«Εγκυκλοπαίδεια της DC Comics»: Βόλτα στον κόσμο των Υπερηρώων, όπου -κυριολεκτικά- τα πάντα μπορούν να συμβούν

Η συνειδητοποίηση ενός κόσμου σκληρού, απάνθρωπου, άγριου και εφιαλτικού, ο οποίος συχνά ξεπερνάει τις δυνατότητες του κοινού ανθρώπου που -ήδη από τα προϊστορικά χρόνια- αισθάνεται ελάχιστος μπροστά στο ασύλληπτο της αφιλόξενης φύσης και του χάους που τον περιβάλλει, δεν άργησε να δημιουργήσει την ιδέα του Μεσσία! 

Ενός όντος, δηλαδή, με υπερφυσικές δυνάμεις ικανού να τον λυτρώσει και να τον απαλλάξει από τις κάθε λογής δυσκολίες, τα βάσανα και τα δεινά μιας καθημερινότητας ενίοτε αδυσώπητης, δυσβάστακτης -στις φυσικές συνθήκες- επιθετικής και καταστροφικής. Σε περιόδους ειδικά που ο άνθρωπος διαπιστώνει ότι δοκιμάζεται φριχτά, ότι υποβιβάζεται και εξευτελίζεται, ότι χάνει την υπόστασή του και περιέρχεται σε αδιέξοδο, αυτή η ανάγκη για μία άνωθεν βοήθεια που θα τον ανασύρει από την αθλιότητα, γίνεται σπαρακτικά επιτακτική. 

Και είναι τότε, μπροστά στο φαινομενικά αδύνατο και αξεπέραστο, που γεννιέται η παράλογη ύπαρξη ενός μεσσία που θα πολεμήσει και θα νικήσει το επίσης παράλογο της ζωής. Αυτός, πάντως, ο Μεσσίας έχει πάντα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά: Διαθέτει μία έμφυτη αγγελικότητα, κατανόηση, καλοσύνη, ευγένεια, καθώς και μια οικουμενική αγάπη για όλα τα πλάσματα. 

Άλλωστε, είναι τίμιος, μεγαλόψυχος, ανιδιοτελής, προστάτης των αδικημένων και τιμωρός των κακών, της βαναυσότητας, της βίας και τους εγκλήματος, ο οποίος καταπολεμά την αρνητική πλευρά της ζωής και -πάνω απ’ όλα- μάχεται για έναν καλύτερο κόσμο. Απ’ την άλλη, βέβαια, παρόλο που εξωτερικά διαθέτει τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά, διαφέρει εντελώς από τον άνθρωπο. 

Μπορεί μεν να έχει αισθήματα και ανάγκες, αλλά οι κρυφές του δυνάμεις είναι υπερκόσμιες, έρχονται -θα έλεγε κανείς- από το επέκεινα της πραγματικότητας, για να καταστήσουν λογικοφανή την προσμονή μιας καλύτερης ζωής. Μιας ζωής που θα βελτιωθεί σημαντικά με τη συνδρομή αυτού του θεϊκού πλάσματος που ήρθε σε μια ιδανική Γη Επαγγελίας. 

Σε κάθε περίπτωση, αυτός ο Μεσσίας- Υπέρπλασμα δεν είναι παρά η μυθολογική προβολή εκείνου που θα θέλαμε να υπάρχει, ενδεχομένως ο ίδιος ο εαυτός μας όπως θα επιθυμούσαμε να ήταν. Κάθε άλλο, λοιπόν, παρά είναι τυχαίο που όλες οι μυθολογίες του κόσμου είναι γεμάτες από τέτοια πλάσματα-σωτήρες, γεννημένα στην ανθρώπινη φαντασία σε σκοτεινές περιόδους. 

Σωτήρες που κατέβηκαν στη Γη από κάποιο μακρινό, αινιγματικό και μυστηριώδες σύμπαν -είτε με τη μορφή θεών που εξανθρωπίστηκαν, είτε σαν γιοι των ανθρώπων που οι θεοί τους προίκισαν με ορισμένες εξαιρετικές ικανότητες για να βοηθήσουν τους συνανθρώπους τους, είτε ως ημίθεοι ή υπερήρωες, μεταξύ άλλων ο Προμηθέας, ο Ηρακλής, ο Μωυσής- η λίστα είναι μακρά. 

Η μοντέρνα μυθολογία, πάλι, θέλοντας να απομακρυνθεί από τη μεταφυσική ιδέα της καταγωγής του υπερανθρώπου, τον θέλησε -τις περισσότερες φορές- να προέρχεται από τον ίδιο τον άνθρωπο: ο 18ος και ο 19ος αιώνας δημιούργησαν έναν νέο υπεράνθρωπο, σκοτώνοντας την ιδέα του θεού και στήνοντας πάνω στο πτώμα του έναν νέο γήινο θεό: την επιστήμη και την τεχνολογία. 

