Αφιέρωμα Mad Men: Ναι, λοιπόν, «This is a men’s world»

Λατρεύεις η μισείς τον Ντον Ντράιπερ (Jon Hamm), καθώς παρακολουθείς τα πανάκριβα κοστούμια του να τσαλακώνονται και μαζί τους την αγέρωχη φιγούρα του womanizer σταρ της νεουρκέζικης διαφημιστικής αγοράς από την σταδιακή αποκάλυψη ότι είναι ολόκληρος μια ψεύτικη κατασκευή (ακόμη και το όνομά του δεν είναι αληθινό, αλλά τόχει κλέψει από συμπολεμιστή του στον πόλεμο της Κορέας), δεν μπορείς να μην θαυμάσεις την έξοχη μαεστρία με την οποία οι δημιουργοί του «Mad Men» φτάνουν ως τον πυρήνα του κορυφαίου πολιτισμικού δημιουργήματος του «αμερικανικού ονείρου». Αποτυπώνουν με κάθε ιστορική, εικαστική, αλλά και χαρακτηρολογική λεπτομέρεια την ορμητική νιότη του αμερικανικού καπιταλισμού των ‘60΄s, την απαρχή της κουλτούρας του storytelling, των διαφημιστικών μύθων, οι οποίοι με αφοπλιστική απλοϊκότητα διαμόρφωσαν τα ήθη της κατανάλωσης και μαζί τους το οικοδόμημα μιας κολοσσιαίας αγοράς, η οποία έμελλε να συμπεριλάβει ακόμη και τον τομέα της πολιτικής, για να τον μετατρέψει και αυτόν σε φαντασμαγορικό σόου σύνθεσης εικόνων και ψευδαισθήσεων.

Μετά από εφτά χρόνια προβολής της σειράς (ξεκίνησε το 2007 στο καλωδιακό κανάλι AMC και ακόμη μετανιώνουν οι «αετοί» του ΗΒΟ, που την αρνήθηκαν αρχικά), παραμένει συναρπαστική η αφήγηση εκείνου του κόσμου της κυριαρχίας και της απόλυτης εξουσίας των ανδρών, ο οποίος αναδύεται στην οθόνη μέσα από την πυκνή ομίχλη της κάπνας αμέτρητων τσιγάρων στα meeting rooms, κολυμπάει σε τόνους ουίσκι φορώντας πανάκριβα κοστούμια και καλοσιδερωμένα πουκάμισα, με ένα μελίσσι γυναικών σφιγμένων σε μυτερά σουτιέν και κορσέδες να ζουζουνίζει υποτακτικά γύρω του. Την ίδια στιγμή όλο αυτό ένα σύμπαν σατανικής γοητείας του unpoliticaly correct (έννοια άγνωστη στα ‘60’s έτσι κι αλλιώς), καθώς ο φαλλοκρατισμός εναλλάσσεται με τον ρατσισμό, τον αντισημιτισμό, την σεξουαλική παρενόχληση και την κατάχρηση εξουσίας στα γραφεία, αλλά και ιδανικό πεδίο μελέτης χαρακτήρων και εποχής. Ένα σύμπαν προς σύγκριση για να συνειδητοποιήσουμε ότι οι έννοιες της ανοχής, ο σεβασμός των δικαιωμάτων και άλλα παρόμοια, για τα οποία ακόμη δίνονται αγώνες κάθε άλλο παρά αυτονόητα είναι. Υπήρξαν το υλικό με το οποίο «δέθηκε το ατσάλι» των αγορών, η μυθολογία στην οποία στηρίχτηκαν το σουξέ, η κατανάλωση, οι επιχειρήσεις, προάγγελος του κόσμου των golden boys και της Λημανμπράδερς-εποχής.

 Ένα σύμπαν προς σύγκριση για να συνειδητοποιήσουμε ότι οι έννοιες της ανοχής, ο σεβασμός των δικαιωμάτων και άλλα παρόμοια, για τα οποία ακόμη δίνονται αγώνες κάθε άλλο παρά αυτονόητα είναι. Υπήρξαν το υλικό με το οποίο «δέθηκε το ατσάλι» των αγορών, η μυθολογία στην οποία στηρίχτηκαν το σουξέ, η κατανάλωση, οι επιχειρήσεις, προάγγελος του κόσμου των golden boys και της Λημανμπράδερς-εποχής.

