Πίσω από ένα γραφείο, ανάμεσα σε δίσκους, αφίσες και εισιτήρια για την τελευταία του συναυλία με περιμένει ο B.D. Foxmoor. Είπαμε να μιλήσουμε για αυτά τα 23 χρόνια Active Member. Είναι αλλόκοτα χαμογελαστός, λες και φεύγει από πάνω του ένα βάρος. Το πρώιμο παιχνίδι με τα samples και τις ρίμες, η συναυλία στο Ρόδον το 1995, η ωρίμανση και το βάθεμα, οι στιγμές του μίσους και της κόντρας, η δροσιά του και δασκάλα του Γιολάντα, η σχέση του με την Αριστερά και η πολιτική στον στίχο του, η ασκήμια μας και οι σκυλογιοί, οι μετανάστες, το χατίρι στον Παύλο. Και τώρα το τέλος. Αυτό που ο ίδιος ο Μιχάλης Μυτακίδης ωραιοποιεί λέγοντας: «Αυτά είναι τα δικά μου σχέδια για το αύριο, τα σχέδια του αύριο για μένα ακόμα δεν τα ξέρω». 23 σημεία λοιπόν για τα 23 χρόνια Active Member. Φεύγω λιγάκι σκασμένος. Γιατί να έχει αυτό το δρομολόγιο τέλος; «Όμως το τέλος είναι αυτό που σε μαθαίνει ν’ αγαπάς».
«Παρακολουθούσα το hip hop από την γέννησή του σχεδόν. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1970. Μάλιστα το 1979, όταν έσκασαν τα πρώτα ακούσματα, πήγαινα σε φίλους γύρω από την Αμερικανική Βάση για να ακούσω ραδιοφωνικές εκπομπές. Δυσκολευόμασταν να καταλάβουμε τους στίχους, να συγκρατήσουμε μερικά ονόματα από μπάντες. Είχε την ομορφιά του αυτό όλο. Κάνανε και τις δικές τους εκπομπές πέρα από αυτές που αναμεταδίδονταν απευθείας από την Αμερική στα μεσαία. Ραπ της εποχής, hip hop, soul, funk.
Για μένα λοιπόν τότε ήταν το παιχνίδι μου το hip hop. Μετά ήρθε σιγά σιγά και έδεσε μέσα μου η ιδέα ότι θα πρέπει να κάνουμε το δικό μας στα ελληνικά για να μπορούμε να μεταφέρουμε καλά αυτά που έχουμε μέσα μας. Ουσιαστικά να προσπαθήσουμε να μην «πιθηκήσουμε» καθόλου με ότι μας ερχόταν από την Δύση εκείνη την εποχή. Αυτή ήταν η πρώτη ιδέα. Τότε στον κώδικα του hip hop ίσχυε ότι πρέπει το όνομα ενός γκρουπ να είναι βαρύ, να μπορεί να το κυνηγάει για πάντα. Να είναι εύηχο και επιβλητικό, όπως ας πούμε ήταν οι Public Enemy. Επίσης, συνηθιζόταν όλα τα γκρουπ του hip hop να έχουν αγγλικό όνομα. Έτσι στο μυαλό μου εγένετο Active Member. Τώρα αν με ρώταγες μετά από χρόνια μπορεί το γκρουπ να το είχα τελικά βγάλει «Ενεργό Μέλος». Κάπως έτσι ξεκίνησε λοιπόν όλη αυτή η ιστορία».
1. «Με μια διαμαρτυρία αρχίσαμε κάποτε εμείς» [i]
Μέσα μου οι Active Member υπάρχουν από το 1987-88. Όμως το όνειρο παίρνει σάρκα και οστά το 1992. Βασικά έψαχνα τον κατάλληλο άνθρωπο για να το ξεκινήσω. Ζούσε λοιπόν στο μυαλό μου μέχρι που βρήκα τον MCD που ήταν DJ. Γνωριστήκαμε στην συναυλία των Public Enemy στο Κατράκειο. Συναυλία ορόσημο για το ελληνικό hip hop. Θυμάμαι σηκώναμε την σίτα για να μπει κόσμος που δεν είχε εισιτήριο και μετά απέξω είχε ντράβαλα με τους τότε φασίστες. Από εκείνη την βραδιά μου έμεινε και το παρατσούκλι «Πατέρας». Γνώρισα, λοιπόν, τον MCD, του είπα ό,τι είχα στο μυαλό μου και εκείνος, παρόλο που οι δυνατότητές του ήταν περιορισμένες, έδειξε μεγάλη θέληση να καταλάβει και να συμμετέχει, τουλάχιστον για την αρχή. Κι έτσι εγώ και ο MCD γίναμε οι δύο πρώτοι Active Member. Μετά, το 1994 μπαίνει στο γκρουπ ο Νικήτας.
2. «Τότε βαφτίσαμε Low Bap τ’ όνειρό μας»[ii]
Το Low Bap ήταν μια κεντρική ιδέα για να μπορούμε να συνεννοηθούμε στην αρχή. Και είναι ένα πράγμα που θα το κυνηγάμε όλοι σε όλη μας την ζωή. Το πιο ηλίθιο που μπορείς να ακούσεις είναι να σου λέει ο άλλος είμαι Low Bap. Είναι σαν να σου λέει είμαι άνθρωπος. Κυνήγι είναι. Και έτσι η Freestyle Productions έγινε μια μεγάλη παρέα. Ήταν πολύ στον αέρα αυτή η φάση αλλά αυτή ήταν και η ομορφιά της. Όποιος ένιωθε ενεργός γινόταν και μέλος σε αυτή την μουσική παρέα. Κάναμε τις ανεξάρτητες δουλειές και τους πρώτους μας δίσκους, όμως όταν οι δίσκοι έβγαιναν μόνο μέσα από εταιρείες κατά κάποιο τρόπο αυτόακυρώθηκε σαν εγχείρημα και έμεινε μόνο σαν ομάδα παραγωγής.
