Ρομάν Σίμοβιτς: Στη μουσική δεν είναι δυνατόν να γίνεις “ο καλύτερος”

Από το 2010, είναι Εξάρχων της Συμφωνικής Ορχήστρας του Λονδίνου, ενώ παράλληλα κάνει μια εντυπωσιακή σολιστική καριέρα. Ο βιολονίστας Ρομάν Σίμοβιτς, συμπράττει με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών στις 24 Νοεμβρίου σε μια βραδιά εμπνευσμένη από την ουγγρική μουσική παράδοση.

Λίγο πριν ερμηνεύσει το Δεύτερο Κοντσέρτο για βιολί του Μπέλα Μπάρτοκ, μιλά για τις μουσικές του ρίζες, τον ανταγωνισμό ανάμεσα στους καλλιτέχνες, αλλά και το υψηλό αντίτιμο της διεθνούς καριέρας.

Γιατί ασχοληθήκατε με τη μουσική; Τι προσπαθήσατε να αναζητήσετε;

Και οι δύο γονείς μου είναι μουσικοί. Ο πατέρας μου είναι εκπληκτικός μαέστρος και η μητέρα μου είναι λυρική τραγουδίστρια. Έχουν και οι δύο αποσυρθεί πλέον από την ενεργό δράση, αλλά υπήρξαν πραγματική έμπνευση για εμένα. Στην αρχή δεν ήταν δική μου επιθυμία, αλλά του πατέρα μου. Μου πήρε αρκετά χρόνια μέχρι η μουσική να γίνει κάτι χωρίς το οποίο δεν μπορώ να ζήσω.

Πώς ήταν να έχετε ως δάσκαλο τον πατέρα σας;

Το πρώτο πράγμα που μου είπε ο πατέρας μου όταν άρχισα να μαθαίνω βιολί ήταν το εξής: «Ή θα γίνεις ο καλύτερος ή θα σε σκοτώσω». Οπότε, ναι, ήταν αρκετά δύσκολο. Ο πατέρας μου είναι σπουδαίος μουσικός αλλά ήταν πολύ σκληρός μαζί μου. Παρόλα αυτά, χωρίς εκείνον δεν θα ήμουν τίποτα. Μελετούσα πολύ γιατί νόμιζα ότι υπάρχει η πιθανότητα να γίνω ο καλύτερος. Αλλά δεν υπάρχει! Προσπαθούμε να πετύχουμε ενός είδους τελειότητα αλλά στην πραγματικότητα η μουσική δεν έχει να κάνει με αυτό.

Όταν η μουσική γίνεται πρωταθλητισμός, χάνεται ένα κομμάτι από τη χαρά;

Απολύτως! Οι μουσικοί ανταγωνίζονται ποιος παίζει πιο γρήγορα, πιο ωραία, πιο δυνατά. Ανταγωνίζονται για το ποιος δίνει τις περισσότερες συναυλίες. Ακούω συχνά αυτή την ερώτηση. Πόσες συναυλίες δίνω ετησίως. Σημαίνει πως αν ο αριθμός είναι πάνω από εκατό, τότε είσαι καλός. Έχω μοιραστεί τη σκηνή με μερικούς διάσημους μουσικούς που έπαιζαν σαν να ήταν στον αυτόματο πιλότο. Για εμένα κάθε συναυλία εξακολουθεί να είναι ένα πολύ σημαντικό γεγονός.

Πιστεύετε ότι τα βραβεία και οι διαγωνισμοί βοηθούν τους νέους μουσικούς στην αρχή της καριέρας τους;

Μόνο αν κάποιος καταφέρει να κερδίσει ένα πολύ σημαντικό βραβείο, αλλά ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις εξαρτάται. Ξέρω ανθρώπους που έχουν υπάρξει νικητές πολύ μεγάλων διαγωνισμών αλλά δεν έχουν την καριέρα που τους αξίζει. Υπάρχουν υπερβολικά πολλοί μουσικοί και υπερβολικά πολλοί διαγωνισμοί. Στην τελική, έχει να κάνει με τον τρόπο που εσύ ο ίδιος θα χτίσεις την καριέρα σου. Δυστυχώς, η καριέρα δεν έχει καμία σχέση με την ερμηνεία!