Διόλου τυχαία η υπογραφή στα σενάρια του τρομερού Matthew Weiner που γνωρίσαμε από τους επίσης έξοχους «The Sopranos»– στους οποίους οφείλουμε την μύηση στον εθισμό του downloading- καταφέρνει μια σπάνια ιστορική καταβύθιση στην εποχή της μετάβασης (των ΗΠΑ αλλά εντέλει ολόκληρου του Δυτικού κόσμου) από το Κραχ, την υστερική ψυχροπολεμική μανία και τον Μακαθρισμό, στην ανάπτυξη, την επιχειρηματική εξέλιξη («οι Αμερικανοί μαθαίνουμε στον κόσμο τι είναι επιχειρήσεις» θα πει ο πολύς Ρότζερ Στέρλινγκ επικεφαλής της διαφημιστικής εταιρίας-μοντέλο, όπου διαδραματίζεται η υπόθεση, σε μια στιγμή ενθουσιασμού), στην χαρούμενη κατανάλωση, στα νοικοκυριά με τις υπερσύγχρονες «λευκές συσκευές», στις «χαρούμενες» νοικοκυρές-σύμβολο των πλούσιων προαστίων και των Νεουρκέζικων κοζι διαμερισμάτων (αυτές που είχαν τηλεοπτικό σύμβολο επί δεκαετίες την αλησμόνητη Λούσιλ Μπολ). Αλλά το ευφυές του σεναρίου είναι ότι εξελίσσεται σε σχόλιο κοινωνικό, ιστορικό και πολιτικό αυτού του κόσμου, καθώς από επεισόδιο σε επεισόδιο τον «ξεφλουδίζει» χωρίς να τον καταγγέλλει, τον αποθεώνει εικαστικά, με έξοχα clean πλάνα χολλιγουντιανής λάμψης, αλλά επικρίνει την αλαζονική του αυταρέσκεια. Ο ρόλος της trophy-wife του DD (Ντόναλντ Ντρέιπερ), ξανθιά, πρώην μοντέλο Μπέτι, μητέρα των τριών παιδιών του, που βουλιάζει στην κατάθλιψη καθώς ζει στο χρυσό κλουβί της πλούσιας ζωής της αναζητώντας μάταια συναισθηματική επαφή με τον απόμακρο και μυστικοπαθή Ντον, είναι ρόλος- προάγγελος εκείνων που είδαμε στο «Desperate housewives» και χωρίς αυτούς δεν θα αποθεωνόταν ο ψευδοφεμινισμός του «Sex and the city» ως «γυναικείος κόσμος» που απολαμβάνει τα «φρούτα» του καταναλωτισμού και διεκδικεί την εξουσία στον έρωτα… μέχρι να την νομιμόφρονα υποταγή του σε αυτόν.

Όσο για την επίμονη Πέγκυ Όλσον, με το ταλέντο και την αφοσίωση στο όνειρό της να μπει στον κλειστό κλαμπ των σταρ διαφημιστών, αν και αρνείται να γίνει μια από τις γυναίκες που προσφέρονται στους άνδρες του γραφείου προκειμένου να παραμείνουν στη δουλειά τους, μαθαίνει να προσέχει την εμφάνισή της συνειδητοποιώντας την «σημασία της εικόνας», γίνεται σιγά σιγά ρόλος συμβολικός ενός φεμινισμού, που λίγο αργότερα θα υιοθετούσε την πολεμική ορμή ενός κοινωνικού κινήματος από εκείνα που έμελλε να αλλάξουν τις αντιλήψεις του κόσμου την ταραχώδη δεκαετία του ’70. Όλα είναι εδώ ακόμη και το πολεμικό «τραύμα» (εν προκειμένω από τον πόλεμο της Κορέας) με το οποίο παλεύει κάθε εποχή η αμερικανική κοινωνία (Βιετνάμ, Ιράκ, Αφγανιστάν κλπ).

Μπορεί κανείς παρακολουθώντας το «Mad Men» να απολαύσει από τον τρόπο που κρατούν τα μονίμως αναμένα τσιγάρα τους όλοι οι πρωταγωνιστές με σχεδόν χορευτική χάρη στα ακροδάχτυλα μέχρι τα υπέροχα φουστάνια, πολύχρωμα, ακριβοραμμένα, τις στενές γραβάτες και τα μονόκουμπα κοστούμια, την γοητεία του Ντον Ντράιπερ και την πτώση του καθώς βυθίζεται στα άγρια μυστικά της ζωής του, μπορεί να απολαύσει την σαπουνοπερική εξέλιξη των σχέσεων, τις απιστίες, τα πάθη, τα συναισθηματικά προβλήματα των γυναικών, αλλά εξ ίσου απολαμβάνει ένα έξοχο σχόλιο για την ανθρώπινη φύση, μια εμβριθή μελέτη χαρακτήρων, μια πρωτότυπα ψυχαγωγική ανάλυση του οικονομικοκοινωνικού οικοδομήματος από το οποίο αναδύθηκε ο σημερινός κόσμος της κρίσης.

Και ναι, ομολογούμε ότι το «Mad Men» προσφέρει μια σχεδόν διαστροφική ηδονή στον θεατή με την αντίθεση που δημιουργείται από την εξωραϊστική χολλιγουντιανή αισθητική των εικόνων, η οποία περιβάλλει ιστορίες αριβισμού και ασυδοσίας μιας ομάδας ανδρών, που νομίζουν ότι όλα τους επιτρέπονται χωρίς τιμωρία, ότι μπορούν να κατακτήσουν τον κόσμο και αυτό θεωρούν ότι κάνουν μέχρι να παγιδευτούν στην ίδια τους την υποκρισία με σχεδόν αφοπλιστική αφέλεια. Απλώς έξοχο!