Κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού με πλοίο τον Ιούλιο του 1862, η Alice Liddell άκουσε για πρώτη φορά την ιστορία των αποδράσεων ενός επτάχρονου κοριτσιού σε έναν φανταστικό κόσμο –εκεί όπου πάντα είναι ώρα για τσάι, το σκάκι είναι μια επιθυμία θανάτου και τα ζώα μιλούν με γρίφους.
Ο άνθρωπος που τη διηγήθηκε, ο δον Charles Lutwidge Dodgson, εξέδωσε τρία χρόνια αργότερα το παραμύθι του “Alice’s Adventures in Wonderland” με το φανταστικό όνομα Lewis Carroll. Σήμερα, πάνω από 150 χρόνια μετά, το βιβλίο δεν έχει σταματήσει να επανεκδίδεται.
Η μεγάλη έκθεση του Μουσείου Victoria & Albert, “Alice: Curiouser and Curiouser” είναι μία πραγματική γιορτή για το θρυλικό αυτό “παιδικό” βιβλίο, με πάνω από 300 αντικείμενα, όπως χειρόγραφα, εικονογραφήσεις, φωτογραφίες, κοστούμια θεάτρου και μπαλέτου, ταινίες και πίνακες ζωγραφικής, απλωμένα σε πέντε θεματικές αίθουσες. Μία συναρπαστική βουτιά στη λαγουδότρυπα, από τις απαρχές της ιστορίας της Αλίκης, μέχρι τις μυριάδες προσαρμογές και ερμηνείες που έχει δει ο κόσμος μέσα σε αυτά τα 150 χρόνια. Το ταξίδι ξεκινά εκεί όπου ο Carroll είπε για πρώτη φορά την ιστορία του, «ένα χρυσό απόγευμα». Φωτογραφίες της σχολής της Οξφόρδης καλύπτουν τους τοίχους, υπό τον ήχο του νερού που χτυπάει πάνω σε ένα κουπί. Σε ένα ντουλάπι βρίσκεται το αρχικό χειρόγραφο του Carroll.
H Alice Liddell με τις δύο αδερφές της
Η πρώτη γκαλερί, φωτισμένη με αντανακλάσεις από κρεμαστές μεταλλικές σφαίρες, διαμορφώνει την εποχή κατά την οποία οι εξελίξεις στα μαθηματικά και τη γεωμετρία, την τέχνη, την ποίηση και τις στάσεις απέναντι στην ψυχική υγεία, είχαν όλες αντίκτυπο στην ιστορία της Αλίκης. Εκεί υπάρχουν επιστολές του Carroll προς τους εκδότες του, στις οποίες περιγράφει τα πάντα με εξωφρενική προσοχή στη λεπτομέρεια καθώς και τα πρωτότυπα γραμμικά σχέδια του εικονογράφου Sir John Tenniel.
Ποιος χαρακτήρας από την Αλίκη είχε διαρκώς άγχος μην αργήσει;
Ο Carroll ξανάγραψε την Αλίκη για πιο μικρά παιδιά και ο Tenniel προσάρμοσε τα σκίτσα. Η έκδοση αυτή του The Nursery Alice είναι του 1890
Πιο κάτω, μέσα από ψηφιακές ψυχεδελικές προβολές, ηχητικά εφέ και τα εντυπωσιακά σκηνικά του Tom Piper, οι επισκέπτες περνούν μέσα από δαιδαλώδεις διαδρόμους για να εξερευνήσουν τον πολιτιστικό αντίκτυπο της Αλίκης. Από τον τρόπο με τον οποίο ενέπνευσε τη δημιουργία αναμνηστικών αντικειμένων, μέχρι τις θεατρικές και κινηματογραφικές αποδόσεις της. Πόστερ ταινιών και παραστάσεων, φωτογραφίες της Alice Liddell, τσαγιέρες, ρολόγια, εφευρέσεις, όλα είναι εκεί και ιντριγκάρουν το μυαλό. Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο είναι πώς η ανάπτυξη του κινηματογράφου τον 20ο και τον 21ο αιώνα, επέτρεψε στην Αλίκη να προσεγγίσει το παγκόσμιο κοινό, καθώς οι σκηνοθέτες μέσω της πρωτοποριακής τεχνολογίας CGI, των εφευρετικών σκηνικών και των εξωφρενικών κοστουμιών έδωσαν τις δικές τους ερμηνείες.
