Εικοσιπέντε χρόνια κλείνει φέτος το όραμα του Δημήτρη Σπύρου που έγινε πραγματικότητα, φθάνοντας πλέον να θεωρείται ένα από τα καλύτερα στο είδος του φεστιβάλ στην Ευρώπη και τον κόσμο, και τα γιορτάζει αυτήν την εβδομάδα με την πολυπληθέστερη ίσως συμμετοχή Ελλήνων και ξένων, επαγγελματιών, σπουδαστών, μαθητών και απλού κοινού στον Πύργο. Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους πρόσφερε πολλά σε αυτά τα χρόνια στη συγκεκριμένη περιφέρεια –αλλά και εκτός των ορίων της Πελοποννήσου-, ενώ εδώ και 22 χρόνια που δρα παρέα με την Camera Zizanio του Νίκου Θεοδοσίου (την μεγαλύτερη συνάντηση οπτικοακουστικής δημιουργίας νέων, από όλον τον κόσμο, στην Ευρώπη), δίνει έργο πάνω από όλα εκπαιδευτικό -και για αυτό πολύτιμο.
Επιτέλους δείχνει να αναγνωρίζεται ή αρχίζει τουλάχιστον να αναγνωρίζεται και στην Ελλάδα η σημαντικότητα της κινηματογραφικής εκπαίδευσης στα σχολεία. Η τεράστια αξία της, ιδιαίτερα μέσα στον κατακλυσμό εικόνων, παιχνιδιών και πληροφοριών που ζαλίζουν με την ταχύτητά τους το μάτι και την ψυχή και αιχμαλωτίζουν το συναίσθημα και την ελευθερία ειδικά των νέων ανθρώπων. Το φεστιβάλ έπαιξε τεράστιο ρόλο σε αυτό και μετά από αρκετά χρόνια προσπαθειών και επιβράβευσης, βασικά εκτός Ελλάδος, να που εδώ και μερικά χρόνια άρχισε να γίνεται επιτέλους και στη χώρα του κατανοητό το δυνατό έργο που γεννιόταν αργά αλλά σταθερά στον Πύργο, την Αμαλιάδα, τα χωριά της Ηλείας, για να αναπτυχθεί πλέον πολύ περισσότερο και να φθάσει αυτή τη στιγμή να απλώνεται σε 12 πόλεις από τον Βορρά ως τον Νότο.
Cat Postale, Ελλάδα, 9′, 2022
Sun And Daughter, Βολιβία, 84′, 2021
Φέτος, πρόεδρος της Διεθνούς Κριτικής Επιτροπής Ταινιών Μεγάλου Μήκους είναι ο Alain Bergala, κριτικός και πρώην αρχισυντάκτης των θρυλικών Cahiers du Cinema, ειδικός στο έργο του Godard, δοκιμιογράφος, σεναριογράφος, σκηνοθέτης και καθηγητής της Παιδαγωγικής του Κινηματογράφου στα Πανεπιστήμια της Σορβόννης (Paris III), της Ρεν και της Γιέρ. Πέρα από την συμμετοχή του στην Κριτική Επιτροπή, ο Alain Bergala θα παραδώσει masterclass και θα παρουσιάσει το βιβλίο του «The Cinema Hypothesis: Teaching The Cinema in the Classroom and Beyond», που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκπαιδευτικές εκδόσεις του φεστιβάλ, για πρώτη φορά στα ελληνικά («Υπόθεση Σινεμά», μετάφραση: Ζωή- Άρτεμις Αθανασοπούλου, επιμέλεια: Γιώργος Σπύρου). Έργο ζωής πάνω στην κινηματογραφική εκπαίδευση στα σχολεία και πέρα από αυτά, το οποίο ο συγγραφέας ξεκίνησε να συνθέτει όταν, το 2000, ο Υπουργός Πολιτισμού της Γαλλίας Jack Lang του ανέθεσε την επεξεργασία ενός σχεδίου, πανεθνικούς βεληνεκούς, για τη διδασκαλία του κινηματογράφου και των Τεχνών σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Ο Alain Bergala, κριτικός και πρώην αρχισυντάκτης των θρυλικών Cahiers du Cinema.
