Ενα κομμάτι της ιστορίας του σύγχρονου ελληνικού κράτους εκτίθεται στην καρδιά της Αθήνας. Ελάχιστοι γνωρίζουν ότι ο ζωγράφος Μιχαήλ Αξελός, του οποίου τα έργα ουδέποτε διακινήθηκαν στην αγορά-μέγιστο προνόμιο!- και το 1984 παρουσιάστηκαν σε μια μεγάλη αναδρομική έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη, είναι ο σχεδιαστής του λογότυπου της Τράπεζας της Ελλάδας αλλά και ο άνθρωπος που φιλοτέχνησε τα πρώτα τραπεζογραμμάτιά της.
Η αποκαλυπτική έκθεση «Μιχαήλ Αξελός (1877-1965) – Ανάμεσα σε δύο κόσμους», στο Μουσείο της Τράπεζας (Αμερικής 3), μια διοργάνωση του Κέντρου Πολιτισμού Έρευνας και Τεκμηρίωσης της Τράπεζας της Ελλάδος, με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από το θάνατο του ζωγράφου, φέρνει στο φως εκτός από τα γνωστά έργα του, άγνωστες νεανικές συνθέσεις αλλά και τη δουλειά που έκανε στην Τράπεζα της Ελλάδας από το 1928 και μέχρι τη συνταξιοδότησή του, το 1946. Πέρα από τα νομίσματα και τα τραπεζογραμμάτια ο Αξελός φιλοτέχνησε το μεγάλων διαστάσεων (180,5 x 371 εκ.) εμβληματικό ομαδικό πορτραίτο των μελών του Γενικού Συμβουλίου της Τράπεζας της Ελλάδος, έργο που ολοκλήρωσε το 1947 κατά παραγγελία της Τράπεζας και βρίσκεται στο Κεντρικό Κατάστημα της Τράπεζας της Ελλάδος. Ενα από τα ελάχιστα ομαδικά πορτρέτα της χώρας αυτής.
Ο Μ. Αξελός αναλαμβάνει το σχεδιασμό των πρώτων τραπεζογραμματίων το 1918 για λογαριασμό της Εθνικής Τράπεζας, δουλειά που μέχρι τότε γινόταν στο εξωτερικό -Αμερική, Γαλλία, Αγγλία. Το ’28 ιδρύεται η Τράπεζα της Ελλάδας, η οποία παίρνει προίκα από την Εθνική Τράπεζα και τον ζωγράφο. Είναι η εποχή που διαμορφώνεται η εθνική ταυτότητα. Ο Αξελός επιλέγει γνώριμους κλασικούς ελληνικούς χαρακτήρες. Το ‘28 φιλοτεχνεί το λογότυπο της τράπεζας, τη θεά Αθηνά καθισμένη σε αρχαϊκό κάθισμα (το 1928).
Αγαπάει τα αρχαιοελληνικά μοτίβα, αλλά αναδεικνύει στη δουλειά του και τον άνθρωπο του μόχθου, τον αγρότη (όπγως στον Τρύγο του 1924) κ.ά. Υπάρχουν τραπεζογραμμάτια που θα μπορούσαν να έχουν εκδοθεί σε σοβιετικό καθεστώς.
Η έκθεση, η οποία βασίζεται στο πλούσιο ζωγραφικό έργο του Αξελού, το οποίο κληροδότησε στην Τράπεζα η κόρη του Άννα Αξελού-Κοντομάτη και το μεγαλύτερο μέρος του δεν έχει παρουσιαστεί ποτέ στο κοινό, διαθέτει άγνωστα σκίτσα που φιλοτέχνησε ο ζωγράφος ακόμη και 18 ετών. Ξεχωρίζουν το κόκκινο Liberty (1951), το Παλαιό Φάληρο με τους λουόμενους (1935) κ.ά.
Ο Αξελός, έχοντας αποφοιτήσει από τη Νομική Σχολή, εγγράφεται στη Σχολή Καλών Τεχνών, όπου υπήρξε μαθητής του Γεωργίου Ροϊλού, του Γεωργίου Ιακωβίδη και του Σπύρου Βικάτου, οι οποίοι τον εισήγαγαν στον ακαδημαϊσμό, που κυριαρχούσε στην ελληνική ζωγραφική στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Συνεχίζει με σπουδές στο Παρίσι, στην Académie Julian και στην Académie de la Grande Chaumière, όπου επηρεάζεται από τα ρεύματα του φωβισμού και του κυβισμού. Ωστόσο, ο Αξελός δεν αφομοίωσε ποτέ τα διεθνή ρεύματα –ίσως ένας απόηχός τους υπάρχει στην ύστερη δημιουργία του, αλλά μόνο ως απόηχχος-, ούτε εντάχθηκε στη γενιά του ΄30, αφού προτίμησε να εργαστεί στα ακαδημαϊκά μοτίβα που διδάχτηκε στην Καλών Τεχνών της Αθήνας. Μετά την αποχώρησή του από την Τράπεζα της Ελλάδος, αποδεσμεύθηκε εν μέρει από τον αυστηρό ακαδημαϊσμό, κάνοντας χρήση τολμηρών αποχρώσεων και αντιθέσεων, όπως προδίδει η σειρά των Καραβιών του.
Την επιμέλεια της έκθεσης έχει η Ειρήνη Παλιούρα. Ο ιστορικός τέχνης Κωνσταντίνος Παπαχρίστου συνέγραψε τα κείμενα του καταλόγου της έκθεσης.Το Μουσείο της Τράπεζας της Ελλάδος μετρά 6 χρόνια ζωής και το περιεχόμενό του είναι οικονομικό, ιστορικό, νομισματικό και εικαστικό.
