Υπάρχουν τρείς παράλληλες αφηγήσεις σε αυτή τη νουβέλα του Μπάροουζ. Η πρώτη είναι μια ιστορία πειρατών που λαμβάνει χώρα στις αρχές του 18ου αιώνα. Εμπνευσμένη από την προσπάθεια του πειρατή Κάπταιν Μίσιον, να ιδρύσει μια κοινότητα με πρώην σκλάβους, πειρατές και διάφορους κυνηγημένους και απόκληρους από διάφορα μέρη. Η κοινότητα ή αποικία, ονομάστηκε Λιμπερτάτια και τέθηκε κάτω από την διακυβέρνηση ‘Αρθρων που σύνταξε ο Κάπταιν Μίσιον. Αυτά καταργούσαν σε γενικές γραμμές την δουλεία, την θανατική ποινή, διακήρυσσαν την ανεξιθρησκεία, και επιτρέπανε σε όλους την συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων. Αυτή η φιλελεύθερη ουτοπία που βέβαια δεν άντεξε τόσο ώστε να επηρεάσει τη ροή της ιστορίας, ξαναπαρουσιάζεται εδώ, με πρωταγωνιστές τον Νόαμ Μπλείκ, τον Κάπταιν “Όπιο” Τζόουνς, τον Κάπταιν Στρόουμπ του Τζέντλεμαν Πειρατή και άλλους, να προσπαθούν να απελευθερώσουν τη Νότια και Κεντρική Αμερική από τους μισητούς Ισπανούς αποικιοκράτες και να συστήσουν μια κοινωνία ανάλογη με αυτήν της Λιμπερτάτια. Είναι σαν ένα ιστορικό παιχνίδι του είδους what if, τι θα είχε συμβεί αν τα γεγονότα είχαν εξελιχθεί διαφορετικά.
Στην δεύτερη ιστορία παρακολουθούμε τον ιδιωτικό ντεντέκτιβ Κλέμ Σναϊντ , αναφορά στον Σαμ Σπεϊντ τον ήρωα του Χάμμετ στο Γεράκι της Μάλτας, που αναλαμβάνει μια υπόθεση εξαφάνισης και τελικά τελετουργικής δολοφονίας ενός νεαρού. Καθώς προσπαθεί να βρεί τους δολοφόνους θα περιπλανηθεί από την Αθήνα και τις Σπέτσες, έως το Λονδίνο και στη συνέχεια στο Μεξικό. Σε ένα μυστήριο που ολοένα πυκνώνει θα αποκαλύψει ότι σχετίζονται με την υπόθεση η σατανική κόμισσα Μίνσκι Στάλινχοφ ντε Γκούλπα, γνωστή ως Μίνυ στους φίλους της, ο Μάρτι Μπλούμ, απατεώνας διεθνούς κλάσης, καθώς και τελετές μαύρης μαγείας, παλιές, σχεδόν ξεχασμένες, αιγυπτιακές τελετές εξαγνισμού και γονιμότητας και ακέφαλα πτώματα που παραπέμπουν σε θυσίες Αζτέγκων.
Στην τρίτη ιστορία παρουσιάζεται ένα σχέδιο από μια κυβερνητική οργάνωση, πιθανόν την CIA, με σκοπό τον έλεγχο της σιωπηρής πλειοψηφίας που έχει αρχίσει να γίνεται μη συνεργάσιμη. Προσπαθούν με τη βοήθεια γιατρών και βιολόγων να ελέγξουν ή να ανακαλλιεργήσουν έναν ιό με την κωδική ονομασία Β -23, αναφορά ίσως στα στρατηγικά βομβαρδιστικά αεροπλάνα Β – 29, με σκοπό τον έλεγχο του υπερπλυθυσμού χτυπώντας συγκεκριμένες πλυθησμιακές ομάδες, και τον εκφοβισμό των υπολοίπων. O ιός επενεργώντας στο νευρικό σύστημα, προκαλεί σεξουαλικούς παροξυσμούς που διευκολύνουν την διάδοση του, τα θύματα πεθαίνουν μέσα από πολλαπλούς οργασμούς, αφήνοντας κόκκινα σημάδια στα γεννητικά όργανα και αλλού, παραπλήσια φαινομενικά με αυτά της οστρακιάς.
Οι πρωταγωνιστές παρελαύνουν άναρχα από τη μια ιστορία στην άλλη, τα χρονικά όρια καταργούνται, παρελθόν , παρόν και μέλλον γίνονται μια παλέτα πάνω στην οποία ο Μπάροουζ αφήνει τα υλικά του να αναμιχθούν.