Μετά από τόσα χρόνια εμπειρίας πάνω στο θέμα «κινηματογράφος και σχολείο» και «διδάσκοντας σινεμά στο σχολείο», ποια είναι τα κυριότερα προβλήματα που ακόμη υπάρχουν στο όλο σύστημα;
Η μεγαλύτερη δυσκολία στη μετάδοση του «κινηματογράφου ως τέχνη» είναι να ξεχάσεις όλες τις συνήθειες του δασκάλου που πιστεύει ότι μεταδίδει στους νέους γνώσεις που δεν έχουν. Πριν από όλα οφείλεις να κατανοείς ότι η τέχνη είναι πρώτα και κύρια κάτι που ο καθένας μας βιώνει προσωπικά και άμεσα. Και είναι μέσα από αυτή την ευαίσθητη, συναισθηματική εμπειρία που μπορούμε να κατανοήσουμε την πράξη της δημιουργίας η οποία δίνει ζωή στις ταινίες. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος στο σχολείο είναι να μεταδίδεις στα παιδιά τον κινηματογράφο μέσα από συστήματα πειθαρχίας. Ο δάσκαλος πρέπει να γίνει εμπνευστής και να εμπλέξει τη δική του αντίληψη για τις ταινίες χωρίς να προστατεύεται πίσω από τις γνώσεις του. Η κινηματογραφική προσέγγιση δεν πρέπει λοιπόν να αποτελεί “μάθημα” όπως τα υπόλοιπα, αλλά πρέπει να βασίζεται σε μια διαφορετική παιδαγωγική, σε μία άλλου τύπου σχέση μεταξύ ενηλίκων και νέων.
Last Film Show, Ινδία-Γαλλία, 111′, 2021
Μπορείτε να μου πείτε τον κύριο στόχο του ξεχωριστού εκπαιδευτικού προγράμματος «Cinema cent ans des Jeunesse» με το οποίο ασχολείστε από το 1995 στη Γαλλία αλλά και σε άλλες χώρες; Θα μπορούσε π.χ. να γίνει πραγματικότητα και στην Ελλάδα;
Το πρόγραμμα «Σινεμά Εκατό Χρόνια Νεολαίας», που απευθύνεται σε νέους 6-18 χρονών, δημιουργήθηκε, υποστηριζόμενο από την Γαλλική Ταινιοθήκη, την εποχή της εκατονταετηρίδας του Κινηματογράφου, από την αναγκαιότητα να εφευρεθεί μια παιδαγωγική που δεν βασίζεται πρωτίστως στη γνώση, αλλά σε μια εμπειρία του «κινηματογράφου ως τέχνης» που δεν χωρίζει το «βλέπω» και το «κάνω». Το πρωτότυπο αυτό πρόγραμμα γεννήθηκε για πρώτη φορά στη Γαλλία, αλλά έκτοτε αναπτύχθηκε σε πολλές χώρες (σ.σ. σήμερα αποτελείται από ένα διεθνές δίκτυο πολιτιστικών εταίρων που συμμετέχουν από κοινού στην ανάπτυξη και υλοποίησή του σε διάφορες χώρες ή περιοχές). Θα χαρούμε πολύ να καλωσορίσουμε κάποιες αντίστοιχες “τάξεις” Ελλήνων μαθητών και στο φεστιβάλ, αν αυτό είναι εφικτό!
