Μερικές φορές -αρκετές στο Βερολίνο, χάρη στην πλούσια παρακαταθήκη του- το πού θα επιλέξεις να δεις μια ταινία, παίζει τόσο ρόλο όσο κι η ταινία η ίδια. Ας πούμε, με ιστορία που κρατάει πάνω από ενάμιση αιώνα, χρήσεις που ποικίλουν από κλειστή αγορά τροφίμων μέχρι τσίρκο με άγρια θηρία, και λίστα ονομάτων που περιλαμβάνει τα Olympia και Oresteia, το Friedrichstadt-Palast δεν είναι απλώς ένα από τα πιο παλιά κτήρια θεαμάτων στην ιστορία της Γερμανίας, αλλά κι ένα από τα μεγαλύτερα στη σύγχρονη Ευρώπη. Θέατρο, σινεμά και παλιότερα τηλεοπτικό στούντιο, το μέγαρο-κόσμημα που στην εποχή των Ναζί χωρούσε 5.000 άτομα, δικαιολογώντας το τότε όνομά του ως Θέατρο του Λαού, σήμερα μετράει σχεδόν 1.900 καθίσματα, αμφιθεατρικά τοποθετημένα γύρω από την 2.800 τετραγωνικών μέτρων σκηνή του, να κοιτάζουν μια οθόνη που μπορεί να φτάσει τα 24 μέτρα σε μήκος. Που είναι μάλλον η καλύτερη διαθέσιμη διάσταση, για να χωρέσει μέσα το ταλέντο του τεράστιου Sir Ian McKellen, να υποδύεται έναν κάποιον Mr Holmes, στην ομότιτλη ταινία του Bill Condon, που καργάρησε την αίθουσα και στην τρίτη προβολή της στη Berlinale. Και λογικό.
Tο κατάμεστο Friedrichstadt-Palast δεν είναι απλώς ένα από τα πιο παλιά κτήρια θεαμάτων στην ιστορία της Γερμανίας, αλλά κι ένα από τα μεγαλύτερα στη σύγχρονη Ευρώπη.
Πέρα από το άχαστο μάθημα ερμηνευτικής φινέτσας και λιτότητας που είναι η εμφάνιση του Ian McKellen, στο ρόλο ενός 93χρονου Sherlock Holmes στο λυκόφως όχι μόνο της ζωής του, αλλά και της τόσο πολύτιμης κοφτερής του λογικής, το Mr Holmes είναι μάλλον και η πιο στρωτή ταινία που μπορεί να πετύχει φυσιολογικός άνθρωπος στο φετινό φεστιβάλ Βερολίνου. Παρακολουθώντας τις προσπάθειες του Sherlock να λύσει το τελευταίο του μεγάλο μυστήριο (της εξαφάνισης της μνήμης του), για να γράψει την αληθινή εκδοχή μιας απ’ τις ιστορίες που είχε μεγαλοποιήσει και ωραιοποιήσει ο παλιός του συνεργάτης, Dr John Watson, ετούτη εδώ η επιστροφή του Bill Condon στο ενήλικο δράμα (μετά τα τσαλαβουτήματα στην εμπορική ανεμελιά του Twilight, και την ανώμαλη καλλιτεχνική προσγείωσή της αποτυχίας του The Fifth Estate, για τις περιπέτειες του χακτιβιστή του WikiLeaks, Julian Assange), είναι ένα αξιαγάπητο, μειλίχιο δράμα, που προσπαθεί να σκιαγραφήσει τον άνθρωπο πίσω από το θρύλο, και να βρει διακρίνει το πραγματικό του περίγραμμα, κάτω απ’ τις σκιές της μυθοποίησης.