Ο «Φρανκενστάιν» (1818) της Μαίρης Σέλεϋ -για παράδειγμα- είναι ο καινούργιος Μεσσίας. Ο άνθρωπος, πλέον, κατασκευάζει μόνος του, με τα χέρια του και τη διάνοιά του, τον υπεράνθρωπο-υπηρέτη του, που θα τον βοηθήσει να εξυψώσει την ζωή του σε ένα ανώτερο επίπεδο. Όσο για τους υπερανθρώπους του εικοστού αιώνα, ο Σούπερμαν είναι ο γνωστότερος, ένας χαρακτήρας των κόμικς που εμφανίστηκε το 1938, ο οποίος διατηρεί ουκ ολίγα στοιχεία από την αρχέγονη μυθολογική εποχή. 

Έρχεται, όπως οι αρχαίοι πρόγονοί του θεοί, από το μακρινό διάστημα και διαθέτει, ασφαλώς, θαυμαστά χαρίσματα: Πετάει, βλέπει με ακτίνες Χ, έχει υπερακοή, αλλά και μία τρομακτική δύναμη. Και όπως οι μυθικοί προγονοί του, οι άγγελοι, έτσι και αυτός μπορεί να βρίσκεται κάθε στιγμή όπου υπάρχει ανάγκη, μια και η ασύλληπτη ταχύτητά του εκμηδενίζει την απόσταση. 

Την ίδια περίπου χρονική περίοδο που δημιουργήθηκε ο Σούπερμαν, μία σειρά από παραπλήσιους, αν και εξίσου εντυπωσιακούς τέτοιους «χάρτινους» χαρακτήρες, έκανε την εμφάνισή της –το 1934, από τον εκδοτικό οίκο κόμικς με το όνομα DC Comics- με κυριότερους από αυτούς τον Μπάτμαν, τη Wonder woman, τoν Τζόκερ και πολλούς άλλους. Είναι η εποχή που τα κόμικς μεσουρανούν, σε μια συγκυρία όλο αβεβαιότητα και ανασφάλεια, όπως ήταν τα χρόνια λίγο πριν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. 

Το χαρακτηριστικό που έκανε τόσο δημοφιλείς από την πρώτη στιγμή τους χαρακτήρες της DC ήταν ότι για πρώτη φορά στην ιστορία της ένατης τέχνης, παρουσιάστηκαν στο κοινό ρεαλιστικοί υπερήρωες με ανθρώπινα χαρακτηριστικά και προβλήματα με τους οποίους μπορούσε να ταυτιστεί ο αναγνώστης και να τους κατανοήσει. 

Η παρούσα χορταστική «Εγκυκλοπαίδεια της DC Comics» είναι ένας μοναδικός εγκυκλοπαιδικός οδηγός που περιλαμβάνει λήμματα για περισσότερους από 1200 χαρακτήρες της DC Comics, καθώς και εκτεταμένες παρουσιάσεις των πρωταγωνιστών. Όλοι οι διάσημοι ήρωες και οι μοχθηροί αντίπαλοί τους παρουσιάζονται αναλυτικά.

Οι χαρακτήρες που περιλαμβάνονται σε αυτόν το τόμο έχουν επιλεχθεί από ιστορικούς των κόμικς σε απευθείας συνεργασία με την DC. Κάθε καταχώρηση συνοδεύεται από δυναμικές απεικονίσεις, παρμένες από τα αρχεία της DC με σκοπό να αναδείξει τους αμέτρητους σεναριογράφους, σχεδιαστές και καλλιτέχνες που μελανώνουν και χρωματίζουν όλες αυτές τις ευφάνταστες ιστορίες – οι οποίες έχουν γίνει, πια, κλασικές του είδους.

Πρόκειται για μία συναρπαστική περιδιάβαση στον κόσμο των Υπερηρώων της DC, όπου τα πάντα μπορούν να συμβούν. Αλλά και για έναν φόρο τιμής σε μια ολόκληρη εποχή κατά την οποία η ανάγκη για ήρωες που θα υπερασπίζονταν διαχρονικές αξίες, έμοιαζε περισσότερο επιτακτική από ποτέ – μια εποχή, που θυμίζει όλο και περισσότερο τη δική μας…

ΒΙΒΛΙΑ ΣΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ

Με αφετηρία το ημερολόγιο που κρατούσε ο πατέρας του στα χρόνια του ’30 και ως το 1944, ο Νίκος Βατόπουλος ξετυλίγει μια διπλή αφήγηση μέσα στον χρόνο και με φόντο την Αθήνα της Κατοχής αλλά και το τοπίο της παιδικής και εφηβικής ηλικίας εκείνα τα χρόνια. Μαζί με την καθημερινότητα, έρχονται στο φως διαδρομές μέσα στην Αθήνα, τα σχολικά χρόνια στη Λεόντειο Πατησίων, ο συνοικιακός αθλητισμός γύρω από το «Σπόρτιγκ», τα μπάνια στο Φάληρο, τα ταξίδια με καΐκι ως το Άστρος, η εξερεύνηση του παραμυθένιου τοπίου στις όχθες του Κηφισού. Όλα αυτά συνθέτουν μια διαφορετική εμπειρία της αστικής διαβίωσης και δίνουν τροφή για σκέψη για τις ανάγκες της απλής ζωής, για το δικαίωμα στην ευτυχία, για τη σταδιακή ενηλικίωση μέσα από τα σκοτεινά χρόνια της Κατοχής. Με την Αθήνα πρωταγωνίστρια, το ημερολόγιο αυτό είναι ένα από τα σπάνια γραπτά τεκμήρια γραμμένα από παιδί ή έφηβο στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’40. Δίνει το έναυσμα για σύγκριση, μελέτη, αναστοχασμό.