Ποιο είναι το περιεχόμενο του masterclass που θα δώσετε στο φεστιβάλ της Ολυμπίας;
Θα εστιάσω στον προβληματισμό μου στην πράξη της δημιουργίας του κινηματογράφου και στις μεθόδους μετάδοσης των βασικών της στοιχείων, ιδιαίτερα στη συγκριτική μέθοδο που έχω αναπτύξει όλα αυτά τα χρόνια, τόσο με τα παιδιά των τάξεων «Κινηματογράφος Εκατό Χρόνια Νεολαίας» όσο και στο Πανεπιστήμιο ή στη σχολή κινηματογράφου La Femis.
Πιστεύετε ότι στις μέρες του διαδικτύου, της ταχύτητας της πληροφορίας και των εικόνων που σφυροκοπούν διαρκώς, βλέμμα και μυαλό –ιδιαίτερα τους νέους- ο κινηματογράφος δίνει μια άλλη εκδοχή του κόσμου;
Ο κινηματογράφος είναι η ταύτιση με τον άλλον, η συνάντηση με την ετερότητα του κόσμου, μια ολόκληρη ατομική εμπειρία «να είσαι στον κόσμο», είναι όλα όσα ισοπεδώνει το Διαδίκτυο προς όφελος μιας ατελείωτης, διαρκούς, κυκλοφορίας και όλο και πιο γρήγορης ταχύτητας, τα αποτελέσματα και οι επιπτώσεις των οποίων είναι ακόμη πολύ νωρίς για να αξιολογηθούν.
Bedwetter, Περού, 15′, 2022
Υπάρχει μέλλον στο σινεμά στην αίθουσα, όπως το ξέρουμε δηλαδή; Θα εξακολουθήσει να υπάρχει με αυτόν τον τρόπο ή οι πλατφόρμες θα το αντικαταστήσουν;
Το 1967 ο Γκοντάρ ήδη έλεγε: «Στην παρούσα κατάσταση των πραγμάτων, χρειαζόμαστε αίθουσες, αλλά δεν θα έπρεπε πλέον να υπάρχουν παρά μόνο ως παρωχημένες εκκλησίες ή στάδια». Είτε τα γήπεδα για μαζικές συγκεντρώσεις είτε οι εκκλησίες για τη γιορτή της τέχνης του κινηματογράφου.
Οι πλατφόρμες είναι μια τρίτη κατηγορία, αυτή της κατανάλωσης καλών και κακών ταινιών, όπου όμως δεν υπάρχει πλέον η υποχρέωση να βλέπεις τις ταινίες συνέχεια και μέχρι το τέλος, χωρίς να κάνεις κάτι άλλο -άρα με κίνδυνο να διασκορπιστείς: “παίξτε στο iPhone σας, φάτε, αλλάξτε κανάλι, με λίγα λόγια, βγείτε από την ταινία”. Το σημαντικό, σε σχέση με την ταινία, ήταν και είναι το σύστημα του κινηματογράφου, το οποίο χάνει τη δυναμική ορμή του. Όμως η αίθουσα του κινηματογράφου παραμένει μια ψυχική ανάγκη η οποία δεν θα εξαφανιστεί.
The Blanket, Φινλανδία, 15′, 2021
Ποια είναι η πιο σπουδαία ανάμνηση και το πιο ζεστό συναίσθημα που κρατάτε από τη θητεία σας στο περιοδικό Cahiers du Cinema; Είναι το περιοδικό ακόμη σήμερα το ίδιο σημαντικό όπως ήταν για τη Γαλλική και την Ευρωπαϊκή Κινηματογραφία ή έχει χάσει τον προσανατολισμό του;
Η πιο συγκινητική μου ανάμνηση, από τα Cahiers du Cinema, είναι οι πολύχρονες σχέσεις που είχα με ορισμένους κινηματογραφιστές όπως ο Godard, ο Kiarostami, ο Van der Keuken, ο Wang Bing… Αυτές οι σχέσεις ξεπερνούσαν κατά πολύ την απλή σχέση ενός επαγγελματία κριτικού με έναν σκηνοθέτη και μερικές φορές κατέληξαν σε σχέσεις φιλίας ή και σχέσεις εργασίας.
