Σε μια προσπάθεια να αναδείξουν τον αντίκτυπο που έχει η ισραηλινή κατοχή στην ψυχική υγεία του παλαιστινιακού πληθυσμού, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα συνεργάστηκαν με τον βραβευμένο φωτογράφο του πρακτορείου Magnum, Moises Saman, για να δημιουργήσουν ένα οπτικό οδοιπορικό στη Χεβρώνα. Δεκαπέντε φωτογραφίες καταγράφουν την καθημερινή ζωή ασθενών των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Οι ιστορίες δείχνουν, με προσωπικές λεπτομέρειες, με ποιον τρόπο η κατοχή επηρεάζει την ψυχική υγεία των ανθρώπων.
Ο Ραέντ, 43 ετών, είναι πατέρας έξι παιδιών και ζει στη συνοικία Μπέιτ Ουμάρ της Χεβρώνας. Δέχτηκε πυρά στον γοφό από Ισραηλινούς στρατιώτες στις συγκρούσεις που ξέσπασαν μετά την κηδεία ενός αγοριού που σκοτώθηκε από τις ισραηλινές δυνάμεις. Τώρα ο Ραέντ δεν μπορεί να συντηρήσει την οικογένειά του και έχει συμπτώματα κατάθλιψης.
Συχνά οι γονείς έχουν υποστεί οι ίδιοι ψυχικά τραύματα και μερικές φορές δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν τα συμπτώματα των παιδιών τους που οφείλονται σε βαθύτερα προβλήματα ψυχικής υγείας.
«Μία από τις συνέπειες της κατοχής είναι ότι οι άνθρωποι δεν μπορούν να ζήσουν φυσιολογικά. Μερικές φορές δεν βλέπουν ελπίδα. Σκέφτονται ότι θα βρουν δουλειά, ότι θα σπουδάσουν, όμως τι νόημα έχει;» λέει η Μερβάτ Σουμπόχ, Παλαιστίνια ψυχολόγος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.
Για τους Παλαιστίνιους τα σημεία ελέγχου είναι μια καθημερινή απειλή και ταπείνωση, που υπενθυμίζουν πώς είναι η ζωή υπό ισραηλινή κατοχή.
Ο 13χρονος Γιουσέφ ζει στον καταυλισμό προσφύγων Αλ-Αρούμπ, που βρίσκεται στο νότιο τμήμα της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης. Από τον Πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967, ο καταυλισμός βρίσκεται υπό ισραηλινή κατοχή. Η παιδική ηλικία του Γιουσέφ έχει σημαδευτεί από τη βία. Μια μέρα, ενώ γύριζε από το σχολείο, τραυματίστηκε από μια «βόμβα ήχου», τον κρότο που κάνουν τα πολεμικά αεροπλάνα όταν σπάνε το φράγμα του ήχου σε χαμηλό ύψος και δημιουργούν κρουστικά κύματα.
Όταν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ξεκίνησαν να φροντίζουν τον Γιουσέφ ήταν θυμωμένος και έπαιζε ξύλο με τα αδέλφια και τους φίλους του. Οι βαθμοί του στο σχολείο είχαν πέσει και είχε συχνούς εφιάλτες: «Είδα στον ύπνο μου ότι ήρθαν στρατιώτες και με πυροβόλησαν, κι εγώ φοβόμουν. Ήρθαν και με άρπαξαν κι ύστερα με έβαλαν σε ένα αυτοκίνητο. Τους φοβόμουν».
Μετά από σύντομη φροντίδα ψυχικής υγείας, ο Γιουσέφ μπόρεσε να ξεπεράσει ορισμένες από τις ψυχολογικές επιπτώσεις του τραύματος που βίωσε όταν είδε να καταστρέφεται το σπίτι μιας οικογένειας. Πριν από τη θεραπεία, φοβόταν να βγει έξω ακόμη και για να παίξει με τα ξαδέλφια του.
