Το αινιγματικό σινεμά της Άνγκελα Σάνελεκ σε ένα απολαυστικό αφιέρωμα

Στο πλαίσιο του αφιερώματος με τίτλο «Το αινιγματικό σινεμά της Αngela Schanelec», που θα παρουσιαστεί στις 7-12 Δεκεμβρίου στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος και στο Goethe–Institut Athen, θα  προβληθούν 9 ταινίες μεγάλου μήκους, 1 ταινία μεσαίου μήκους και 3 ταινίες μικρού μήκους της καταξιωμένης δημιουργού.

Αγαπημένη των μεγαλύτερων φεστιβάλ (Κάννες, Βερολίνο, Λοκάρνο) και των κριτικών, η Άνγκελα Σάνελεκ  είναι μια από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του σύγχρονου γερμανικού κινηματογράφου. Πριν μερικά χρόνια κέρδισε την Αργυρή Άρκτο Σκηνοθεσίας στο Βερολίνο για την ταινία της Ήμουν στο Σπίτι, Αλλά…  ενώ τον περασμένο Φλεβάρη διεκδίκησε τη Χρυσή Άρκτο με τη νέα της ταινία Mουσική, μια σύγχρονη μεταφορά του Οιδίποδα που γυρίστηκε στη χώρα μας  με ηθοποιούς από την Ελλάδα και το εξωτερικό –ανάμεσά τους ο Αργύρης Ξάφης και η  Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου. Aινιγματική, ποιητική και ανοιχτή σε πολλαπλές ερμηνείες, η ταινία σε συμπαραγωγή με την ελληνική Heretic, εκφράζει το ιδιότυπο κινηματογραφικό σύμπαν της Σάνελεκ, ένα σινεμά που θέτει ερωτήματα και μας συγκινεί χωρίς να μας κατευθύνει.

Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου και Αργύρης Ξάφης στο Music.

Η σκηνοθέτρια, σεναριογράφος και ηθοποιός Άνγκελα Σάνελεκ είναι μία από τις πρωτεργάτριες και σημαντικότερες εκπροσώπους του αισθητικού κινήματος της Σχολής του Βερολίνου, στο οποίο ανήκουν, μεταξύ άλλων, και οι Κρίστιαν Πέτσολντ, Τομάς Αρσλάν και Μάρεν Άντε.  Γεννημένη στη νότια Γερμανία το 1962, ξεκίνησε την καλλιτεχνική της καριέρα ως ηθοποιός προτού σπουδάσει σκηνοθεσία στη Γερμανική Ακαδημία Κινηματογράφου και Τηλεόρασης του Βερολίνου (dffb) κοντά στους Χαρούν Φαρόκι και Χάρτμουτ Μπιτόμσκι. Το σκηνοθετικό της ντεμπούτο Η Καλότυχη Αδελφή μου (Der Glück meiner Schwester) τιμήθηκε με το βραβείο Καλύτερης Ταινίας της Γερμανικής Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου το 1996, ενώ το 1998 απέκτησε διεθνή αναγνώριση με τη δεύτερή της ταινία Μέρη στις Πόλεις (Plätze in Städten) που παρουσιάστηκε στο τμήμα «Ένα Κάποιο Βλέμμα» του Φεστιβάλ των Καννών. 

https://www.youtube.com/watch?v=Gw3zyTbgIkE

Το λιτό και αφαιρετικό σκηνοθετικό της στυλ συνέχισε να διαμορφώνεται μέσα από τις ταινίες Μασσαλία (Marseille) (2004), Απομεσήμερο (Nachmittag) (2007), Ορλύ (Orly) (2010) και τη γυρισμένη κατά ένα μἐρος της στην Ελλάδα Το Ονειρικό Μονοπάτι (Der traumhafte Weg) (2016), που προβλήθηκαν στο Φεστιβάλ των Καννών, του Βερολίνου και του Λοκάρνο αντίστοιχα.  Το 2019 η ταινία της Ήμουν στο Σπίτι, Αλλά… (Ich war zuhause, aber…) απέσπασε την Αργυρή Άρκτο Καλύτερης Σκηνοθεσίας στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου, ενώ η τελευταία της ταινία ελληνικής συμπαραγωγής Μουσική (Music), βραβεύτηκε το 2023 με την Αργυρή Άρκτο Καλύτερου Σεναρίου στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου. 

