλικάκη είτε σε μουσική από τη Νάνα Μπινοπούλου και τον Κώστα Χαριτάτο, ακολουθούν το σύνολο της πορείας της Γώγου. Όπως εξηγεί και η Μυρτώ Αλικάκη, «το τέλος της Κατερίνας Γώγου δεν γίνεται να μείνει εκτός ποιημάτων. Σιγά-σιγά γίνεται φανερή η αποχώρηση της από τον κόσμο, τόσο πρακτικά όσο και πνευματικά. Αλλάζει κέντρο όσο φτάνει στο αυτοκαταστροφικό τέλος της ζωή της. Στην αρχή την απασχολούσαν απτά ζητήματα, σταδιακά όμως καταπιάνεται με μεταφυσικά και υπαρξιακά και το δηλώνει κιόλας».

Στα ποιήματα των τελευταίων χρόνων της, ανήκει και το «Καμιά φορά» (1981), ο τελευταίος στίχος του οποίου αποτελεί και τον τίτλο της παράστασης. Γιατί αυτός ο τίτλος; «Είναι πολύ εύστοχος, δίνει ένα πολύ δυνατό νόημα. Αν διαβάσει κανείς ολόκληρο το ποίημα, καταλαβαίνει ότι αναφέρεται σε έναν παλιό σύντροφο της που τον περιμένει. Καταλήγει, λοιπόν, στο συμπέρασμα πως το σώμα εύκολα μπορεί κανείς να το ελέγξει, το μυαλό όμως δεν μπορεί να ελεχθεί γι’ αυτό και γίνεται ο στόχος».

Έχω φυλάξει κάτι αποκόμματα με κάποιον
που λέγανε πως είσαι συ.
Ξέρω πως λένε ψέματα οι εφημερίδες,
γιατί γράψανε πως σου ρίξανε στα πόδια.
Ξέρω πως ποτέ δε σημαδεύουνε στα πόδια.
Στο μυαλό είναι ο Στόχος,
το νου σου ε;

*Η παράσταση παρουσιάζεται κάθε Δευτέρα στο Ρυθμό Stage. Τηλ.: 2109750060