3. «Σε είδα σε γήπεδο σε κάποιο μακρινό χωριό και στην Αθήνα σε μεγάλο μαγαζί»[iii]
Το πρώτο μας live ήταν στο Πέραμα που ήταν και παρουσίαση δίσκου. Μετά παίξαμε στο Μαρούσι και το πρώτο μεγάλο δικό μας live ήταν στο Ρόδον το 1995. Εκεί μας την πέσαν όλες οι δισκογραφικές και μάλιστα την ίδια νύχτα στα παρασκήνια. Κόσμος πολύς. Φίλοι και γνωστοί, όσοι μας είχαν πάρει χαμπάρι και όσοι είχαν έρθει από περιέργεια να δούνε πώς είναι ζωντανά αυτό που μέχρι τότε είχαν δει μόνο στην τηλεόραση. Εμείς, ακατέργαστοι τελείως, όμως τα live ήταν εξαρχής για μας μια ωραία διαδικασία. Είχαμε αρκετό υλικό να δείξουμε, ήμασταν παραγωγικοί και μας έβγαινε αυτό. Εγώ σε αυτήν την εμπειρία βάθαινα όλα αυτά τα χρόνια και έχω φτάσει σήμερα να λέω πώς περάσανε.
4. «Ράβω την φάτσα μου και την ψυχή μου από την μόστρα, την τηλεόραση λέω να κάνω απλώστρα» [iv]
Το 1995 κάναμε την πρώτη μας τηλεοπτική εμφάνιση. Ήταν φίλος ο Αντώνης Παραράς και ο Μιχάλης ο Λεάνης που σκηνοθετούσε το Comfuzio που ήταν άλλωστε και δικιά του ιδέα. Τα παιδιά που κάνουν μέχρι και σήμερα καριέρα ήταν εκεί για να γεμίζουν την παρέα. Τότε, είχε και μια αθωότητα η τηλεόραση. Εμείς δεν καταλαβαίναμε και δεν αναγνωρίζαμε τον όποιο κίνδυνο υπήρχε, ή μάλλον σωστότερα μπορεί και να τον αναγνωρίζαμε αλλά να τον διαχειριζόμασταν. Πολύ διαφορετική εποχή, ήταν και πιο καθαρά τα πράγματα. Είχαν διάθεση ορισμένοι άνθρωποι να δείξουν διαφορετικά πράγματα και η δημοσιογραφία είχε αυτή την ανάγκη της ανακάλυψης καινούργιων πραγμάτων.
5. «Θες δε θες θα βγούνε κι άλλα πιο καλά και πιο μεγάλα» [v]
Η μεγάλη επαφή με τον κόσμο γίνεται με το Άκου Μάνα. Το ξέραμε αυτό από πριν. Το είχαμε βγάλει πριν να υπογράψουμε με την Warner αλλά ξέραμε ότι χρειάζονται δυό-τρία τέτοιου τύπου κομμάτια που να περάσουν εύκολα στον κόσμο και μετά εμείς να μπορούμε να πούμε αυτά που θέλουμε. Το είχαμε καταλάβει όλοι ότι κάπως έτσι θα γίνει. Κάναμε ένα remix το Άκου Μάνα, το κάναμε και video και από εκεί και πέρα μας έμαθε ο κόσμος.
Στην Warner δεν με προλάβαιναν. Μέχρι να βγει ο ένας δίσκος ήταν έτοιμος ο άλλος και τα παράλληλα project, τα solo project – είτε τα δικά μου, είτε της Γιολάντας. Εμένα δεν μου ζήταγαν δουλειές και δεν πίεζαν. Ίσα ίσα μου λέγανε το αντίθετο, βάλε λίγο φρένο. Από διηγήσεις φίλων και από πράγματα που μάθαμε εκ των υστέρων, καταλάβαμε ότι καλλιτέχνες που ήταν σε ανεξάρτητα labels πέρασαν πολύ χειρότερα. Σε μια πολυεθνική σκέψου ότι το βασικό αφεντικό πάντα λείπει. Ακόμα και ο διευθυντής της είναι υπάλληλός σου.
6. «Το πείραμα ο προφέσορας δεν έφερε σε πέρας και πριν το φως της μέρας γεννήθηκε το τέρας» [vi]
Οι Βαβυλώνα δεν σου κρύβω ότι ήταν ένα project επί τούτου. Επειδή ήξερα ότι το δικό μας θέμα θα πάει κάπου αλλού, ήθελα έτσι και κάτι πιο «σκατένιο» κάτι πιο «του δρόμου» για τους πιτσιρικάδες. Και έτσι στήθηκε όλη αυτή η ιστορία και πήρα τα παιδιά στο λαιμό μου. Κάποιοι από αυτούς πέθαναν ακριβώς όπως περιέγραφα ότι θα πεθάνουν και το φέρνω βαρέως (Πυροβάτης). Και κάποιοι πάλι κατάντησαν αυτό ακριβώς που περιέγραφα για αυτούς στα τραγούδια που τους έγραφα. Φυσικά είχα την ελπίδα ότι σιγά σιγά θα γράφουν μόνοι τους, γιατί δεν είχα καμία όρεξη να γράφω τέτοια. Έλεγα ας γίνει η αρχή αλλά όταν έφτασαν σε αυτό το σημείο δεν το άντεξαν και διαλύθηκαν.
7. «Όταν ήμουνα αντίκρυ του θανάτου» [vii]
Οι Μύθοι του Βάλτου είναι δίσκος ορόσημο. Εδώ τα πράγματα μπαίνουν σε μια σειρά. Έχουμε καταφέρει, παρότι ήμασταν σε μια πολυεθνική, να κάνουμε ακριβώς αυτό που θέλουμε χωρίς κανέναν συμβιβασμό και διαπραγμάτευση. Εδώ γίνεται και το μεγάλο εμπορικό μπαμ. Αυτός ο δίσκος έγινε πολύ γρήγορα πλατινένιος, άρχισε να φέρνει και τα έσοδα στην Warner οπότε όλοι ήταν ευχαριστημένοι. Ξέρεις, στις πολυεθνικές αν οι λογιστές λένε ότι είναι εντάξει τα πράγματα, τότε είναι όλα καλά. Μπορεί να βγάλανε πολλά λεφτά στην πλάτη μας αλλά και μεις εκμεταλλευτήκαμε όλη αυτή την ιστορία για να μας μάθει ο κόσμος και να χτίσουμε το κοινό μας.
