Μετά το βραβείο της στο πρόσφατο Φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν, η πρώτη αγγλόφωνη ταινία του Χρήστου Νίκου, Fingernails, έκανε πρεμιέρα στο διαγωνιστικό τμήμα του 69ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λονδίνου. Όπως και η προηγούμενη ταινία του, Μήλα με τον Άρη Σερβετάλη, εκτυλίσσεται σε μια χρονικά αταξινόμητη περίοδο και εξερευνά μια βασική ανθρώπινη ανάγκη με αλλόκοτο χιούμορ και ένα αξιομνημόνευτο soundtrack (εδώ τη μεγαλύτερη αντίδραση από τους Έλληνες στο κοινό προκάλεσε o party ύμνος των 80s, Lost In The Night).
Στο Fingernails πρωταγωνιστεί η Τζέσι Μπάκλεϊ στον ρόλο της Άννα, με cosy γκαρνταρόμπα, καστανοκόκκινα μαλλιά (στο Q&A που ακολούθησε, μια θεατής τη χαρακτήρισε ως ιδανική φθινοπωρινή ταινία) και ένα πρόσωπο μονίμως στα πρόθυρα ενός διστακτικού χαμόγελου. Στο σύμπαν της ταινίας, έχει κάθε λόγο να είναι χαρούμενη: ένα επιστημονικό τεστ έχει δώσει πλέον την ευκαιρία στους ανθρώπους να ξέρουν αν πραγματικά είναι ερωτευμένοι με τους συντρόφους τους και η Άννα μαζί με τον φίλο της, που υποδύεται ο Τζέρεμι Άλεν Γουάιτ τουThe Bear, το έχουν περάσει. Όμως η Άννα αρχίζει να έχει αμφιβολίες για την ορθότητα του αποτελέσματος όταν πιάνει δουλειά στο ινστιτούτο που εφηύρε την εξέταση, το The Love Institute, και αρχίζει να αναπτύσσει αισθήματα για το συνάδελφό της, που υποδύεται ο Ριζ Αχμέντ.
Η γλυκιά μελαγχολία του Fingernails καθρεφτίζεται σε κάθε βλέμμα και κάθε σχεδόν ανεπαίσθητη κίνηση της Μπάκλεϊ, που υπό άλλες συνθήκες θα αποτελούσε μια συνηθισμένη ηρωίδα ρομαντικής κομεντί, αν η ταινία δεν είχε ένα σχεδόν δυστοπικό thesis για τη μοντέρνα μορφή του έρωτα. Ακόμα κι έτσι, δίνει μια ζεστασιά στο χαρακτήρα της καθώς ανακαλύπτει τη σύνδεσή της με τον Αχμέντ στο χώρο που δημιουργούν τα λόγια που δεν εκφράζονται και οι πράξεις που δεν τολμούν να ολοκληρωθούν. Για το σκηνοθέτη Χρήστο Νίκου, το κάστινγκ αποτελεί τη μεγαλύτερη επικύρωση της ταινίας.”Συζητήσαμε από την αρχή για τον τόνο της ταινίας και οι ηθοποιοί προσαρμόστηκαν πολύ εύκολα,” δήλωσε μετά την προβολή της ταινίας. “Δεν είχαμε δει ποτέ τον Ριζ και την Τζέσι σε κάτι ρομαντικό και ήλπιζα ότι θα έχουν τρομερή χημεία. Από την άλλη, ο Τζέρεμι δημιούργησε τέλεια αυτή την ισορροπία που δεν κάνει τα πράγματα πιο εύκολα για το κοινό, γιατί αν ήταν μια τυπική αμερικάνικη ταινία, ο χαρακτήρας του θα ήταν ο κακός.” (Αυτό φέρνει στο μυαλό μια άλλη, μη τυπική αμερικάνικη ταινία που μόλις κυκλοφόρησε στις αίθουσες, το Περασμένες Ζωές, που επίσης δεν δίνει εύκολες απαντήσεις για την κεντρική του τριάδα και χρησιμοποιεί ως όχημα μια απαρχαιωμένη τεχνολογία για να χτίσει τη σύνδεση δύο ανθρώπων).
Το Fingernails, που συνυπογράφουν οι Σταύρος Ράπτης (Μήλα) και Σαμ Στάινερ, σατιρίζει την αλγοριθμική τυραννία που, εκτός από την ψυχαγωγία, έχει κυριαρχήσει και στις ανθρώπινες σχέσεις. Υπό αυτό το πρίσμα, συγγενεύει με το θεατρικό The Effect της Λούσι Πρεμπλ (μιας από τους σεναριογράφους του Succession) που επανήλθε φέτος στο National Theatre του Λονδίνου σαν ένα επίκαιρο σχόλιο στην ποσοστοποίηση του έρωτα (εκεί ένας άντρας και μια γυναίκα δέχονται να δοκιμάσουν ένα νέο αντικαταθλιπτικό, ερωτεύονται κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στην κλινική, αλλά αρχίζουν να αμφιβάλλουν για τα συναισθήματά τους όταν μαθαίνουν ότι ένας από τους δύο έχει πάρει γενόσημο). «Ζούμε σε μια ερωτική κρίση», δηλώνει ο Νίκου. «Σας παρακαλώ σταματήστε να χρησιμοποιείτε αυτά τα χαζά dating apps».