Το περιοδικό Cahiers du Cinema παρέμεινε πολύ σημαντικό τόσο για την αναγνώριση των κινηματογραφιστών όσο και για έναν συγκεκριμένο τρόπο σκέψης πάνω στον κινηματογράφο. Διατήρησε το σύστημα αξιών του σε μια εποχή που η κριτική είναι πολύ πιο ιμπρεσιονιστική και αξιολογεί τις ταινίες αποσπασματικά, χωρίς κλίμακες αξιών. Μπορούμε όμως να κάνουμε μόνο μια κριτική, κάθε μήνα, με τις ταινίες που υπάρχουν και βγαίνουν στις αίθουσες. Οι προβληματισμοί πάνω στον κινηματογράφο, εξαρτώνται αναγκαστικά από την κατάσταση του ίδιου του κινηματογράφου, και αυτή, στην παρούσα εποχή, δεν είναι απαραίτητα, κάθε μήνα, εμπνευσμένη ή συναρπαστική.
Akplokplobito, Γαλλία-Τόγκο, 11’, 2021
Είστε ειδικός στο έργο του Jean–Luc Godard. Ποια είναι, θεωρείτε, τα σημαντικότερα πράγματα που κληροδότησε μέσα από το έργο του σε αυτήν και τις επόμενες γενιές;
Κάθε φορά που ο Γκοντάρ γύριζε μια ταινία, μπορούσαμε να ξέρουμε πού βρισκόμασταν με τον χρόνο μας, με την αγάπη, με τη δουλειά, με το κοινωνικό περιβάλλον γύρω μας. Από όλους τους κινηματογραφιστές ήταν αληθινά ο πιο προικισμένος στο να ανακαλύπτει σε κάθε ταινία τις “φόρμες” εκείνες που θα μας επέτρεπαν να σκεφτούμε τη θέση μας στον κόσμο γύρω μας. Είχε αναλάβει την προσωπική πρόκληση να ανταποκρίνεται με κάθε του ταινία στην πολύ υψηλή ιδέα που είχε για τον κινηματογράφο, να εξερευνά τις δυνατότητες της τέχνης του προς όλες τις κατευθύνσεις και να ξεπερνά τα ήδη καθορισμένα όρια.
Διέθετε εξαιρετικές κεραίες για να καταγράφει την κατάσταση των πραγμάτων πριν από οποιονδήποτε άλλον και να παράγει τις φόρμες. Η θέση του στις τέχνες είναι εξίσου σημαντική με αυτή του Πικάσο στη ζωγραφική.
Ο Γκοντάρ δεν ήταν απλώς ένας σκηνοθέτης που έκανε ταινίες. Αυτό που μόλις χάσαμε, στις 13 Σεπτεμβρίου 2022, είναι η διαβεβαίωση ότι κάποιος γεμάτος ζωή και δράση παρακολουθούσε τα δρώμενα, έχοντας την επίγνωση ότι ο ίδιος ο κινηματογράφος είναι πολύ μεγαλύτερος από τις ίδιες τις ταινίες.
25ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΟΛΥΜΠΙΑΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΝΕΟΥΣ
22η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΝΕΑΝΙΚΗΣ ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ CAMERA ZIZANIO
3-10 Δεκεμβρίου
Η συμμετοχή σε όλες τις προβολές και δραστηριότητες είναι δωρεάν.
masterclass Alain Bergala Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου, ώρα 12:15, Cine Orfeas 3 (Μανωλοπούλου 9-13), Πύργος – Παρουσίαση του βιβλίου του «Υπόθεση Σινεμά»
Γενικές πληροφορίες για το φεστιβάλ: https://olympiafestival.gr/
Πληροφορίες για τις ταινίες των διαγωνιστικών προγραμμάτων: https://olympiafestival.gr/competition/
Ψηφιακή πλατφόρμα του Φεστιβάλ (10-18 Δεκεμβρίου): online.olympiafestival.gr