8. «Να σου λοιπόν σ’ αυτές τις μέρες τις παράξενες, μ’ άλλον αέρα απ’ αυτόν που πριν ανάσαινες» [viii]
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 τα πράγματα αλλάζουν πολύ. Η ιδέα αρχίζει και ωριμάζει. Οι απαιτήσεις αυξάνονται. Και το παιχνίδι μας αρχίζει και γίνεται και λίγο πιο σοβαρό. Αλλάζουν τριγύρω μας ο κόσμος και πλέον δεν είμαστε τόσο πρωτοπόροι κοινωνικά. Απλά καμιά φορά η τριβή σου με την γραφή σε κάνει να αποκτάς μια γνώση των καιρών λίγο πιο ιδιαίτερη, ή έστω να το νομίζεις αυτό.
Το 2002 η Γιολάντα αντικαθιστά τον X – Ray. Τυπικά, ήταν μαζί μας από το 1997 αλλά δεν ήθελε ενώ της είχα προτείνει. Ήθελε πρώτα να βρει καλά τον εαυτό της. Δεν σου κρύβω ότι είναι η μόνη περίπτωση από τους τέσσερις ανθρώπους που πέρασαν από το γκρουπ που έκανε τα πράγματα μόνη της. Ο Νικήτας ας πούμε δεν έγραφε ελληνικά και έπρεπε να του γράφω εγώ. Η πρώτη φορά που έγραψε ήταν το 2000 και αυτό με το ζόρι. Του είχα πει άμα δεν γράψεις τους στίχους σου θα φύγεις μπας και αναγκαστεί να το κάνει. Ενώ με την Γιολάντα ήταν αλλιώς.
9. «Όσοι αγαπούν το Low Bap στην φωτιά του να καίγονται» [ix]
Ο Νικήτας φεύγει το 2002. Δεν τσακωθήκαμε ακριβώς αλλά υπήρξαν εντάσεις. Για μένα ήταν μια σύμβαση που έληξε. Γιατί περί συμβάσεως επρόκειτο. Όταν λήγουν οι συμβάσεις περιμένεις να τηρηθούν κάποια πράγματα που είναι αυτονόητα και όταν δεν τηρούνται αυτά υπάρχουν παρεξηγήσεις. Ο τρόπος που το χειρίστηκε ο Νικήτας στην αρχή ήταν παιδαριώδης, μετά τον συνερίστηκα και εγώ και είπα πράγματα βαριά και πράγματα που μπορούσα να τα είχα κρατήσει μέσα μου. Χτιζόταν έτσι η μια παρεξήγηση πάνω στην άλλη και θα το είχαμε αποφύγει όλο αυτό αν ήμασταν έτσι λίγο πιο πονηροί.
10. «Ψάχνουν τα λόγια οι αρχηγοί με τη βλακεία ζωσμένοι» [x]
Η φάση όμως της κόντρας είναι εγγενής στο hip hop. Αυτή η αμεσότητα που το διακατέχει είναι η κατάλληλη ευκαιρία για τους βιαστικούς και για την βιάση μας. Νομίζουμε ότι επειδή έτσι εύκολα σκαρώνεις ένα τραγούδι, έτσι εύκολα μπορείς και να λες και ότι μαλακία έχεις μέσα σου. Και συνηθίζεται να την λέει ο ένας στον άλλο μέχρι να φύγει κανένας απ’ την μέση όπως γίνεται στην Αμερική, ή να πέσουν τίποτα σφαλιάρες. Εντάξει, εδώ ευτυχώς δεν φτάσαμε σε αυτό. Μπορεί να έχουν ακουστεί διάφορα αλλά μέχρι εκεί. Και δεν υπήρχαν και σοβαροί λόγοι μεταξύ μας. Ξέρεις το τι συμβαίνει στην Αμερική είναι δύσκολο να το καταλάβουμε. Παίζουν πολλά: κοινωνικά, γεωγραφικά, φυλετικά, πράγματα που εμείς εδώ δεν τα καταλαβαίνουμε και επομένως δεν χρειάζεται να «πιθηκίζουμε». Εμένα αυτό με ενοχλούσε πάντα. Ακόμα ανάμεσα και στους δικούς μας ανθρώπους του Low Bap υπήρχαν κάποιοι που το έβλεπαν όλο αυτό γηπεδικά και κάναμε αμάν να τους μαζέψουμε. Ό,τι δε μαλακία έκαναν την χρεωνόμασταν εμείς. Έτσι είναι εάν ο άλλος φοράει μια μπλούζα σου. Χάσαμε, λοιπόν, πολύτιμο χρόνο όλοι μας σε αυτή την ιστορία. Άλλοι καταστράφηκαν από αυτήν την ιστορία. Βυθίστηκαν τόσο πολύ που ήταν η μόνη τους ενασχόληση και ξέχασαν να κάνουν και κάνα τραγούδι. Τους καταλαβαίνω όμως γιατί αλητάμπουρες ήμασταν όλοι και δεν είναι εύκολο να γλιτώσεις από αυτήν την κατάρα. Όμως και η μάχη για την ισορροπία μας είναι εκεί. Μπορεί να νικήσεις τα φθηνά σου και να αναδείξεις τα σπουδαία σου; Εμένα μπορεί να μου πάρει όλοι μου τη ζωή αυτό.
11. «Η άστεγη μπαλάντα μας βρήκε απόψε σπίτι» [xi]
Μετά το 2004 ξαναβρήκαμε έναν DJ, τον Booker, που και αυτός έδωσε τα δικά του στοιχεία. Ουσιαστικά από τους Active Member έχουν περάσει δύο DJ’s και δύο MC. Εκείνη την εποχή κάναμε και αρκετές ηχογραφήσεις στο εξωτερικό, σε πολλά σπουδαία studio, σε διάσημα μέρη με σπουδαίο ήχο. Όμως το μέρος που αγαπήσαμε πιο πολύ γιατί γίναμε και φίλοι με τα παιδιά είναι το Twin Peaks σε μια κοιλάδα στην Ουαλία. Εκεί φτιάξαμε τον Αλλόκοτο Φόβο και πηγαίναμε μέχρι το 2007.