Ένα μεγάλο μέρος της έκθεσης είναι αφιερωμένο στα κινούμενα σχέδια του Walt Disney του 1951, ίσως την πιο διάσημη απόδοση της Αλίκης μέχρι σήμερα. Εδώ, τα αυθεντικά σελιλόιντ της Disney Animation δείχνουν πώς το εμβληματικό στυλ της Αλίκης ζωντάνεψε από την καλλιτέχνιδα Mary Blair, η οποία εμπνεύστηκε το μπλε φόρεμα με τη λευκή ποδιά και τη μαύρη κορδέλα στα μακριά, ξανθά της μαλλιά, από το New Look του Christian Dior, του 1947.
Τρομερά ενδιαφέρουσες είναι οι δημιουργικές προτάσεις καλλιτεχνών που εμπνεύστηκαν από τις ψυχολογικές εξερευνήσεις του βιβλίου, το υποσυνείδητο, τον σουρεαλισμό, τα θέματα της αναρχίας και της εξέγερσης και την ιστορία ενός μικρού κοριτσιού που βρίσκει τον δρόμο του. Εκείνοι που επηρεάστηκαν από όλα αυτά είναι πολλοί. Από τους σουρεαλιστές Salvador Dali και Max Ernst, μέχρι μουσικούς όπως οι The Beatles και η Lady Gaga. Και μην ξεχνάμε και τους ιδεαλιστές της αντικουλτούρας της δεκαετίας του ‘60, οι οποίοι συνέδεσαν τα περιπετειώδη γεγονότα της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων και τη λήψη παραισθησιογόνων ναρκωτικών (το 1971 η εκπαιδευτική ταινία “Curious Alice” είχε σκοπό να προειδοποιήσει τα παιδιά για τους κινδύνους των ναρκωτικών αλλά αποσύρθηκε από φόβο ότι μπορεί να φανεί πολύ συναρπαστική). Αυτό το κομμάτι της έκθεσης δυστυχώς δεν έχει ερευνηθεί σε βάθος, αξίζει όμως έστω και αυτή η μικρή αναφορά, η οποία γίνεται υπό τους ήχους του White Rabbit των Jefferson Airplane.
White Rabbit – Jefferson Airplane
Υπάρχει και ένας χώρος αφιερωμένος στη σύνδεση της Αλίκης με τη μόδα, με δημιουργίες υψηλής ραπτικής αλλά και κοστούμια θεάτρου και χορού. Από τη Vivienne Westwood και τον Thom Browne, μέχρι φωτογραφίες της Annie Leibovitz και του Tim Walker. Ο τελευταίος, μαζί με τον αρχισυντάκτη της βρετανικής Vogue, Edward Ennifulο, δημιούργησε το 2018 τη Χώρα των Θαυμάτων για το ημερολόγιο Pirelli, έχοντας ως πρωταγωνιστές διάσημα ονόματα της μόδας, όπως η Naomi Campbell και η Naom Adowa Aboah.
Πρώτο σκίτσο της σχεδιάστριας Colleen Atwood για τη στολή της Helena Bonham Carter ως Kόκκινη Βασίλισσα στο φιλμ του Tim Burton.
Από τη σχεδιάστρια Katrina Lindsay
Koστούμι Queen of Hearts από τον Bob Crowley για το National Royal Ballet το 2010-11
Koστούμι Mad Hatter από τον Bob Crowley για το National Royal Ballet το 2010-11
Φόρεμα Victor & Rolf για τη φωτογράφιση της Vogue από την Annie Leibovitz
Από την Gold Label Συλλογή Άνοιξη/Καλοκαίρι 2015, της Vivienne Westwood
Ψυχεδελικά φώτα, το δωμάτιο με τους καθρέφτες, μια τρισδιάστατη περιπέτεια με VR γυαλιά που σου επιτρέπει να παίξεις κροκέ με σκαντζόχοιρους, είναι μερικές ακόμη από τις άκρως διασκεδαστικές εμπειρίες της έκθεσης. Αν καταφέρετε να βρεθείτε μέχρι το τέλος της χρονιάς στο Λονδίνο, διαθέστε 4 ώρες από τη μέρα σας για να πέσετε μέσα στη θαυματουργή λαγουδότρυπα.
Άφησα μία από τις σπάνιες, ηλιόλουστες και ζεστές ημέρες στο Λονδίνο για να την περάσω μέσα στο υπόγειο του Victoria & Albert και δεν το μετάνιωσα καθόλου. Αφήστε τον Carroll να σας παρασύρει στον φανταστικό κόσμο του και είμαι σίγουρη ότι θα αναρωτηθείτε πώς ένας συγγραφέας παιδικών βιβλίων της Βικτωριανής εποχής, δημιούργησε έναν μύθο που συνοψίζει τόσο απόλυτα τις σύγχρονες συνθήκες.