Απο δώ και μετά κάθε γραμμική αφήγηση σταματά. Οι τρείς ιστορίες μπλέκουν μεταξύ τους, Οι πρωταγωνιστές παρελαύνουν άναρχα από τη μια ιστορία στην άλλη, τα χρονικά όρια καταργούνται, παρελθόν , παρόν και μέλλον γίνονται μια παλέτα πάνω στην οποία ο Μπάροουζ αφήνει τα υλικά του να αναμιχθούν. Αστικοί μύθοι, συμμορίες των δρόμων ντυμένες με κουστούμια του 18ου αιώνα, western σκηνικά και τοπία, λογοτεχνικές αναφορές, science fiction και πολιτική ίντριγκα. Αρχαίοι θεοί, μύθοι και παραδόσεις από την αρχαία Ελλάδα, την Αίγυπτο, την Μεσοποταμία και τη Νότια Αμερική. Εξάλλου το βιβλίο είναι αφιερωμένο μεταξύ άλλων “…στον Κακ Ου Πακάτ που δουλεύει μες στη φωτιά, στην Ιξ Ταμπ, Θεά των Σχοινιών και των Βρόχων, προστάτιδα αυτών που κρεμιούνται, στο Σμούουν, το Σιωπηλό, δίδυμο αδελφό της Ιξ Ταμπ, στον Ξολότλ τον Ασχημάτιστο, Κύριο της Μετενσάρκωσης, στον Αγκούτσι, Αφέντη των Εκσπερματώσεων, στον Όσιρη και τον Άμμωνα στη φαλλική μορφή τους, στον Εξ Τσουν Τσαν, τον Επικίνδυνο, στον Α Πουκ, τον Καταστροφέα, στο Μεγάλο Αρχαίο και το Αστροκτήνος, στον Πάνα, Θεό του Πανικού, στους ανώνυμους θεούς της διασποράς και του κενού, στον Χασάν ι Σαμπάχ, Αφέντη των Δολοφόνων…”.
Και όλα τα διαπερνά και τα περιβάλει η ομοφυλοφιλική ερωτική επιθυμία, η κατανάλωση οπίου και χασίς, και η εμμονή για το θάνατο με την μορφή του απαγχονισμού, ένα μοτίβο που επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά με όλες του τις παραλλαγές. Ένας μύθος που γοητεύει τον Μπάροουζ, ο κρεμασμένος τη στιγμή του θανάσιμου σπασμού, εσπερματώνει και το σπέρμα του γονιμοποιεί τη γη, φυτρώνοντας στη θέση του ο Μανδραγόρας ένα φυτό ποτισμένο με αλκαλοειδή ουσίες, γνωστό από την αρχαιότητα για τις ναρκωτικές του ιδιότητες. Εδώ λοιπόν συνυπάρχουν ο θάνατος και η γονιμότητα, και η ζωή ως ψευδαίσθηση όμως, ως καρικατούρα της, σαν την μικρή ανθρωπόμορφη ρίζα του μανδραγόρα.
Ο Μπάροουζ ανοίγει μια ρωγμή στην κοινωνική πραγματικότητα και τον πολιτισμό του ορθολογισμού, για να αφήσει να περάσει το ανορθολογικό, προτείνει έναν κόσμο επαναμαγικοποιημένο όπου η πολιτική ελευθεριότητα και η σεξουαλική ελευθεριότητα βαδίζουν χέρι χέρι. Σπέρνει την αμφιβολία για να διακηρύξει, με μια Νιτσεϊική παραλλαγή “…ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΙΝΟ ΟΛΑ ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙ..”. Παρωδεί την όποια κοινωνική οργάνωση, διαστρέφει τους μύθους , ξανασκηνοθετεί για παράδειγμα την μονομαχία στο Ο. Κ Κοράλ, και στη δική του εκδοχή οι Κλάντον νικάνε τους Ερπ και τον “Ντοκ” Χόλιντει τους εκπρόσωπους του νόμου στο Tombstone.
Αναδύονται οι πόλεις της κόκκινης νύχτας. Πόλεις του παρελθόντος αλλά παράλληλα προβολές του μέλλοντος, σαν εκδοχές της Νέας Υόρκης, του Λονδίνου και της Σαγκάης ή του Καϊρου. Ταραχές, συμμορίες, αιρέσεις και φανατικές σέκτες συγκρούονται στους δρόμους, με διακύβευμα άλλοτε των έλεγχο της πόλης, άλλοτε την πρόσβαση σε μέσα απόλαυσης, συχνότερα όλα αυτά τα οδηγεί μόνο η απελπισία. Ένα εφιαλτικό όραμα με όρους αποκάλυψης, αυτό βλέπει ο Μπάροουζ στις πόλεις τον θεμέλιο λίθο του πολιτισμού μας. Αλλά είναι αυτή η αποκάλυψη που θέλει να μας προσφέρει; Στη ρίζα όλων αυτών υπάρχει πάλι ο σαρκασμός και η παρωδία.