12. «Βάλε όλα τ’ άστρα του ουρανού για νυφικό κι έλα μαζί μου, λαβωμένο ξωτικό» [xii]
Μετά το 2005 τα πράγματα είναι στη καλύτερη τους φάση. Ήρθε η λύκαινα να φυλάξει τα λιονταράκια. Κανονικά μεταφέρεται η αίσθηση της. Γίνομαι πιο προσεχτικός και εγώ, και έχω μαζί μου την σύντροφό μου εκτός από έναν συνοδοιπόρο στα μουσικά πράγματα. Καταλαβαίνεις ότι πια δεν υπάρχει σύμβαση. Εδώ τα πράγματα μιλάνε μόνα τους. Καμιά φορά ανοίγουμε το στόμα μας και πάμε να πούμε τη ίδια φράση, όπως συμβαίνει σε ανθρώπους που είναι μαζί πολλά χρόνια, κι έτσι ακριβώς κυλάνε και τα τραγούδια. Δεν θυμάμαι φορές που να είπαμε θα κάτσουμε να γράψουμε για αυτό το θέμα και όταν τα βάλαμε κάτω να μην ταίριαζε. H Γιολάντα, έγινε επίσης, η δασκάλα μου της γραμματικής για τα πολλά κενά που είχα από πιτσιρικάς, γιατί ουσιαστικά αμόρφωτος άρχισα να ασχολούμαι με το hip hop. Έπαιξε πολύ μεγάλο ρόλο στο να με βάλει σε κάποια σειρά με την γλώσσα. Έτσι, έμαθα να κάνω πιο σωστά αυτό το θρασύ παιχνίδι με τις λέξεις που έκανα από μικρός. Στην αρχή μόνο από θράσος και πονηράδα ενώ μετά έγινε τόσο δικό μου που είναι πλέον και κομμάτι της ζωής μου.
13. «Κι οι στιγμές χορέψανε μπροστά μου σαν σκιές, άλλες ανήκαν εδώ κι άλλες χανόντουσαν στο χθες» [xiii]
Αυτός ο κύκλος λοιπόν μετά από το 2002 ολοκληρώνεται τώρα και είναι ο μεγαλύτερος και ο σπουδαιότερος. Δηλαδή για την πριν εποχή θεωρώ ότι όποιος έχει κρατήσει κάποια πράγματα σαν αριστουργήματα πρέπει να έχει πρόβλημα και πνευματικό και ψυχολογικό. Είναι σκληρό αυτό αλλά το πιστεύω. Τα πριν το 2002 ήταν η πρώιμη εποχή όπου υπερίσχυε ακόμα το παιχνίδι και ήταν εν τέλει ψάξιμο, ένα σκάψιμο βαθύ μέσα μας για να καταλήξουμε κάπου. Όσο πήγαινε ο καιρός τόσο έπαιρνε και το βάθεμα. Ο αφρός και το απόσταγμα άρχισε να βγαίνει από το 2002 και μετά όπου θεωρούμε ότι κάποια πράγματα είναι μεγαλύτερα και από εμάς τους ίδιους και έρχεται η ζωή συνέχεια να μας το επιβεβαιώνει για πολλά από τα πράγματα που σκαρώσαμε.
14. «Κοντά στο πέρασμα του αιώνιου κόμβου με πιασε τ’ άρωμα του αλλόκοτου φόβου» [xiv]
Από το 2001 και μετά αρχίζουμε και ανησυχούμε περισσότερο, είναι αυτό που άλλοι μας λένε πολιτικοποίηση. Εμένα δεν μου αρέσει να το λέω έτσι. Συνηθίζεται να το λένε σε αυτόν τον τόπο όλοι όσοι έχουν ταχθεί σε συγκεκριμένες ιδεολογίες. Εμείς, κάνοντας προσπάθεια να μείνουμε όσο ελεύθεροι γίνεται, σε συνεννόηση με αυτό που συμβαίνει παραέξω. Έτυχε, λοιπόν, εκείνη την εποχή και με την Γένοβα και όλα όσα συνέβαιναν στον κόσμο, η θεματολογία μας να είναι κοινή με τις εποχές και τους αγώνες της. Έτσι, δεν αρνηθήκαμε σε κανέναν το μοίρασμα αυτό, αλλά από την άλλη μας παρεξήγησαν όλοι. Εγώ ποτέ στην ζωή μου δεν ήμουν αριστερός. Ποτέ όμως. Και ελπίζω να γλιτώσω και να μην γίνω ποτέ μέχρι να πεθάνω.
