Γιατί πρέπει να έχει κάποιο σκοπό το σύμπαν; Το θέμα της ύπαρξης σκοπού στο Σύμπαν είναι επινόηση του ανθρώπινου μυαλού, και δεν έχει κανένα νόημα πέρα από το να ρίχνει φως στην ψυχολογία της ακαδημαϊκής έρευνας και των ακαδημαϊκών που κάνουν αυτή την έρευνα. Δεν πρέπει να αποδίδουμε στον υλικό κόσμο ανθρώπινες συμπεριφορές. Και μόνον η παρουσία του μαγευτικού σύμπαντος, έτσι που κρέμεται εκεί, χωρίς κανέναν απολύτως σκοπό, είναι μεγαλειώδης.
Peter Atkins, «On being»
Look at the stars! look, look up at the skies!
O look at all the fire-folk sitting in the air!
The bright boroughs, the circle-citadels there!
Gerard Manley Hopkins, «The Starlight Night»
Οι «Υάδες» αποτελούν την τελευταία ενότητα έργων της Ελεάννας Μαρτίνου που δημιουργήθηκε το διάστημα 2015-2018. Χαρακτηριστικό τους γνώρισμα είναι η διαλεκτική σχέση ανάμεσα στο τυχαίο και στο μη τυχαίο της σύνθεσής τους.
Μέσω της αλληλεπίδρασης των υλικών που χρησιμοποιεί, χαρτί μπαμπού, νερό, ακρυλικά και μελάνι, δημιουργεί πολλαπλές επιφάνειες χρώματος. Σε αυτές τις αφηρημένες συνθέσεις, που μπορούν να ιδωθούν ως αποτυπώσεις της ωκεάνιας κοχλάζουσας ενέργειας του σύμπαντος, κυριαρχεί το χρώμα.
Πάνω στην επιφάνεια του χαρτιού, η δημιουργός ακολουθώντας μια ευέλικτη και λιτή ζωγραφική διαδικασία, που κυριαρχείται από την παρατήρηση της συμπεριφοράς των υλικών, μεταγράφει φανταστικούς αστερισμούς. Η τύχη έχει θεμελιώδη ρόλο στο αποτέλεσμα. Λειτουργεί σαν μαέστρος πάνω στις χρωματικές παρτιτούρες της εικαστικού. Οι μικρές διαστάσεων ακουαρέλες θα μπορούσαν να είναι οι ζωγραφικές σημειώσεις της περίφημης αρχής της αβεβαιότητας του Χάιζενμπεργκ. Η συγκεκριμένη θεωρία της Κβαντομηχανικής υποστηρίζει πως η τύχη κυβερνά ορισμένα φυσικά φαινόμενα. Οι ίδιες αρχικές συνθήκες δεν δίνουν το ίδιο αποτέλεσμα. Στον κόσμο των πολλαπλών συμπάντων τα έργα της Ελεάννας Μαρτίνου είναι πολλαπλές εκδοχές του αρχικού συμβάντος, της στιγμής που συναντά το πινέλο την επιφάνεια του χαρτιού.
Οι χαρτογραφίες αποτελούν τον κεντρικό άξονα της εικαστικής παραγωγής της καλλιτέχνιδας. Σε αντίθεση με τους έντονα αυστηρούς, πυκνούς και επιθετικούς «αστικούς» της χάρτες των προηγούμενων ετών οι νέοι αυτοί ιδιότυποι αστρικοί χάρτες διέπονται από μια αέρινη ευαισθησία. Οι «Υάδες» φανερώνουν έναν λυρισμό και ως ζωγραφικά ποιήματα «μιλούν» για ανθρώπινες εμπειρίες, συναισθήματα βαθιά και ειλικρινή βιώματα. Καταγράφουν εσωτερικές αναζητήσεις. Είναι εκφάνσεις της πραγματικότητας και ιδιάζουσες αναφορές σε έναν ιδεατό κόσμο.
Με εργαλείο τη «συμβολική όραση», την εικόνα δηλαδή που «βλέπει» μόνο ο ποιητής ως υπαρκτή, η Ελεάννα Μαρτίνου κατορθώνει να αποδώσει εικαστικά το μακρινό και απρόσιτο στις ανθρώπινες αισθήσεις σύμπαν. Το άχρωμο, άχρονο και αιώνιο έξω αποκρυπτογραφείται στις αρμονικές ζωγραφικές της συνθέσεις. Μέσα από το παιχνίδισμα των χρωματικών πυκνώσεων και αραιώσεων συντελούνται οι μορφές της προσωπικής της κοσμογονίας. Η διαρκής ανακάλυψη νέων αστερισμών στην ζωγραφική επιφάνεια συγκινεί και ξαφνιάζει.
Μπροστά στο άγνωστο που μας περιβάλει κάθε στιγμή, τα έργα λειτουργούν ως ερωτηματικά προκαλώντας και αφυπνίζοντας το δημιουργικό ένστικτο και τη φαντασία μας.
Η Ελεάννα Μαρτίνου γεννήθηκε το 1981 στην Αθήνα. Σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας (2000 – 2006) και ολοκλήρωσε το Μεταπτυχιακό Εικαστικών Τεχνών Αθήνας το 2009. Έχει κάνει κλασικές σπουδές πιάνου στο Ωδείο Αθηνών (1987-2003) και σεμινάρια ψυχοακουστικής και μουσικής τεχνολογίας στο τμήμα Μουσικών Σπουδών ΕΚΠΑ (2015-17). Έχει συμμετάσχει σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό. Εκπονεί διδακτορική διατριβή στο τμήμα εικαστικών τεχνών της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών Αθήνας (2018-). Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Αναλυτικά: www.eleannamartinou.com
34 μικρογραφίες, όσα είναι και τα αστέρια που αποτελούν την ομάδα των Υάδων, τα άστρα της βροχής στην ελληνική μυθολογία. Η μεταμόρφωση των Υάδων σε αστερισμό αποδίδεται στη θλίψη τους για το χαμό του αδελφού τους Ύαντα, πιθανότατα από τσίμπημα φιδιού. Μετά το θάνατό του, άρχισαν να κλαίνε ασταμάτητα από τη λύπη τους. Τότε οι θεοί τις λυπήθηκαν και τις μεταμόρφωσαν σε αστέρια. Η ενότητα ζωγραφικών έργων Υάδες αποτελείται από σχέδια με μελάνι σε χαρτί μπαμπού. Η εικόνα προκύπτει από επάλληλες επιφάνειες με μία διαδικασία στην οποία το νερό αποτελεί δομικό στοιχείο.
Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, λόφος Νυμφών, Θησείο, Αίθουσα Τηλεσκοπίου Δωρίδη
Διάρκεια έκθεσης: 6 Απριλίου έως 3o Ιουνίου 2019
Επιμέλεια: Νίκη Παπασπύρου, ιστορικός τέχνης
Οργάνωση: Φιόρη-Αναστασία Μεταλληνού, αστροφυσικός
Ώρες κοινού: Τετάρτη, Παρασκευή και Σάββατο 19.00-20.30, καθημερινά 9-11.30, Κυριακή Κλειστά.
Επικοινωνία: Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, 2103490160
Κέντρο επισκεπτών: http://www.astro.noa.gr/gr/visitorcenter/
[email protected]