Η ταινία έχει μια old timey, χειροποίητη αισθητική (γεγονός στο οποίο συμβάλλει το ότι είναι γυρισμένη σε φιλμ) και μια εσκεμμένη απόσταση από την τεχνολογία, όχι με την έννοια του λουδισμού, αλλά περισσότερο με ένα κλείσιμο του ματιού και μια διάθεση αμφισβήτησης της εξάρτησης από κάτι τόσο μηχανικό για κάτι τόσο απρόβλεπτο και αταξινόμητο όπως ο έρωτας. Το ιερό δισκοπότηρο για τα ζευγάρια που επισκέπτονται το ινστιτούτο για μια σειρά ασκήσεων πριν το σημαντικό τεστ είναι ένα απαρχαιωμένο κατασκεύασμα σαν φούρνος μικροκυμάτων που αποφαίνεται για την εκάστοτε ερωτική ένωση. «Δημιουργήσαμε αυτό το μηχάνημα και το αφήσαμε να είναι η μοναδική τεχνολογική συσκευή στην ταινία γιατί θέλαμε να υπάρχει εκτός μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου», εξηγεί ο Νίκου.
Η ταινία διαδραματίζεται κάπως στο παρελθόν. Όλοι στρέφονται εκεί για να πάρουν απαντήσεις για τα συναισθήματά τους. Άλλωστε, κάποιες φορές πρέπει να μαγειρέψεις για να βρεις τον έρωτα», προσθέτει, προκαλώντας τα γέλια του κοινού. Στρατηγική ήταν και η επιλογή των νυχιών ως το μέρος του σώματος που θα καθόριζε το αποτέλεσμα (και θα έδινε στην ταινία τον τίτλο της). «Θέλαμε να κάνουμε ένα σχόλιο για την τεχνολογία και το πώς οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα δάχτυλά τους και, κάποιες φορές, τα νύχια τους για να κάνουν swipe αριστερά ή δεξιά για να βρουν το τέλειο ταίρι», λέει ο Νίκου. «Θέλαμε να πάρουμε κάτι από το δάχτυλο. Για παράδειγμα, όταν παντρεύεσαι, βάζεις ένα δαχτυλίδι στο δάχτυλό σου. Τα τηλέφωνα είναι η προέκταση των δαχτύλων μας. Θα μπορούσαμε να πάρουμε όλο το δάχτυλο, αλλά το έκανε πέρσι ο Μάρτιν Μακντόνα στα Πνεύματα το Ινισέριν»
Εκτός από το αντισυμβατικό ερωτικό τρίγωνο, στην ταινία έχουν μικρούς ρόλους η Άνι Μέρφι (Schitt’s Creek) και ο ακριβοθώρητος Λουκ Γουίλσον, που εμφανίζεται ως ιδιοκτήτης του ινστιτούτου που δεν κρύβει την υπερηφάνειά του για τη συμβολή της πατέντας του στη μείωση των διαζυγίων και τον τεκμηριωμένο ορισμό του πραγματικού έρωτα. Σε ένα από τα πιο αστεία οπτικά γκαγκ της ταινίας, καθοριστική σημασία στο δρόμο προς το πολυαναμενόμενο αποτέλεσμα παίζει ένα πέρασμα από το σινεμά, που παίζει ρομαντικές κωμωδίες με τον Χιου Γκραντ που «ξέρει τον έρωτα καλύτερα από όλους».
Ο Νίκου αποκάλυψε πόσο μακριά είχε αποφασίσει να πάει αυτό το αστείο: «Στην αρχή προσπαθήσαμε να κλείσουμε τον Χιου Γκραντ για το ρόλο του ιδιοκτήτη του ινστιτούτου γιατί θέλαμε να κάνουμε το αστείο ότι είναι ο μόνος που ξέρει τι είναι ο έρωτας. Ακόμα δεν καταλαβαίνω πώς καταφέρνει να κερδίζει όλα τα κορίτσια σε κάθε ταινία που παίζει. Είναι η προφορά, είναι τα μαλλιά; Δεν ξέρω πώς το κάνει. Το Notting Hill είναι ταινία επιστημονικής φαντασίας. Ένας άντρας που λέει ‘ουπς’ και η μεγαλύτερη χολιγουντιανή σταρ τον ερωτεύεται;».
Το Fingernails, που θα κυκλοφορήσει στις ελληνικές αίθουσες και στο Apple TV+ από τις 3 Νοεμβρίου, διατηρεί -σε πείσμα του Tinder- μια ιδεαλιστική εικόνα για την αξία, αλλά και την αναξιοπιστία των συναισθημάτων, απορρίπτοντας τα δυαδικά δόγματα. Άλλωστε, η αγάπη πονάει πολύ κυριολεκτικά στην ταινία, που περιλαμβάνει σκηνές αφαίρεσης νυχιών που… δεν ξέρουμε πώς είναι γιατί κλείναμε τα μάτια μας κάθε φορά που έφτανε εκείνη η στιγμή. Ο Νίκου θεωρεί υπερβολικό το χαρακτηρισμό body horror, αλλά σε ερώτηση αν θα έκανε αυτό το τεστ για κάποιο πρόσωπο που αγαπάει, ο απάντησε αμέσως: «Με τίποτα».