15. «Μπορώ να γίνω του παππού μου μετανιώματα» [xv]
Ούτε παππού αριστερό είχα. Πόσο, δηλαδή, αριστερός μπορεί να είναι ένας άνθρωπος που ήταν καπετάνιος του Άρη, δεν ήτανε ποτέ στο κόμμα, ήτανε στις μυστικές συναντήσεις με τον Ζέρβα – αυτές που ντρέπονται όλοι και εκείνος το είχε τιμή του; Και μέχρι να πεθάνει ξύπναγε τα βράδια και έβλεπε μπροστά του τους πιτσιρικάδες τους μπάτσους που είχανε φάει στο Λιτόχωρο και έβγαινε κάνα δύο ώρες στο κρύο να συνέλθει για να ξανακοιμηθεί. Θυμάμαι μου έλεγε, «τους Μελιγαλάδες τους κάνουν οι δειλοί». Φαντάσου, λοιπόν, πώς μπορείς να χαρακτηριστείς αν πεις τέτοια πράγματα. Ο παππούς μου ήταν ένας ελεύθερος άνθρωπος που εκείνη την εποχή έπρεπε να διαλέξει στρατόπεδο. Αυτό το ρημάδι το tell me which side are you on. Πολύ ρημάδι πράγμα. Με τρομάζει εκ’ του αποτελέσματος. Προσωπικά, θεωρώ τον εμφύλιο την μεγαλύτερη μαλακία που έχει κάνει αυτός ο λαός στον προηγούμενο αιώνα. Γιατί δεν ήταν ταξικός και επιμένω σε αυτό. Δεν ήταν όπως στην Ισπανία. Εδώ δεν ξέραμε τι μας γινότανε. Φυσικά όλες αυτές τις ιστορίες τις εκμεταλλεύτηκαν κάποιοι που πραγματικά ήταν κάτι. Όπως το Κομμουνιστικό Κόμμα και οι αρχοντοφασίστες – αρχοντοχωριάτες. Αν μπορούσαν να μας μιλήσουν οι παππούδες και ο απλός κόσμος που συμμετείχε και πάθαινε μια κρίση ειλικρίνειας δεν νομίζω ότι θα μας έλεγαν καλά πράγματα. Φαντάσου λοιπόν που έχουμε φτάσει σήμερα. Να μιλάμε ξανά για ΕΑΜ και Μελιγαλάδες και κρεμάλες. Φοβερό. Μεγάλο κατόρθωμα σαν λαός.
16. «Εσύ θυμάσαι κάθε γρόσι από τα δάνεια που χρωστάς και μου ζητάς κοντά σου σε δυό ανάσες να γεράσω» [xvi]
Προσωπικά, τον λαό δεν τον εκτιμούσα ποτέ σαν έννοια. Πάντα με τρόμαζε ο όχλος, είχα μια φοβία με τον πολύ κόσμο κυρίως ως προς την διαστροφή του. Δεν συμμετείχα ποτέ στις διαστροφές του λαού και μπορεί για κάποιον καιρό να ήμουν και γω μια διαστροφή του κοινού, αλλά δεν ήταν ο σκοπός μου. Όταν λοιπόν δεν πιστεύεις σε αυτές τις βασικές έννοιες δεν μπορείς να είσαι σοσιαλιστής και αυτό που λένε αριστερός. Έτσι, όταν ταίριαξε η εποχή όλοι βιάστηκαν να μας χαρακτηρίσουν. Όχι άδικα. Δεν κάθεται εξάλλου και ο άλλος να την ψάξει και πολύ. Λέει «τι είναι αυτά που λες;» – «τι γίνεται τώρα στον κόσμο;» ε εντάξει αριστερός είναι σου λέει αυτός. Ταίριαξε κιόλας η συμμετοχή μας τότε σε διάφορα έτσι πράγματα ανήσυχα που ευτυχώς ή δυστυχώς τα κάνανε τότε οι αριστερές οργανώσεις. Συναυλίες μαζικές και μεγάλες, φεστιβάλ. Συμμετείχαμε σε δρώμενα της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς. Φυσικά το ότι σου λέω ότι δεν είμαι αριστερός δεν σημαίνει ότι εγώ προσωπικά είμαι με το απέναντι. Ξορκίζω το αριστερός που είναι συναφές, το απέναντι είναι για μένα εξωπραγματικό. Δεν το κατανοείς καν. Για αυτό δεν έχεις κουράγιο για να το πολεμήσεις και ούτε ξέρεις και πώς να το πολεμήσεις. Έρχεται από το πουθενά. Από μέσα μας μάλλον, αλλά απ’ το άγνωστο μέσα μας.
17. «Γυρτό δίποδο ρετάλι, απ’ το σαράκι, φαγωμένο παρτάλι μ’ ό,τι σου απέμεινε στο άδειο κεφάλι» [xvii]
Σε ένα τραγούδι μας το Σκιάχτρο λέω «Μ’ αρέσει να σ’ ακούω σκιάχτρο μου να λες στον άνθρωπο ‘Να πας στο διάολο’ εγώ θα πάω όπου έχει φωτιά». Δεν είναι και πολύ ανθρωπιστικό αυτό. Ο μεγαλύτερος μου εχθρός είναι ο άνθρωπος και ο μεγαλύτερος μου στόχος είναι να νιώσω κάποτε άνθρωπος. Βάρδα, λοιπόν, μην πέσεις σε μαλάκα άνθρωπο φίλε! Η μαλακία είναι ο πραγματικός διεθνισμός. Αυτή την ελευθερία του να αρνείσαι την κακή πλευρά της φύσης σου δεν την έχουν οι αριστεροί. Έχουν αγιοποιημένο τον άνθρωπο και τους λαούς και θα σύρουν τον σταυρό τους σε αυτόν τον Γολγοθά. Επιλογή τους είναι. Εγώ, έτσι όπως δεν αφήνω τις ελπίδες μου σε κανέναν Θεό έτσι δεν τις αφήνω και σε κανέναν άνθρωπο. Πώς είναι δυνατόν να είναι σοσιαλιστής ένας άνθρωπος που φαντάζεται την μόνη λύση να έρχεται «απ’ των ονείρων μας τους φτωχούς Βασιλιάδες». Το όνειρο δεν χωράει πολύ στους μαρξιστές. Το φτωχός χωράει αλλά όχι με το Βασιλιάς μαζί. Και όμως κάποτε υπήρξαν των ονείρων μας οι φτωχοί Βασιλιάδες. Και επειδή δεν θα μας λογαριάσει πολύ το σύμπαν για ότι είναι να γίνει θα ρθει έτσι η ζωή ώστε η φύση να σε αλλάξει και εκεί που δεν θα έχεις πρόταση θα βάλει πρόταση αυτή. Γιατί τώρα ζούμε την μάχη των ανθρώπινων προτάσεων. Τι θα υπερισχύσει; Ένας καινούργιος κομμουνισμός, ένας καινούργιος ολοκληρωτισμός; Είμαστε ακριβώς σε αυτό το σταυροδρόμι. Απλά κάποιοι δεν υπολογίζουν ότι και η φύση, ως φυσικό σύμπλεγμα, έχει λόγο σε αυτή την ιστορία.