Είστε Εξάρχων στην Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου, αλλά και περιζήτητος σολίστ. Ποιον από τους δύο ρόλους προτιμάτε; Ποιος πιστεύετε ότι σας ταιριάζει περισσότερο; Λειτουργούν συμπληρωματικά;

Προτιμώ να ερμηνεύω ως σολίστ γιατί αυτό είναι που κάνω καλύτερα. Η Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου είναι μια κορυφαία ορχήστρα κι εγώ έγινα καλύτερος μουσικός παίζοντας μαζί της. Ωστόσο, το να παίζω σολίστ σε κοντσέρτο με κάποια σπουδαία ορχήστρα είναι για μένα κάτι άλλο. Βέβαια, πρέπει να σκεφτόμαστε ότι το πιο ωραίο έργο του Μπραμς δεν είναι το κοντσέρτο του για βιολί και το ίδιο ισχύει και για τον Μπετόβεν. Το συμφωνικό ρεπερτόριο είναι απίστευτο και μου αρέσει να μαθαίνω νέα έργα. Με έχει βοηθήσει να καταλάβω καλύτερα το ρεπερτόριο για σόλο βιολί.

Έχετε σκεφτεί στο μέλλον να διευθύνετε;

Είναι κάτι που έχει περάσει από το μυαλό μου. Το πρόβλημα είναι ότι αγαπώ υπερβολικά το βιολί και είμαι υπερβολικά τεμπέλης για να μάθω εκ νέου όλο το ρεπερτόριο και να ξεκινήσω πάλι από την αρχή. Αλλά ποιος ξέρει…

Ποιος είναι ο αγαπημένος σας συνθέτης;

Αυτός που παίζω κάθε φορά! Είναι αδύνατον να διαλέξεις ανάμεσα στον Σούμπερτ, τον Μπετόβεν, τον Μάλερ ή τον Τσαϊκόφσκι. Αυτό απλά δεν γίνεται!

Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες του Δευτέρου Κοντσέρτου του Μπάρτοκ;

Είναι πιθανόν από τα πιο απαιτητικά έργα που έχω παίξει. Όχι μόνο για τον σολίστ, αλλά και για την ορχήστρα. Είναι ένα αριστούργημα και το λατρεύω. Ο Μπάρτοκ γράφει από τη μια τις πιο όμορφες μελωδίες και από την άλλη την πιο σκληρή μουσική που περιγράφει τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Πώς μελετάτε ένα έργο;

Ακούω τους αγαπημένους μου βιολονίστες. Μελετάω την παρτιτούρα. Διαβάζω πολύ το δικό μου μέρος και κάνω όσο περισσότερη εξάσκηση μπορώ. Γίνεται δυσκολότερο όσο μεγαλώνεις.

Ποια είναι η μεγαλύτερη θυσία που έχετε κάνει για τη μουσική;

Η παιδική ηλικία, ο ελεύθερος χρόνος, ο χρόνος με την οικογένειά μου και την κόρη μου. Δεν την είδα να κάνει τα πρώτα της βήματα, δεν ήμουν εκεί όταν άρχισε να μιλάει. Το αντίτιμο είναι τεράστιο.

Ποια συμβουλή θα δίνατε σε έναν νέο μουσικό;

Να μην τα παρατάει ποτέ, να μάχεται, να δουλεύει σκληρά.

Τι συμβουλή θα δίνατε στο νέο μουσικό που ο ίδιος υπήρξατε;

Μετακόμισε σε μια μεγαλύτερη πόλη, βρες έναν καλό δάσκαλο, πήγαινε σε συναυλίες, χρησιμοποίησε κάθε ευκαιρία που σου παρέχει αυτό το μέρος, δοκίμασε τα όριά σου…

Η μουσική είναι μια πολύ απαιτητική σύντροφος. Πόσο χρόνο σας αφήνει για προσωπική ζωή;

Είναι σημαντικό να βρίσκεις τις σωστές ισορροπίες στη ζωή. Είναι καλό να κάνεις ένα διάλειμμα, για να ξαναβρείς τις δυνάμεις σου και να ξεκινάς φρέσκος. Δεν έκανα διάλειμμα αυτό το καλοκαίρι και είναι κάτι που το νιώθω. Προσπαθώ να περνάω χρόνο με την οικογένεια και καλούς φίλους όποτε μπορώ. Το σπίτι μας είναι πάντα γεμάτο με αγαπημένους ανθρώπους. Προσπαθώ, ακόμη, να δοκιμάζω διάφορα αθλήματα για να παραμένω φυσιολογικός.

Είναι ένα είδος πρωταθλητισμού οι υψηλού επιπέδου ερμηνείες;

Όχι. Είναι μια σκληρή δουλειά με μεγάλη πίεση και άγχος. Αλλά το χειροκρότημα που παίρνεις στο τέλος δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτα άλλο! Εμείς ζούμε γι’ αυτό!