Εφιαλτικά τοπία της ερήμωσης και του θανάτου, τελετουργίες αίματος, δολοφονίες, τρομακτικά όνειρα που κόβουν την ανάσα, φώτα θαμπά, αινιγματικές σκιές αναπόδραστες εμμονές και ιδεολοψίες: όλα αυτά, είναι κομμάτια ενός παράξενου κόσμου που ισορροπεί ιλιγγιωδώς ανάμεσα στην πραγματικότητα και την παραίσθηση, την ψυχική διαταραχή και την πιο απρόσμενη απόκλιση από τις κανονικές συνθήκες.
Ή, αλλιώς, πρόκειται για έναν λογοτεχνικό λαβύρινθο από διηγήματα πολλαπλών επινοήσεων και παραλλαγών, με συνισταμένη μία υποβλητική -και συχνά ανεξέλεγκτη- συγγραφική φαντασία που κατά κανόνα ασκεί μια υπνωτιστική γοητεία στον αναγνώστη. Ο λόγος για τον Δημοσθένη Βουτυρά (1871- 1958) ο οποίος έγραψε αμέτρητα -θα έλεγε κανείς- και μάλλον άνισα διηγήματα, ανάμεσα στα οποία -όμως- εντοπίζονται αρκετά μικρά διαμάντια.
Ο χαρισματικός διηγηματογράφος γεννήθηκε και πέρασε τα πρώτα παιδικά του χρόνια στην Κωνσταντινούπολη, για να εγκατασταθεί –λίγο αργότερα- με την οικογένειά του στον Πειραιά, όπου ο πατέρας του διορίστηκε συμβολαιογράφος. Εκεί τελείωσε το Δημοτικό και ξεκίνησε το Γυμνάσιο, το οποίο όμως διέκοψε δείχνοντας από νωρίς τα σημάδια μιας σκοτεινής και –εν πολλοίς- ακατανόητης προσωπικότητας. Αν και ήταν ιδιαίτερα καλλίφωνος δεν καλλιέργησε το ταλέντο του λόγω του ιδιόρρυθμου χαρακτήρα του, ενώ οι κρίσεις επιληψίας που παρουσίασε έκαναν τους γονείς του να είναι υπερπροστατευτικοί μαζί του.
Το 1905, ο πατέρας του, ο οποίος στο μεταξύ είχε αλλάξει επάγγελμα ανοίγοντας ένα χυτήριο, καταστράφηκε οικονομικά και αυτοκτόνησε. Αυτή η πατρική αυτοχειρία προκάλεσε βαθιά θλίψη στο Δημοσθένη Βουτυρά και μία πνιγηρή μελαγχολία μέχρι τέλους. Αρχικά προσπάθησε να συνεχίσει την επιχείρηση, αλλά τελικά την οδήγησε στην ολοκληρωτική πτώχευση και έτσι -για να επιβιώσει- αναγκάστηκε να ξεδιπλώσει την -σε περίσσεια- συγγραφική του φαντασία και να πουλάει αφειδώς τα διηγήματά του σε εφημερίδες και περιοδικά.
Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο που ακόμη και σήμερα εξακολουθεί να μην είναι απολύτως καταγεγραμμένο το έργο του όπως το δημοσίευσε σε μία πλειάδα από εφημερίδες, περιοδικά, ημερολόγια, καθώς και έντυπα διαφόρων ελληνικών παροικιών. Τα διηγήματά του, πάντως, παρά το εύρος και την ποικιλία τους, διακρίνονται από μία σχετική ομοιογένεια στα θέματά τους, τα οποία μπορούν να ενταχθούν σε επιμέρους κύκλους- όπως «φαντασίας», «κοινωνικά», «πολιτικά» και «ψυχολογικά».
Μέσα από αυτήν την πληθωρική παρουσία του, ο Βουτυράς δεν άργησε να θεωρηθεί -στην εποχή του- ως ο πλέον σημαντικός και δημοφιλής συγγραφέας διηγημάτων. Παράλληλα, ωστόσο, ήταν και ένας από τους πρωτοπόρους του είδους προσδίδοντας στο αφήγημα της ψυχικής εσωστρέφειας του Βιζυηνού, του Μητσάκη και του Παπαδιαμάντη τις πιο σύγχρονες διαστάσεις του «ψυχολογικού ρεαλισμού».