18. «Για τα μάτια ενός παιδιού που ψάχνει γη, γκρεμίζω ουρανούς» [xviii]
Από την άλλη δεν με ενοχλεί να γίνω δόρυ κανενός. Φτάνει να είναι το δόρυ στο οπλοστάσιο, γιατί άμα το δω σφηνωμένο σε κανενός την καρδιά δεν θα είμαι και πολύ χαρούμενος. Λέμε και λέμε αλλά όταν ζούμε είναι αλλιώς. Πώς μπορεί σε εμένα η φωτογραφία του Αϊλάν να με κάνει ρημάδι και να μου αλλάζει την ζωή; Πώς ρε μεγάλε; Εσύ δεν μας έλεγες πριν από 13 χρόνια «για τα μάτια ενός παιδιού που ψάχνει γη γκρεμίζω ουρανούς». Ωραία τα λέμε, αλλά καμιά φορά έρχεται η πουτάνα η ζωή και σου λέει θυμάσαι τι έλεγες πριν από 13 χρόνια; Ζήστα τώρα αγορίνα μου! Γιατί μπορεί αυτά να τα χεις από μνήμες, ή από διηγήσεις ή από μια απλή αίσθηση και διαίσθηση. Δεν σου κρύβω ότι και αυτός είναι ο λόγος που το φυσάει κόντρα θα γίνει video clip τώρα. Απ’ την τελευταία μας συναυλία, μετά από 13 χρόνια. Τελειώνει το γκρουπ και βγάζουμε ένα καινούργιο κλιπ.
19. «Μη σκας απλά τραβήξου απ’ την πηγή εκεί ακόμα ξεδιψούν οι σκυλογιοί» [xix]
Οι φασίστες ζούσαν πάντα ανάμεσά μας. Όταν το 2000 έγραψα τα καλά κρασιά μου λέγανε όλοι που τους θυμήθηκες αυτούς; «Καλά κρασιά γειτόνοι, άμα δεν πήρατε τα χαμπάρια σας». Τα ίδια λέω και τώρα που ζητάνε να κάνω κάτι στο Πέραμα. Αυτοί που δεν ζούσαν ποτέ στη γειτονιά, γιατί πάντα τρώγανε σφαλιάρες, όλοι αυτοί οι τύποι μου μιλάνε για τους φασίστες στο Πέραμα. Ξέρεις τι τους λέω; Ότι άμα είναι να αρχίσω να δέρνω θα πρέπει να το κάνω καλά και άρα να δω ποιοι φταίνε για τους φασίστες. Να μάθω πώς και γιατί γίνανε φασίστες, ποιοι τους κάνανε και μετά να πάω στους φασίστες. Πρέπει λοιπόν να δείρω πρώτα όλους τους πλούσιους κομμουνιστές στο Πέραμα γιατί αυτοί τους γέννησαν. Και μετά να ψάξω να βρω αυτά τα παιδιά και αν είναι ακόμα φασίστες να φάνε και αυτοί καμιά ψιλή. Και να συνειδητοποιήσω ότι είναι τα παιδιά των φίλων μου που μεγάλωσαν και μάλλον κάτι κάναμε λάθος. Τώρα λέμε ότι πρέπει να πεθάνουν επειδή μεταλλάχτηκαν; Λες και εσύ και εγώ είμαστε όπως γεννηθήκαμε. Δηλαδή πρέπει να πεθάνει όποιος δεν είναι σαν τα μούτρα μας. Τι πιο ολοκληρωτικό από αυτή την μαλακία; Εγώ δεν θέλω να ζήσω έτσι. Και όταν ακούω τους πιτσιρικάδες να φωνάζουν «Φασίστες κουφάλες έρχονται κρεμάλες» στις συναυλίες μας θυμώνω. Είναι και σαν ρίμα ηλίθιο. Ξέρεις τι με αηδιάζει περισσότερο; Όχι αυτό που λένε, γιατί έχω πει πολύ χειρότερα στην ζωή μου. Αλλά, ότι κανένας από αυτούς δεν μπορεί να κρεμάσει κανέναν στο δέντρο. Και με ενοχλεί εμένα που έχω τα άντερα να κρεμάσω σε δέντρο με τα ίδια του τα άντερά όποιον με πειράξει. Έτσι σκύβω απλά το κεφάλι γιατί δεν θέλω να τους βρίσω. Εγώ μόνο από χρέη έχω δει τα τελευταία χρόνια κανέναν κρεμασμένο. Και αυτοί δεν ήταν φασίστες, αλλά ευαίσθητοι άνθρωποι και για αυτούς δεν μιλάει κανείς.
Ζούμε, λοιπόν, την εποχή της απόλυτης παράνοιας. Υπάρχουν ακροδεξιοί που είναι μάστερ του Kung Fu και αναρχικοί αυτή τη στιγμή που κάνουν Krav Maga, αυτή την Ισραηλινή τέχνη που είναι αστική και ωμή. Φαντάσου τον αρχαιολάγνο Έλληνα με τους Κινέζους μύστες μοναχούς να δέχεται να του λένε εντολές στα Κινέζικα και οι άλλοι να μαθαίνουν αυτό που ξέρουν οι φαντάροι και οι μπάτσοι στο Ισραήλ για να σκοτώνουν Παλαιστίνιους στην Γάζα. Φοβερή εικόνα πολιτισμού.