Ξεκάθαρα υλικό κοντά στην καρδιά του ίδιου του Condon, το Mr Holmes είναι με πολλούς τρόπους μια παραλλαγή στη θεματικής της πρώτης του ταινίας, το Gods and Monsters -την αφήγηση των τελευταίων ημερών του James Walsh, του σκηνοθέτη που είχε κάνει φίρμα την περσόνα του Frankenstein- με το οποίο είχε κερδίσει και το Όσκαρ Διασκευασμένου Σεναρίου. Δουλεύοντας πάλι με σενάριο εμπνευσμένο από βιβλίο (το A Slight Trick of the Mind του Mitch Cullins), ο Condon μιλά ξανά για την ανάγκη του ανθρώπου να ξεχωρίσει την αλήθεια απ’ το ψέμα με το οποίο έχει περιβληθεί η ζωή του, για να μπορέσει να τη ζυγίσει με πραγματικά σταθμά, τώρα που φτάνει στο τέλος της. Ο γερασμένος του Holmes προσπαθεί να θυμηθεί τις λεπτομέρειες της τελευταίας του υπόθεσης, της μεγάλης αποτυχίας της ζωής του, η οποία τον είχε κάνει τόσο να αμφιβάλει για τις ικανότητές του, ώστε ωθήθηκε στην αυτοεξορία για να ξεχάσει. Πράγμα που φαίνεται να έχει καταφέρει για λογαριασμό του το πέρασμα του χρόνου. Με την ίδια μελαγχολική καρδιά να χτυπά στα σπλάχνα τους, τόσο η πρώτη του, όσο κι ετούτη η πιο πρόσφατη ταινία του Condon, διαχειρίζονται με τρόπο γοητευτικά μειλίχιο τη χαρμολύπη του απολογισμού και τον πόνο της αποδοχής των λαθών, με το Mr Holmes να βρίσκει την πλοκή του στις δυο παράλληλες ιστορίες του εγγύς και του απώτερου παρελθόντος, που παρεμβάλει με εξαιρετική αίσθηση του ρυθμού η Virginia Katz, σταθερή συνεργάτης του Condon στο μοντάζ.
Το Mr Holmes δεν είναι βέβαια χωρίς τις ανάλαφρες στιγμές του, κι η αποστροφή του Holmes προς τις σύγχρονες (δικές του, αλλά και δικές μας) ενσαρκώσεις του, δίνουν στην ταινία μια αξιαγάπητα παιχνιδιάρικη υφή, την ευστοχία όμως των συναισθηματικών σκαμπανεβασμάτων της αφήγησης, οφείλει ο Condon σχεδόν αποκλειστικά στον McKellen. Με την ίδια απόλυτη αφοσίωση στη λεπτομέρεια που είχε κι ο χαρακτήρας του ρόλου του, ο Sir Ian McKellen παραδίδει έναν ύμνο στη λιτότητα των ερμηνευτικών του ικανοτήτων, κλέβοντας την ταινία όχι μονάχα απ’ τον Condon, αλλά κι απ’ τον Sherlock τον ίδιο. Φτωχό σε σασπένς και μυστήριο, το στόρι θα μπορούσε εύκολα να απογοητεύσει όποιον περίμενε να δει τον αγαπημένο του ντετέκτιβ σε νέες περιπέτειες, αν το σενάριο δεν πόνταρε κυρίως στη συναισθηματική του ειλικρίνεια έτσι κι αλλιώς. Όμως από μόνη της η παρουσία του McKellen, έτσι που γεμίζει την οθόνη με μισό αποδοκιμαστικό μούτρωμα, ή με ένα βλέμμα προσμονής μονάχα, πολύ σύντομα κάνει το όνομα του ρόλου του να είναι δευτερευούσης σημασίας, και την ιστορία του χαρακτήρα του να έχει όλο το ενδιαφέρον του κόσμου. Ύμνος στο ραφινάρισμα της τέχνης ενός ερμηνευτή που δεν χρειάζεται πολλά περισσότερα απ’ το σήκωμα ενός φρυδιού για να μεταδώσει ένα συναίσθημα ή και δύο, η εμφάνιση του McKellen υπερβαίνει ρόλο, ταινία και σκηνοθέτη όχι για να τα ντεραπάρει, αλλά να τα εξυψώσει, και να σε κάνει να αγαπήσεις την καθησυχαστική ανακούφιση που προσφέρει η μαγεία των ιστοριών. Αυτήν που μαθαίνει να αγαπά στο τέλος και ο Mr Holmes του.
Η Popaganda ξεκουκουλώνει μυστήρια στο Βερολίνο, με την υποστήριξη της Aegean Airlines.