Μια ζεστή αυγουστιάτικη μέρα του 1930, στην Πολιτεία της Ιντιάνα. Στο Μάρβελ, οι κάτοικοι της πόλης ετοιμάζονται να λιντσάρουν τρεις νεαρούς μαύρους που κατηγορούνται για τη δολοφονία ενός λευκού. Όλοι οι λευκοί της περιοχής κατευθύνονται προς την πόλη για να απολαύσουν το θέαμα. Οι μαύροι, έντρομοι, προσπαθούν να ξεφύγουν από το «καρναβάλι του θανάτου». Μια συλλογική φρενίτιδα επικρατεί στους δρόμους που οδηγούν στην πόλη. Συναντάμε τρελαμένους δημαγωγούς, βίαιους πλιατσικολόγους, ανθρώπους που διψούν για αίμα, και μέλη της Κου Κλουξ Κλαν. Οι ζωές, τα μυστικά και οι χωριστές πορείες δύο γυναικών διασταυρώνονται. Η λευκή Ότι Λι, τοπική καλλονή και πρώην νικήτρια καλλιστείων, είναι εγκλωβισμένη σ’ έναν γάμο που παραπαίει και σε μια σχέση χωρίς έρωτα με το αφεντικό της, έναν φιλήδονο ασφαλιστή με άξεστους τρόπους. Η δεκαεξάχρονη μαύρη Κάλα Ντέστρι, μεγαλωμένη σε ορφανοτροφείο, αναζητά τον εραστή της, ο οποίος της έχει υποσχεθεί μια καινούργια ζωή. Στο καλάθι της, όμως, βρίσκεται κρυμμένο ένα πιστόλι.

Πέρα 1955-1964. Μια ελληνική γειτονιά στην καρδιά της Πόλης, εκεί όπου Έλληνες και Οθωμανοί συνυπάρχουν αρμονικά, ονειρεύονται, αγαπούν, ερωτεύονται και αναπτύσσουν ισχυρούς δεσμούς φιλίας. Ανάμεσά τους ο καλόκαρδος Ισμαήλ με τον καφενέ του, ο μοναχικός Ισίδωρος χωμένος στη σκόνη των βιβλίων του, η λάγνα Αϊσέ που φεύγει αφήνοντας πίσω της ένα παιδί, η αρχόντισσα Καλλιάνθη, ο Ναντίρ που ορέγεται την Ασλίβ, η Εσίν που θα αλλάξει τη μοίρα της και η γριά Γιασεμώ με τον Γιουσούφ σχηματίζουν έναν θίασο που περιφέρεται στα σοκάκια της Πόλης, στους καφενέδες και στα χαμάμ, στα πορνεία, στη θάλασσα του Βοσπόρου και στις μνήμες των πατρίδων που κάποτε χάθηκαν ή ανταλλάχτηκαν. Κι ενώ αισθάνεται κανείς πως οι άνθρωποι συνεχίζουν να συμβιώνουν αρμονικά στο πολυφυλετικό σκηνικό της Πόλης, τα σύννεφα του εθνικισμού μαζεύονται στον ορίζοντα. Τα Σεπτεμβριανά αλλά και οι απελάσεις του ’64 θα αλλάξουν τη ζωή των ηρώων και της Πόλης για πάντα. Μια ιστορία για μια ολόκληρη εποχή, τυλιγμένη σε καπνούς και αρώματα της Ανατολής, και για έναν κοσμοπολιτισμό που σβήνει. 

Στα ποιήματα του Ώντεν ο κόσμος μας χαρακτηρίζεται από αντιθέσεις, όπως αυτή ανάμεσα στη λογική που επιβάλλει η αναγκαιότητα και στο συναίσθημα που την αρνείται. Ο δυισμός (ύλη – πνεύμα) και το ευμετάβολο του ανθρώπου, καθώς περνούν τα χρόνια και πληθαίνουν οι θετικές και αρνητικές εμπειρίες του, είναι ένα μοτίβο που διαπερνά πολλά ποιήματά του. Την άγνοια η την αγνότητα του παιδιού διαδέχεται η ωριμότητα, με τις συμβάσεις και τις δεσμεύσεις της. Η αθώα νεαρή γίνεται φιλήδονη γυναίκα και τις κραυγαλέες ερωτικές υποσχέσεις του ανέμελου εραστή τις παίρνει το ποτάμι.