20. «Γιατί κι αυτό το χώμα τώρα που πατάω δε φταίω εγώ δε μ’ έμαθαν να τ’ αγαπάω» [xx]
Νομίζω ότι γενικά έχουμε χάσει κάθε μέτρο. Και έτσι κάνουμε πάσα σε ότι σκοταδιστικό να συνεχίσει να υπάρχει. Δες τι γίνεται με τους ανθρώπους που έρχονται να ζήσουν στην χώρα μας και πώς η στάση μας απέναντι σε αυτό μπορεί και να δίνει πάτημα στους φασίστες. Εγώ προσωπικά το πρώτο πράγμα που συζητάω με ανθρώπους που έχουν φύγει απ’ την χώρα τους είναι γιατί έφυγες; Ένα γιατί; Δεν είχατε τίποτα ωραίο εκεί; Κάτι να σε κρατήσει; Εγώ υποχρεωτικά μεγάλωσα εδώ στην Ελλάδα και από ένα σημείο είχα ποτίσει τόσο πολύ με τα όμορφα αυτού εδώ του τόπου που δεν είχα πια επιλογή να φύγω. Εσύ; Γιατί άφησες μάνα, πατέρα, αδερφό; Κυνηγημένος είσαι αδερφέ μου; Άμα ο άλλος μου βάζει ως πρόσχημα τα λεφτά δεν το κατανοώ και πάρα πολύ. Το Φυσάει Κόντρα δεν το έγραψα για αυτόν που θέλει να πάει να πλουτίσει. Ούτε για εκείνους που στις χώρες τους δέκα δέκα βιάζουν τα κοριτσάκια και τα αφήνουν στα χαντάκια νεκρά. Μην το γαμήσουμε αυτό το θέμα. Βλέπω ώρες ώρες πράγματα τρομακτικά και εκεί πάνω πατάνε μετά οι φασίστες, εκεί πάνω πατάει όλη η ασχήμια. Πάνω στην μαλακία μας. Αφού όλοι οι άνθρωποι δεν είναι καλοί, πώς θα γίνει να είναι όλοι οι μετανάστες καλοί. Και πώς γίνεται να είναι όλοι οι φασίστες κακοί, πες μου εμένα. Για μένα ο φασισμός είναι αισθητική. Αν ο φασίστας είναι αυτός που δέρνει στο δρόμο τότε είμαστε γεμάτο φασίστες. Στα γήπεδα, τα ΚΝΑΤ είναι φασίστες, οι μπάτσοι είναι φασίστες. Όλοι όσοι μαζεύονται σε μπουλούκια και δέρνουν είναι φασίστες.
21. «Απόψε βρήκα στην φωτιά τον χαμένο αδερφό μου» [xxi]
Με τον Νικήτα βρεθήκαμε ξανά στην σκηνή πριν από 2 χρόνια. Είναι αλήθεια ότι ήταν επιθυμία του Παύλου. Μας το είχε ζητήσει τόσο πολύ και είχε επιμείνει τόσο που και να μην συνέβαινε ότι συνέβη (η δολοφονία του) πάλι θα γινόταν. Λέγαμε: «ρε συ δεν προλάβαμε να κάνουμε μια χάρη σε έναν φίλο. Και τι μας ζήταγε; Να βρεθούμε στην σκηνή. Εγώ και ο Νικήτας». Εμένα αυτό μου ζήταγε κάθε φορά που με έβλεπε. «Θέλω να σε δω με τον Νικήτα ρε μαλάκα κάνε κάτι. Έτσι μόνο μια φορά να φύγει αυτή η μαλακία, να το ξεπλύνετε και μέσα σας». Του το χρώσταγα σαν χάρη και ευτυχώς έτσι ένιωσε και ο Νικήτας όταν του το είπα. Έτσι έφυγε από μέσα μας και ένα σαράκι που μας έτρωγε. Μας έδωσε ένα μεγάλο μάθημα ο Παύλος και δυστυχώς δεν πρόλαβε να το χαρεί. Δεν σημαίνει όμως τίποτα παραπάνω. Δύο βραδιές ήτανε. Και μετά αγαπημένα είπαμε ο καθένας στον άλλον «τράβα αγόρι μου τον δρόμο σου» και να ξέρεις ότι εγώ ότι είχα για σένα το ξέπλυνα σήμερα.
22. «Μόνοι θα το πάμε όσο βαστάμε, το όνειρό μας εμάς δε τελειώνει» [xxii]
Ξέρεις ποιο είναι το κακό. Όλα αυτά τα 23 χρόνια θυμούνται πολύ εύκολα τα «Ναι» μας και ξεχνάνε πολύ εύκολα τα «Όχι» μας. Τουλάχιστον όλοι οι άνθρωποι από το σινάφι ξεχνάνε πολλά. Όπως ας πούμε ότι το δικό μας όχι για τους χορηγούς μπορεί να έχει βοηθήσει να φέρει τους χορηγούς εδώ που είναι τώρα, σχεδόν ανύπαρκτοι. Ή ότι το δικό μας όχι στην ΑΕΠΙ επί 23 χρόνια, χάνοντας αρκετές χιλιάδες δικά μας λεφτά, σημαίνει κάτι. Όλες αυτές έτσι οι εμμονές κάποιον βλάσφημων σαν και εμάς βοήθησαν κάποια παιδιά να μεγαλώσουν με λίγο πιο ανήσυχες σκέψεις απ’ ότι βρήκανε στο περιβάλλον τους και στο σχολείο. Είμαστε σε έναν τόπο που το μόνο που μπορεί να σου αναγνωρίσει κανείς είναι τα εύκολα και μόνο όσα φαίνονται. Υπάρχει λοιπόν μια μεγάλη πίκρα για αυτό και δεν στο κρύβω. Έχουμε ζήσει τρελούς αποκλεισμούς από φεστιβάλ, να βάζουν βέτο άλλοι καλλιτέχνες για εμάς. Όμως, έχουμε ζήσει και πολύ πραγματική αγάπη. Νιάξιμο, τρελές στιγμές που ειλικρινά σου λέω ότι μόνο αν ήμουν καρδιοχειρούργος και έσωζα κόσμο θα είχα εισπράξει τόσες ευχές και αγάπη στην ζωή μου. Δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι άλλο. Άντε κι αν ήμουν ο Γκάλης. Είμαστε, λοιπόν γεμάτοι από αγάπη.