Στη Χεβρώνα, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουν υποστήριξη με ατομική συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία σε σχεδόν 400 ασθενείς τον χρόνο, από τους οποίους πάνω από τους μισούς έχουν σοβαρά συμπτώματα εξαιτίας της άμεσης έκθεσης στη βία.
Μία από τους ασθενείς των Γιατρών Χωρίς Σύνορα είναι η Νουρά. Πρόσφατα οι ισραηλινές δυνάμεις συνέλαβαν και φυλάκισαν τον γιο της. Ζει στον φόβο: «Όταν τον πήραν, δεν ένιωθα σαν να συνέλαβαν τον γιο μου. Ένιωθα σαν να πέθανε ο γιος μου στα χέρια τους».
Η Νουρά απευθύνθηκε στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα για υποστήριξη έπειτα από τη σύλληψη του γιου της από τις ισραηλινές δυνάμεις, τον Ιανουάριο του 2017. Έχει άλλον έναν γιο που είχε συλληφθεί ήδη και τελικά αποφυλακίστηκε, καθώς και άλλα μικρά παιδιά στο σπίτι. Πιστεύει ότι η οικογένειά της έχει γίνει στόχος άδικα και ότι κινδυνεύει διαρκώς. Άρχισε να αισθάνεται απελπισία για το μέλλον και να βασανίζεται από την ανησυχία για την ίδια και τα παιδιά της.
Χωρίς ελευθερία μετακίνησης, οι Παλαιστίνιοι είναι αναγκασμένοι να βρίσκουν τρόπους να παρακάμπτουν τα σημεία ελέγχου και τον φράχτη του Ισραήλ για να βρουν δουλειά, να πάνε σχολείο ή να επισκεφθούν την οικογένειά τους.
Όποιος ζει στην επαρχία της Χεβρώνας μπορεί ξαφνικά να βιώσει τραυματικά γεγονότα και, κατά συνέπεια, να εμφανίσει ψυχικά τραύματα.
Ο 74χρονος Μαχμούντ, Παλαιστίνιος, έπαθε βλάβες εξαιτίας ενός εγκεφαλικού. Στη συνέχεια, δέχτηκε ξυλοδαρμό από Ισραηλινούς στρατιώτες σε ένα σημείο ελέγχου. Τώρα είναι κατάκοιτος και τον φροντίζει η γυναίκα του, η Νοφούζ.
Ο Ομάρ, Παλαιστίνιος 33 ετών, ζει στο Μπέιτ Αγουά, μια παλαιστινιακή κωμόπολη στην επαρχία Χεβρώνας. Τραυματίστηκε στο μάτι και στο πρόσωπο από χειροβομβίδα κρότου-λάμψης που πέταξαν Ισραηλινοί στρατιώτες: «Το περιστατικό είχε πολλές ψυχολογικές επιπτώσεις για μένα. Αισθάνθηκα ότι η ζωή μου είχε τελειώσει. “Τι θα συμβεί στην οικογένειά μου, στην κόρη μου, στη γυναίκα μου;” σκεφτόμουν».
Η Χεβρώνα χωρίζεται στους τομείς, H1 και H2. Ο πρώτος φαινομενικά ελέγχεται από την Παλαιστινιακή Αρχή και ο δεύτερος ελέγχεται από τον ισραηλινό στρατό, ο οποίος προστατεύει περίπου 850 Εβραίους εποίκους και το Σπήλαιο των Πατριαρχών. Πρόκειται για ένα μνημείο που λατρεύεται από τους Εβραίους και βρίσκεται δίπλα στο Τζαμί Ιμπραχίμι, το οποίο λατρεύεται από τους Μουσουλμάνους ως το Ιερό του Αβραάμ. Ο τάφος του πατριάρχη βρίσκεται στο κέντρο του κτιρίου (Τζαμί Ιμπραχίμι, από τη μία πλευρά λατρεύεται από τους Εβραίους και από την άλλη από τους Μουσουλμάνους).
*Οι φωτογραφίες ελήφθησαν στο πλαίσιο του project Occupied Minds των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.
