Μέχρι τώρα, ο Στίβεν Σπίλμπεργκ απέφευγε να κοιτάξει κατάματα τα παιδικά του τραύματα στο σινεμά του, κρύβοντάς τα κάτω από πολλαπλά επίπεδα θεάματος και θαύματος και αφήνοντάς τα να ξεπροβάλλουν μόνο για λίγο, πριν βρει και πάλι καταφύγιο στις αφηγήσεις που επινόησαν τρίτοι για λογαριασμό του. Μετά από μια καριέρα τεσσάρων δεκαετιών, κατά τη διάρκεια της οποίας στέφθηκε ο πιο πετυχημένος και δημοφιλής σκηνοθέτης στην ιστορία του αμερικάνικου κινηματογράφου, ο Σπίλμπεργκ επιτρέπει στον εαυτό του να στρέψει την κάμερα στον ίδιο και να συνυπογράψει την ιστορία του (έχει credit συν-σεναριογράφου μαζί με το συχνό συνεργάτη του, τον βραβευμένο με Πούλιτζερ Τόνι Κούσνερ, που έγραψε το Lincoln, το Munich και το West Side Story). Το The Fabelmans είναι μια αναδρομή στην παιδική και εφηβική ηλικία του ανθρώπου που θα γινόταν βασιλιάς του Χόλιγουντ, γυαλισμένη, άγαρμπη, απείθαρχη, γλυκιά, παράξενη και παρήγορη όπως κάθε ανάμνηση. Μόνο που αυτές εδώ οι αναμνήσεις ανήκουν σε έναν από τους κορυφαίους τεχνίτες στην ιστορία του σινεμά, που μπορεί να εγγυηθεί ότι το ξετύλιγμά τους θα είναι κινηματογραφικά άψογο, αν και όχι ιδιαίτερα ριζοσπαστικό, βαθύ ή αποκαλυπτικό όσο θέλει να ελπίζει.
Ευτυχώς η ταινία βγάζει από την πρώτη στιγμή από τη μέση την υποχρεωτική ωδή στη “μαγεία του σινεμά”, όταν ο μικρός Σάμι Φέιμπελμαν ταρακουνιέται τόσο πολύ από την πρώτη του επαφή με τη μεγάλη οθόνη (οι γονείς του, που υποδύονται σε όλη την ταινία ο Πολ Ντέινο και η Μισέλ Γουίλιαμς, τον πηγαίνουν να δει το Όγδοο Θαύμα) που αρχίζει να γυρίζει σπιτικές ταινίες για να “αποκτήσει τον έλεγχο” πραγμάτων που τον φοβίζουν ή τον μπερδεύουν.
Για τις επόμενες δυόμισι ώρες (τις οποίες φυσικά ο Σπίλμπεργκ κάνει να περνούν σαν να είναι το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο, ειδικά σε μια ταινία χωρίς ιδιαίτερη πλοκή σαν αυτή εδώ) παρακολουθούμε τη μετατροπή του εντυπωσιασμένου Σάμι σε υπερβολικά ταλαντούχο έφηβο (Γκάμπριελ ΛαΜπελ, ο καλύτερος από το καστ) που προσπαθεί να διυλίσει την πραγματικότητα μέσα από το φακό της κάμεράς του, ανακαλύπτοντας επώδυνες αλήθειες για την οικογένειά του και για τον υπόλοιπο περίγυρό του. Ο μηχανικός πατέρας του επιμένει να μετακομίζει την οικογένεια από πολιτεία σε πολιτεία, αδιαφορώντας για το τίμημα στην ψυχολογία των τεσσάρων παιδιών του (αν και η αλήθεια είναι πως και οι σεναριογράφοι αδιαφορούν για τις τρεις αδερφές του κεντρικού ήρωα) και, κυρίως, της γυναίκας του, η οποία αναπολεί το καλλιτεχνικό παρελθόν που θυσίασε και κουβαλάει ένα μυστικό του οποίου η αποκάλυψη γίνεται κυριολεκτικά με κινηματογραφικό τρόπο και σημαδεύει τον Σαμ –και τον Σπίλμπεργκ– για πάντα. Ενδιάμεσα, επεισόδια αντισημιτικού bullying, οικογενειακών ιδιορρυθμιών, ξεκαρδιστικής σεξουαλικής αφύπνισης και προοικονομίας του λαμπρού μέλλοντος που η μοίρα επεφύλασσε σε αυτό το ταπεινό παιδί από την Αριζόνα, συμπληρώνουν την edited αυτοπροσωπογραφία.
Το The Fabelmans επιδίδεται λίγο (εντάξει, πολύ) στην υπογράμμιση της μυθολογίας που περιβάλλει τον Σπίλμπεργκ, που αν μη τι άλλο το έχει κερδίσει και μπορεί να συναρπάσει με τη μεταδοτικότητα της αγάπης του για το σινεμά και της μεθοδικότητας που απαιτείται για να κατασκευαστεί τέλεια. Είναι φανερό ότι ο ίδιος θεωρεί τον εαυτό του παράγωγο των γονιών του: του πρακτικού μυαλού και της ονειροπόλου καλλιτέχνη. Όμως το δράμα και τα περίπλοκα απωθημένα κάθε ενός από τα μέλη της οικογένειας είναι περιέργως απόντα, γεγονός που δημιουργεί αποστάσεις ανάμεσα στους ηθοποιούς, αν και το πραγματικό ζήτημα είναι το πόσο, με εξαίρεση τον πρωτοεμφανιζόμενο πρωταγωνιστή, τρομερά miscast είναι το The Fabelmans, από τον παροπλισμένο Ντέινο που δύσκολα αποβάλλει την αύρα του weirdo σε ένα τόσο ήσυχο ρόλο, ως την Γουίλιαμς που τρέχει πάνω-κάτω στην κλίμακα της θεατρικότητας και της σάχλας, σαν να πέρασε απευθείας από το πλατό του Fosse/Verdon σε εκείνο του Μην Αρχίζεις τη Μουρμούρα. (Αυτό δεν θα εμποδίσει την ταινία και τους ηθοποιούς να πάρουν όλα τα βραβεία φέτος.) Φτάνοντας στο φινάλε, ο Σπίλμπεργκ δεν μπορεί να συγκρατήσει τον ενθουσιασμό του για την καλή του τύχη, ολοκληρώνοντας την ταινία με ένα από τα καλύτερα πλάνα που έχουν γυριστεί ποτέ, κλείνοντας το μάτι στο μέλλον και επιβεβαιώνοντας ότι ακόμα κι αν η διαδρομή δεν μοιάζει λογική ή συναρπαστική, στο τέλος πάντα νικάει το σινεμά.