23. «Όμως το τέλος είναι αυτό που σε μαθαίνει ν’ αγαπάς» [xxiii]
Με όλα λοιπόν αυτά τα καλά και τα κακά κάνεις ταμείο και βγάζει το «Ζ» όταν εσύ το γουστάρεις. Κλείνεις το μαγαζί ενώ όλοι σου λένε «γιατί τώρα που είναι στα καλύτερά του;» Τώρα παιδιά θα κλείσει το μαγαζί. Τώρα θέλουμε. Ένας από τους λόγος που σταματάμε το γκρουπ είναι μήπως και καταφέρω και εγώ και χαρώ κάτι από όλα αυτά που έχουν γίνει 23 χρόνια τώρα. Με σταματάνε διάφοροι και μου λένε «ρε συ αυτό εμένα μου άλλαξε την ζωή» και εγώ αναρωτιέμαι γιατί δεν μου έχει κάνει τίποτα; Όταν είσαι στην ροή δεν αναγνωρίζεις τη στιγμή όπως ο άλλος που την απομονώνει, την καταπίνει και την κάνει δικά του. Και λέω τώρα θέλω και εγώ ρε σεις να ανακαλύψω αυτό που βρήκατε στα τραγούδια μου. Να κάτσω έτσι λίγο αποστασιοποιημένα απέξω, να μην μπορώ να τα λέω επί σκηνής.
Κάνουμε ταμείο και λέμε πάμε για άλλα. Είναι ένας συνδυασμός ομορφιάς, αγάπης, πίκρας, κούρασης. Και ένα ξεσφίξιμο απ’ ότι έχει συμβεί όλα αυτά τα χρόνια, γιατί τώρα πλέον, όντας και οι δύο καλά στα πόδια μας καλλιτεχνικά νομίζουμε ότι μπορούμε να προσφέρουμε δύο όμορφα καλλιτεχνικά πράγματα από εκεί που δίναμε ένα. Μπορεί κάποιοι να λένε η ισχύς εν τη ενώσει, όμως εγώ πιστεύω ότι οι εκπαιδευμένοι άνθρωποι και αυτοί που έχουν βρει τον δρόμο τους πρέπει να κυλάνε μόνοι τους. Και να συναντιούνται πολύ μόνοι μόνο όταν χρειάζεται.
Στις 7 Νοεμβρίου θα γίνει η τελευταία ιστορική συναυλία των Active Member στο Ποδηλατοδρόμιο του Ο.Α.Κ.Α. Προπώληση από το Tickethouse, Πανεπιστημίου 42 (εντός στοάς), τηλ.: 210 3608 366, Ωράριο Λειτουργίας: Δευτέρα: Κλειστά, Τρίτη – Παρασκευή: 10:30 – 18.30, Σάββατο: 10:30 – 16:30 και online από το www.tickethouse.gr
Εισιτήρια θα βρείτε και στον νέο χώρο του Amberola Vinyl Store στο Κουκάκι, Ζίννη 12 και Βεϊκου (τηλ. 2104022413)
[i] Στίχος από το τραγούδι Μη νοιαστεί κανείς, άλμπουμ Μύθοι του Βάλτου (1998).
[ii] Στίχος από το τραγούδι Μη νοιαστεί κανείς, άλμπουμ Μύθοι του Βάλτου (1998).
[iii] Στίχος από το τραγούδι Φύλακας Άγγελος, άλμπουμ Μέρες Παράξενες, Θαυμάσιες μέρες (2000).
[iv] Στίχος από το τραγούδι Μια ώρα αρχίτερα, άλμπουμ Από της φτιάξης μας τα λάθια (2009).
[v] Στίχος από το τραγούδι Αλεπού του Βάλτου, άλμπουμ Από τον τόπο της φυγής (1996).
[vi] Στίχος από το τραγούδι Πείραμα τερατογέννεσης, άλμπουμ Αρχή Επί Τέλους (1997).
[vii] Στίχος από το τραγούδι Μύθοι του Βάλτου από το ομώνυμο άλμπουμ (1998).
[viii] Στίχος από το τραγούδι Δεν θα με βρεις από το άλμπουμ, Μέρες Παράξενες Θαυμάσιες Μέρες (2000).
[ix] Στίχος από το τραγούδι Είναι όλα όμορφα πια από το άλμπουμ, Wasted in Hiphopoly (2005).
[x] Στίχος από το τραγούδι Ξεπεσμός από το άλμπουμ, Wasted in Hiphopoly (2005).
[xi] Στίχος από το τραγούδι Άστεγη Μπαλάντα (London Jam) από την συλλογή, Στην Χάση και στη Φέξη (1999).
[xii] Στίχος από το τραγούδι Λαβωμένο ξωτικό, από το άλμπουμ Από τον τόπο της φυγής (1996).
[xiii] Στίχος από το τραγούδι Δεν θέλω να γλιτώσω από τα όμορφα, από το άλμπουμ της Sadahzinia Ασημένια Άκρη (2000).
[xiv] Στίχος από το τραγούδι Στον καιρό του αλλόκοτου φόβου, από το ομώνυμο άλμπουμ (2001).
[xv] Στίχος από το τραγούδι Πόλεμος είναι να γενεί, από το άλμπουμ Cosmos Alivas (2014).
[xvi] Στίχος από το τραγούδι Εχθρός του Λαού, από το άλμπουμ Cosmos Alivas (2014).
[xvii] Στίχος από το τραγούδι Σκιάχτρο, από το άλμπουμ της Sadahzinia Στο Χρώμα της Στάχτης (2002).
[xviii] Στίχος από το τραγούδι Φυσάει Κόντρα, από το άλμπουμ Πέρασμα στο Ακρόνειρο (2002).
[xix] Στίχος από το τραγούδι Σκυλογιοί, από το άλμπουμ Blah–Blasphemy (2005).
[xx] Στίχος από το τραγούδι Πρόσφυγας, από το άλμπουμ Το Μεγάλο Κόλπο (1995).
[xxi] Στίχος από το τραγούδι Πύρινο Βιός, ακυκλοφόρητο.
[xxii] Στίχος από το τραγούδι Στα Δύσκολα μόνοι, από το άλμπουμ Αρσενάλι (2012).
[xxiii] Στίχος από το τραγούδι Το Τέλος είναι η Μαγεία, από το άλμπουμ Μέρες Παράξενες, Θαυμάσιες μέρες (2000).
