Γιάννης Λεοντάρης, σκηνοθέτης, επίκουρος καθηγητής του τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου.
Το ζήτημα νομίζω δεν είναι «τι Φεστιβάλ θέλουμε» αλλά, « τι Φεστιβάλ έχουμε ανάγκη » και «τι Φεστιβάλ μπορούμε να κάνουμε ». Επιχειρώ αυτή τη διάκριση γιατί η χρήση του όρου « θέλουμε » σχετικά με ένα τέτοιο θέμα, φαίνεται να εμπεριέχει κινδύνους: ποιους περιγράφει το α’ πληθυντικό του « θέλουμε » ; Τους νέους σκηνοθέτες ; Τις νέες ομάδες ; Τις Κρατικές Σκηνές ; Τους ισχυρούς θεατρικούς θεσμούς; Τους καταξιωμένους ανθρώπους του θεάτρου ; Είναι φανερό ότι αυτό το « θέλουμε» μάς οδηγεί σε σύγκρουση καλλιτεχνικών αλλά και οικονομικών συμφερόντων. Ας το αποφύγουμε και ας προσπαθήσουμε να απαντήσουμε διερευνώντας πρώτα ποιες ακριβώς ανάγκες καλείται να καλύψει ένα θεατρικό φεστιβάλ με εθνικό και διεθνή χαρακτήρα. Εδώ, θα πρέπει να δοθούν θαρραλέες απαντήσεις σε διλήμματα. Θα το επιχειρήσω :
Το Φεστιβάλ θα πρέπει να φιλοξενεί παραγωγές των Κρατικών Σκηνών ή όχι; Απαντώ: όχι. Οι Κρατικές Σκηνές διαθέτουν οργανωτική και οικονομική υποδομή, ικανή να εξασφαλίσει την επιτυχημένη παρουσία τους στις καλοκαιρινές θεατρικές «πιάτσες». Δεν χρειάζεται να επωμίζεται το Φεστιβάλ αυτό το βάρος, η δουλειά του είναι άλλη: να συνεχίσει να δίνει χώρο στην ανεξάρτητη ελληνική θεατρική παραγωγή.
Το Φεστιβάλ θα πρέπει να λειτουργεί ως ένας ακόμα σταθμός των ήδη διακεκριμένων ξένων σκηνοθετών ή οφείλει να πρωτοπορεί ανακαλύπτοντας και συστήνοντας νέες δυνάμεις του ευρωπαικού και του παγκόσμιου θεάτρου στο ελληνικό κοινό; Απαντώ: το δεύτερο. Βεβαίως και είναι απαραίτητη η παρουσία σημαντικών και καταξιωμένων ξένων σκηνοθετών και θεατρικών σχημάτων στο Φεστιβάλ, αλλά αυστηρά επιλεγμένων και σε μικρό αριθμό (τρεις ανά διοργάνωση, αρκούν). Οι υπόλοιπες ξένες μετακλήσεις θα πρέπει να είναι αποτέλεσμα έρευνας που θα πρέπει να γίνεται από εκλέκτορες του Φεστιβάλ καθ’όλη τη διάρκεια του χρόνου, σε μικρά ευρωπαϊκά θεατρικά φεστιβάλ, σε εναλλακτικές σκηνές και σε θεατρικά εργαστήρια της Ευρώπης, έτσι ώστε να έχουμε την ευκαιρία, να είναι η Αθήνα ο πρώτος σταθμός για νέες θεατρικές παραγωγές που θα συνεχίσουν έπειτα τη διεθνή τους πορεία. Ένα Φεστιβάλ έχει χρέος να πρωτοπορεί, να συστήνει και να εκπλήσσει, όχι να επιβεβαιώνει και να ακολουθεί τις διεθνείς φεστιβαλικές «τάσεις».
Το Φεστιβάλ θα πρέπει να είναι απλωμένο σε όλη την πόλη ή να συγκεντρώνει τη δράση του σε ένα εμβληματικό χώρο αναφοράς ; Δύσκολο ερώτημα. Σε μικρές πόλεις όπως η Αβινιόν, η λίγο μεγαλύτερες όπως το Εδιμβούργο, η διασπορά των θεαμάτων είναι άκρως γοητευτική γιατί καθιστά όλη την πόλη μία σκηνή. Σε απρόσωπες και αχανείς μητροπόλεις όμως δίχως κέντρο, όπως η Αθήνα, η διασπορά φοβάμαι ότι εξαφανίζει το θεσμό μέσα στο θόρυβο της πόλης. Δεν ξέρω αν η «βιομηχανική αγκαλιά» της Πειραιώς είναι τελικά ο πιο κατάλληλος χώρος φιλοξενίας του Φεστιβάλ. Θα προτιμούσα να συνεχίσω να ονειρεύομαι την ουτοπική εκδοχή ενός ελκυστικού χώρου με υποδομές πραγματικού θεάτρου. Σε μια ιδανική, αναπτυσσόμενη Ελλάδα, αυτό θα ήταν ένα τμήμα του Πάρκου του Ελληνικού, με δημιουργία δύο ή τριών Σκηνών μέσα σε χώρους πρασίνου, οι οποίες το χειμώνα θα λειτουργούσαν -στο πρότυπο της Cartoucherie στο Παρίσι –ως χώροι θεατρικών εργαστηρίων, σεμιναρίων, χώροι στέγασης της περίφημης Ακαδημίας Τεχνών, και παραστάσεων της ανεξάρτητης θεατρικής σκηνής (χωρίς εμπλοκή Ιδρυμάτων τύπου Στέγης Γραμμάτων ή Νιάρχου τα οποία έχουν ήδη καταγραφεί ως θεσμοί με δικό τους χώρο δράσης).
Όλα τα παραπάνω προϋποθέτουν την έμπρακτη υποστήριξη του πολιτισμού από το Κράτος, ως δημόσιου αγαθό. Ειδικότερα, για το θέατρο, αυτό θα πρέπει να ξεκινήσει με την άμεση επαναφορά του θεσμού των θεατρικών επιχορηγήσεων. Να ξαναγίνει δηλαδή η ενασχόληση με το Θέατρο επάγγελμα. Χωρίς αυτό, η συζήτηση για τη φύση του Φεστιβάλ και τα πάσης φύσεως όνειρα, καταντούν γραφικά.
Απαντούν οι: Γιάννης Λεονταρής, Χρηστος Αγγελάκος, Άντζελα Μπρούσκου, Θεόφιλος Τραμπούλης, Γιάννης Αναστασάκης, Ντένης Ζαχαρόπουλος, Βασίλης Νούλας, Βασίλης Μαζωμένος, Γιάννος Περλέγκας, Mαρία Μαγκανάρη, Ένκε Φεζολάρι, Βασίλι Κουκαλάνι, Λουίζα Κωστούλα (Violet Louise), Φωτεινή Παπαδοδήμα, Κώστας Κουτσουλέλος