Κάπως έτσι, έμελλε να προκύψουν διηγήματα εξαιρετικής πυκνότητας και συντομίας σαν μικρές ζωγραφιές, στα οποία συνυπάρχουν επιδέξια η υποτυπώδης ατμοσφαιρική πλοκή με τον υπαινιγμό, την υποδήλωση, τη σιωπή, τις παύσεις, την γοητεία της παρακμής. Και, πράγματι, τα κείμενά του καταφέρνουν και «βγάζουν» από το πιο φευγαλέο και φαινομενικά ασήμαντο περιστατικό, μια κατάσταση ασυνήθιστα υψηλής έντασης και έντονα δραματικού βάθους.
Αλλά το πιο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό των διηγημάτων βρίσκεται στις ακραίες αντιθέσεις φαντασίας και πραγματικότητας, με τις ψυχικές και συναισθηματικές εξάρσεις να οδηγούν σε μία αδιέξοδη σύγκρουση του ατόμου με το περιβάλλον του. Στην πραγματικότητα, οι συμβολικές προεκτάσεις των διηγημάτων περιπέτειας και φαντασίας του Βουτυρά συναντούν την κατασταλαγμένη πεποίθησή του ότι ο κόσμος κυριαρχείται από ανεξέλεγκτες δυνάμεις βαρβαρότητας και ότι τα υπάρχοντα συστήματα διαιωνίζουν την ανέχεια των μη προνομιούχων.
Άλλωστε, οι πρωταγωνιστές στα περισσότερα διηγήματά του –ακόμη και στις αλληγορικές ή εξωπραγματικές ιστορίες του- είναι πρόσωπα που κατέρρευσαν, που έχασαν τη μάχη αποδέχτηκαν μοιρολατρικά την ήττα τους και έγιναν έρμαιο των εν πολλοίς ακατανόητων και δυσοίωνων εξελίξεων. Η παρούσα έκδοση με τίτλο «Το καράβι του θανάτου και άλλες ιστορίες» αποτελεί μία εξαιρετική συλλογή από διηγήματα του Δημοσθένη Βουτυρά: μέσα από αυτά τα μικρά κομψοτεχνήματα, αναδεικνύονται όλα εκείνα τα ονειρικά και οραματικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την τέχνη του χαρισματικού συγγραφέα.
Μαύρη λογοτεχνία, αφήγημα τρόμου, ιστορίες gothic; Όπως και να ’χει, σε αυτό το είδος ο Βουτυράς υπήρξε πρωτοπόρος στην ελληνική λογοτεχνία και συνθέτει ως ένα βιρτουόζος εξπρεσιονιστικά στοιχεία, μεταφυσικές υποβολές και κλινικές εικόνες ψυχιατρείου. Συνολικά, πρόκειται για έναν ολόκληρο κόσμο στον οποίο συνυπάρχουν η αίσθηση της ματαιότητας με το μεταφυσικό δέος, ο νοσηρός ερωτισμός με τη φρίκη, το μεταφυσικό δέος με τους πιο απρόβλεπτους συμβολισμούς των ονείρων.
Αλλά και μία απέραντα σκοτεινή -και ενίοτε απειλητική- ατμόσφαιρα (που καλύπτει τις ιστορίες του από άκρη σε άκρη) η οποία μέσα από την σταδιακή της πύκνωση, συμπληρώνει μοναδικά τις εκφραστικές δυνατότητες αυτής της «μαύρης αφήγησης». Και όλα αυτά, αποθεώνοντας την τέχνη ενός συγγραφέα που γνώριζε (όσο ελάχιστοι) πώς να συνδυάζει την πιο πυρετώδη εσωτερική ένταση, με μία άκρως πειστική -και καθηλωτική- εξέλιξη της ιστορίας…
Μια εκθαμβωτική συλλογή διηγημάτων, από τη διεθνούς φήμης βραβευμένη συγγραφέα των εμβληματικών έργων «Η ιστορία της θεραπαινίδας» και «Οι διαθήκες». Διηγήματα που διερευνούν τον πυρήνα της οικογένειας, των σχέσεων, του γάμου, της απώλειας και της μνήμης, αλλά και το τι σημαίνει να μοιράζεσαι ολόκληρη τη ζωή σου με κάποιον. Η Mάργκαρετ Άτγουντ σε αυτά τα δεκαπέντε εξαιρετικά διηγήματα ξετυλίγει το κουβάρι της ανθρώπινης εμπειρίας συνομιλώντας με την εποχή μας, με το χαρακτηριστικό διεισδυτικό της πνεύμα και το ανατρεπτικό της χιούμορ.