Η Άνγκελα Σάνελεκ είναι καθηγήτρια κινηματογράφου στο Πανεπιστήμιο Καλών Τεχνών του Αμβούργου. Ρετροσπεκτίβες του έργου της έχουν παρουσιαστεί στο Harvard Film Archive, το Film at Lincoln Center της Νέας Υόρκης, το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βιέννης (Viennale) και το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Μασσαλίας (FIDMarseille). 

4 ταινίες σε προτεραιότητα 

Music (2023)

Μια θυελλώδη νύχτα, αμέσως μετά τη γέννησή του, ο Ίωνας εγκαταλείπεται στα ελληνικά βουνά. Τον βρίσκουν και τον υιοθετούν, χωρίς εκείνος να έχει ποτέ γνωρίσει τον πατέρα ή τη μητέρα του. Νεαρός, γνωρίζει την Ηρώ, μια δεσμοφύλακα στη φυλακή όπου είναι έγκλειστος μετά από ένα τραγικό ατύχημα. Εκείνη, φαίνεται να αναζητά την παρουσία του. Τον φροντίζει, ηχογραφεί μουσική γι’ αυτόν. Όμως, η όραση του Ίωνα αρχίζει να εξασθενεί… Από τότε, για κάθε απώλεια που υφίσταται, θα κερδίζει κάτι σε αντάλλαγμα. Έτσι, παρά την τύφλωσή του, θα ζήσει τη ζωή του πιο ολοκληρωμένα από ποτέ.

Βραβευμένη με την Αργυρή Άρκτο Καλύτερου Σεναρίου στο τελευταίο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου, η Μουσική αποτελεί ίσως την πιο ρηξικέλευθη και υπνωτιστική έκφραση της ποιητικής κινηματογραφικής γλώσσας της Άνγκελα Σάνελεκ. Με αριστοτεχνικής σύνθεσης πλάνα και έξοχο ηχητικό σχεδιασμό, η αφήγηση ξετυλίγεται σαν μια χορογραφία όπου τα σώματα των ηρώων συνομιλούν με το χώρο και τα φυσικά στοιχεία, σε μια μεταμοντέρνα και αινιγματική εκδοχή του μύθου του Οιδίποδα. Μια ταινία που μας καλεί να αφεθούμε και να τη νιώσουμε, όπως νιώθουμε τη μουσική.

Ήμουν στο σπίτι, αλλά… (2019)

Ο δεκατριάχρονος Φίλιπ, επιστρέφει στο σχολείο μετά από μια εβδομάδα εξαφάνισης, χωρίς να δώσει την παραμικρή εξήγηση. Το βρώμικο τζάκετ του και το τραυματισμένο του πόδι μαρτυρούν τη φυγή του. Η μητέρα του, η Άστριντ, τον υποδέχεται με ανακούφιση, όμως το γεγονός αυτό διαταράσσει την ήδη ευαίσθητη ισορροπία της οικογένειας, φέρνοντας στην επιφάνεια το θάνατο του πατέρα, που είχε συντελεστεί μόλις λίγα χρόνια πριν. Παράλληλα, εκτυλίσσονται σκηνές όπως η αγορά ενός χαλασμένου ποδηλάτου, ένας άντρας που αγωνιά για την αγάπη της συντρόφου του, μια σχολική τάξη που κάνει πρόβα Άμλετ.

Η προτελευταία ταινία της Άνγκελα Σάνελεκ, βραβευμένη με την Αργυρή Άρκτο Καλύτερης Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ του Βερολίνου το 2019 και εμπνευσμένη, για τον τίτλο της, από το Γεννήθηκα, αλλά… (1932) του Γιασουτζίρο Όζου, είναι μια σαγηνευτικά μυστικιστική σπουδή πάνω στην ύπαρξη, την απώλεια, την τέχνη και τη μητρότητα.