Ο Νόαμ Μπλέηκ μαζί με μια ομάδα πειρατών θα καταλάβει την πόλη του Παναμά. Θα εκτελέσει συνοπτικά δύο ιερείς που ανήκουν στην ιερή εξέταση, και θα φυλακίσει καμιά δεκαριά στρατιώτες και υπαξιωματικούς που του φαίνονται αδιόρθωτα καθάρματα.
“…Καθισμένος σ’ ένα μπαλκόνι που βλέπει στον κόλπο, σιγοπίνοντας ένα ποντς από ρούμι καθώς ο ήλιος έδυε, σκεφτόμουν πως η άσκηση της εξουσίας σου δίνει ένα παράξενο αίσθημα σιγουριάς και γαλήνης. (Αναρωτιέμαι πόσοι από τους δέκα άντρες που κλείσαμε στο πειθαρχείο θα είναι ζωντανοί αύριο. Με διασκεδάζει η σκέψη πως κόβουν ο ένας το λαρύγγι του άλλου για μια μπουκάλα με δηλητηριασμένο ποτό.)
Η συνοπτική εκτέλεση των δυο Ιεροξεταστών στηρίχτηκε σε μια αρχή που από καιρό εφάρμοζε η ίδια η Ιερά Εξέταση, αρχή που της επέτρεψε στην πραγματικότητα να διατηρήσει τη δύναμη της παρά τη γενική αντίδραση και το μίσος που αντιμετώπιζε. Οι βάρβαρες κυρώσεις σε βάρος μιας μειοψηφίας, στην οποία εκ φύσεως δεν ανήκει, δεν μπορεί παρά να προκαλέσουν ικανοποίηση σε όσους γλυτώσουν από μια τέτεια μεταχείριση: “Σαν τίμιοι κληρικοί δεν έχετε τίποτα να φοβηθείτε.” Έτσι το ολοκαύτωμα των Εβραίων, των Μαυριτανών και των ομοφυλόφιλων προκαλεί αναπόφευκτα ένα αίσθημα ανακούφισης σε όσους δεν είναι Εβραίοι, Μαυριτανοί ή ομοφυλόφιλοι: “Αυτό δεν θα συμβεί σ’ εμένα”. Το γεγονός ότι έστρεψα το μηχανισμό αυτό ενάντια στους ίδιους τους Ιεραξεταστές μου δίνει την εντύπωση πως έχω αναλάβει το ρόλο του πεπρωμένου. Έγινα το κακό κάρμα της Ιεράς Εξέτασης. Παρέχω επίσης στον εαυτό μου την ικανοποίηση που σου προσφέρει μια δόση υποκρισίας, κάτι σαν το αργό χώνεμα ενός καλού γεύματος…”
Οι ουτοπίες θα πραγματωθούν μόνο σαν πέρασμα από μια άσκηση ολοκληρωτισμού σε μια άλλη. Ένας τύπος εξουσίας διαδέχεται έναν άλλον, ο Μπάροουζ υποσκάπτει το ελευθεριακό όραμα, είναι μια ψευδαίσθηση και αυτό ανάμεσα σε τόσες άλλες.
Μια τέτοιου είδους ανατροπή περιέχεται και στην ιστορία της συνομωσίας με τον ιό. Ένα σενάριο για τον ιό είναι ότι συγκατοικεί μαζί με την ανθρώπινη ύπαρξη εξαρχής. “…Ξέρουμε πως ένα βασανιστικό πάθος μπορεί να προκαλέσει σωματικά συμπτώματα… πυρετό… ανορεξία… ακόμα κι αλλεργικές αντιδράσεις… και λίγες καταστάσεις είναι τόσο επίμονες και δυνάμει αυτοκαταστροφικές όσο ο έρωτας. Δεν είναι τα συμπτώματα του Ιού Β-23 απλώς και μόνο τα συμπτώματα αυτού που έχουμε την αυταρέσκεια ν’ αποκαλούμε έρωτας;”
Η ρίζα του κακού υπάρχει μέσα μας σε λανθάνουσα μορφή. Κάθε συνομωσία, κάθε σχέδιο που προσπαθεί να μας ελέγξει ή να μας αποπλανήσει, βασίζεται σε χαρακτηριστικά ή αδυναμίες που μας κατέχουνε σε μόνιμη βάση. Το χαρακτηριστικότερο; Ο φόβος. Ο φόβος για τον θάνατο, ο φόβος για την μοναξιά, ο φόβος που μας κάνει ευάλωτους και μας κάνει να θρέφουμε αυταπάτες ή να μισούμε. Όπως θα αναφέρει Μπάροουζ τελειώνοντας στο Junky “…Kick is momentary freedom from the claims of aging, cuatious, nagging, frightened flesh..”
Ουίλιαμ Μπάροουζ, Οι ιστορίες της κόκκινης νύχτας
Μετάφραση Νίκος Ρέγκας, Δημήτρης Κουμανιώτης ,Εκδόσεις Απόπειρα