Το «Νυχτερινό δελτίο» είναι η επετειακή έκδοση των 30 χρόνων αυτού του πρωτοποριακού βιβλίου μυστηρίου, από τον μετρ του «αστυνομικού μεσογειακού μυθιστορήματος», Πέτρο Μάρκαρη. Εδώ, θέατρο δράσης είναι η Αθήνα της δεκαετίας του ’90, χαοτική και πολυπολιτισμική, με όλες τις ελληνικές ιδιαιτερότητες έκδηλες. Αρχικά, η υπόθεση της δολοφονίας ενός ζευγαριού Αλβανών μεταναστών κλείνει γρήγορα με την ομολογία ενός συμπατριώτη τους. Τα πράγματα, όμως, περιπλέκονται εντελώς απρόσμενα. Μια δημοσιογράφος που ερευνά την υπόθεση βρίσκεται δολοφονημένη – λίγα λεπτά πριν από το δελτίο ειδήσεων, που προβάλλεται σε ένα από τα μεγαλύτερα τηλεοπτικά κανάλια της χώρας. Ποιοι ήθελαν να εμποδίσουν την έρευνά της; Ο αστυνόμος Κώστας Χαρίτος, ένας γνήσιος αντιήρωας του Τμήματος Ανθρωποκτονιών, θα χρησιμοποιήσει τη διαίσθησή του, τον κυνισμό του, αλλά και την πείρα του, για να διαλευκάνει μια πολύ σκοτεινή υπόθεση στην οποία διακυβεύονται οικονομικά συμφέροντα διεθνών ισχυρών εγκληματικών οργανώσεων.
Διωγμένη από την αυλή της βασίλισσας Ελεονόρας της Ακουιτανίας, η νεαρή Μαρία, νόθο μέλος του βασιλικού οίκου, εξορίζεται από την πατρίδα της και φτάνει, την άνοιξη του 1158, σ’ ένα μικρό και άσημο αγγλικό αβαείο, όπου οι καλόγριες υποφέρουν από την ανέχεια, την πείνα και τις αρρώστιες. Αφοσιωμένη στα δικά της πιστεύω, αλλά και στην αγάπη για τα κείμενα και τις λέξεις, σ’ έναν κόσμο που κυριαρχείται από τη βία των ανδρών, τη διαφθορά και τις προκαταλήψεις, η Μαρία αντιστέκεται και γίνεται το σύμβολο της γυναικείας αλληλεγγύης και χειραφέτησης. Η Μαρία της Γαλλίας, η ηρωίδα του «Matrix», είναι η πρώτη γνωστή Γαλλίδα ποιήτρια. Δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα γι’ αυτήν, αν και έχουν διασωθεί αρκετά γραπτά της. Η Lauren Groff ξεπερνά με αξιοθαύμαστα ευφάνταστο και πειστικό τρόπο το κενό που δημιουργεί η σχεδόν παντελής έλλειψη βιογραφικών πληροφοριών για την πρωταγωνίστρια του μυθιστορήματός της, και πετυχαίνει να δημιουργήσει το ολοζώντανο και συναρπαστικό πορτρέτο μιας γυναίκας που πασχίζει να τα καταφέρει.
Η Θεοδώρα είναι μια νεαρή γυναίκα που έφυγε από την Ελλάδα για να βρει αλλού τις ευκαιρίες που δεν της έδωσε η χώρα της. Όταν επιστρέφει στην πατρίδα της, κανείς δεν φαντάζεται ποιος είναι ο πραγματικός της στόχος. Έχει αποφασίσει να εισχωρήσει κρυφά, μεταμφιεσμένη σε άντρα, στον πιο ιερό χώρο της Ορθόδοξης Εκκλησίας, σε έναν χώρο άβατο για τις γυναίκες, στο Άγιο Όρος. Όμως, τι είναι αυτό που σπρώχνει την ηρωίδα να αφήσει συγγενείς και φίλους, να κόψει τα μαλλιά της και να αρχίσει να παριστάνει τον Θεόδωρο, έναν προσκυνητή που ταξιδεύει στα μοναστήρια της χερσονήσου του Άθω; Η «Ιεροσυλία» είναι ένα παράξενο και γοητευτικό μυθιστόρημα που διαδραματίζεται σε μια μυστηριώδη επικράτεια, όπου οι περιπέτειες μιας γυναίκας που αναζητά τον εαυτό της διασταυρώνονται με τελετουργίες αιώνων, αλλά και με σκοτεινούς, επικίνδυνους πολιτικούς ελιγμούς και συνομωσίες.