Το ονειρικό μονοπάτι (2016)

Στην Ελλάδα, το 1984, ο Κένεθ και η Τερέζα παίζουν μουσική και τραγουδούν στο δρόμο. Εκείνος είναι Άγγλος, εκείνη Γερμανίδα. Είναι ερωτευμένοι, αλλά η σχέση τους δοκιμάζεται όταν ο Κένεθ μαθαίνει ότι η μητέρα του είχε ένα ατύχημα. Βερολίνο, τριάντα χρόνια μετά: η Αριάν, ηθοποιός της τηλεόρασης, χωρίζει από τον ανθρωπολόγο σύζυγό της, Ντέιβιντ.

Με λιτότητα και μεγάλη σκηνοθετική ακρίβεια, Το Ονειρικό Μονοπάτι σκιαγραφεί το τέλος δύο διαφορετικών σχέσεων σε δύο διαφορετικές εποχές. Ποιος είναι ο ρόλος του τυχαίου και ποιος αυτός των ονείρων στην πορεία των ανθρώπων; Με την ταινία αυτή, η Άνγκελα Σάνελεκ ξεδιπλώνει την ιδιαίτερη κινηματογραφική γραφή της που εστιάζει λιγότερο στη δραματική πλοκή και περισσότερο στα βλέμματα, τις χειρονομίες και τα αντικείμενα, μεταδίδοντας διαμέσο

Η καλότυχη αδερφή μου (1996)

Στο πολύβουο Βερολίνο, ο Κρίστιαν, ένας φωτογράφος, διχάζεται ανάμεσα στον έρωτα του για την Ίζαμπελ (που υποδύεται η σκηνοθέτρια) και την ετεροθαλή αδερφή της Αριάν. Πως να επιλέξει ανάμεσα στις δυο όταν η καθεμιά τους ενσαρκώνει ένα διαφορετικό μέλλον; Ένας φίλος του προτείνει να το ρίξει κορώναγράμματα, αλλά τα πράγματα δεν είναι ποτέ τόσο απλά σε θέματα αγάπης.

Στην πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της, η Άνγκελα Σάνελεκ σκηνοθετεί ένα ασυνήθιστο ερωτικό τρίγωνο, μακριά από τις συνταγές των ρομαντικών κομεντί και από κάθε είδους μοραλισμό. Με διαλόγους που μοιάζουν συχνά με μονολόγους, οι ήρωες θέτουν υπαρξιακά και αναπάντητα ερωτήματα γύρω από την επιθυμία, την ελευθερία και την αναζήτηση της ευτυχίας. Τα στατικά μονοπλάνα και οι εξαιρετικές εικαστικές συνθέσεις των κάδρων αναδεικνύουν τη γλώσσα των σωμάτων ενώ συνθέτουν ταυτόχρονα, στο φόντο, ένα πορτρέτο του Βερολίνου.

Η Αngela Schanelec

*Η ταινία Mουσική θα παρουσιαστεί σε πανελλήνια πρώτη προβολή σήμερα στην επίσημη έναρξη του αφιερώματος στις 7 Δεκεμβρίου, παρουσία της Άνγκελα Σάνελεκ, των πρωταγωνιστών Αγκάτ Μπονιτζέρ (Agathe Bonitzer), Αργύρη Ξάφη και Μαρίσσας Τριανταφυλλίδου, καθώς και της ομάδας παραγωγής.

*Το Σάββατο 9 Δεκεμβρίου (17.00) η σκηνοθέτρια θα παραδώσει Masterclass στο αμφιθέατρο του  Goethe-Institut Athen (Ομήρου 14-16, Αθήνα). To Masterclass, που θα συντονίσει η σκηνοθέτρια, σεναριογράφος και παραγωγός Στέλλα Θεοδωράκη, απευθύνεται σε σπουδαστές και σπουδάστριες αλλά και στο ευρύτερο κοινό. Θα ακολουθήσουν  οι προβολές ταινιών μικρού μήκους της σκηνοθέτριας  στις 19.00  και  η προβολή της τελευταίας της ταινίας Moυσική στις 21.00. Η είσοδος είναι ελεύθερη. Το Masterclass θα διεξαχθεί στα γερμανικά με δυνατότητα ταυτόχρονης διερμηνείας στα ελληνικά. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας και οι ενδιαφερόμενοι/-ες θα πρέπει να συμπληρώσουν τη φόρμα συμμετοχής.  

ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ
Ανά προβολή: 5€
Κάρτα 5 προβολών: 10€
Προπώληση (προβολές Ταινιοθήκης): https://tickets.tainiothiki.gr