Η ιδιόμορφη σκηνογραφία της Δανάης Ανεσιάδου για λίγες ακόμη μέρες στο ΕΜΣΤ

Τι μπορούμε να μάθουμε για μια από τις πιο ενδιαφέρουσες, ιδιαίτερες, γοητευτικές περιπτώσεις του κύκλου εκθέσεων αποκλειστικά αφιερωμένων στο καλλιτεχνικό έργο γυναικών ή καλλιτεχνών που αυτοπροσδιορίζονται ως θηλυκότητες, υπό τον ευρύτερο τίτλο-ομπρέλα Κι αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο; (What if Women Ruled the World?) που συνεχίζει με μεγάλη επιτυχία στο ΕΜΣΤ; Έστω και λίγες μέρες πριν η ενδιαφέρουσα αυτή περίπτωση -της Δανάης Ανεσιάδου- ολοκληρώσει την επίσκεψη της;

Έχει ειπωθεί πως είναι η «πλέον χαρακτηριστική ευρωπαϊκή φωνή της κρίσης του 21ου αιώνα». Μια ματιά στην ατομική έκθεσή της στο ΕΜΣΤ που τελειώνει σε λίγες μέρες και έχει επιμεληθεί η Ιόλη Τζανετάκη, θα σε πείσει για τους λόγους που έσπευσαν να τη χαρακτηρίσουν έτσι. Ο τρόπος που δημιουργεί, που σκηνογραφεί είναι πλούσιος, ευρηματικός και βαθιά στοχαστικός. Τα γλυπτά της, τα κολάζ, τα σκηνικά εξαρτήματα ταινιών, οι κρύσταλλοι και τα σιδερένια αντικείμενα, τα οποία υπαινίσσονται μια εποχή όξυνσης πολιτικών, κοινωνικών και πνευματικών κρίσεων, είναι το μέσο της επικοινωνίας της. Ένας Κριός θα είχε να πει πολλά για το βαθύ κόκκινο χαλί ως φόντο αλλά καλύτερα θα ήταν να τον αφήσουμε στην ησυχία του (σίγουρα θα ήθελε να μετακομίσει στον εκθεσιακό χώρο).

Άποψη εγκατάστασης: Δανάη Ανεσιάδου, D POSSESSIONS, 2023 στο Wiels Contemporary Art Centre, Βρυξέλλες. © we document art

Άποψη εγκατάστασης: Δανάη Ανεσιάδου, D POSSESSIONS στο ΕΜΣΤ | Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Αθήνα. © Πάρις Ταβιτιάν

Μπαινοβγαίνω στο βασικό βιογραφικό της. Οι πληροφορίες γεμίζουν τα άσπρα κενά. Γεννήθηκε στη Γερμανία από γονείς ελληνικής καταγωγής και μένει στις Βρυξέλλες από νεαρή ηλικία. Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια έχει μετατρέψει τις προσωπικές της ανησυχίες σε ένα σύνολο έργων, με αναφορές στον κινηματογράφο, τον αποκρυφισμό, την ελληνική αρχαιότητα, τον υπερρεαλισμό, καθώς και σε ζητήματα της επικαιρότητας. Προσπάθησε να ξεφύγει από τον κόσμο της τέχνης, αλλά απέτυχε. Διακρίνεται από ένα ζωηρό ενδιαφέρον για την ιστοριογραφία και την πολιτική και αμφισβητεί ό,τι θεωρείται αληθές στην εποχή μας, αναδεικνύοντας τόσο τα δύο μέτρα και δύο σταθμά όσο και τα ψευδοδιλήμματα του κυρίαρχου δημόσιου λόγου.

Άποψη εγκατάστασης: Δανάη Ανεσιάδου, D POSSESSIONS, 2023 στο Wiels Contemporary Art Centre, Βρυξέλλες: Ambiguous Angles, 2023; Vacuum, 2023. © we document art

Δεν διαθέτει διαμέρισμα στην Αθήνα. Θέλοντας να απαλλαγεί οριστικά από όλα της τα υπάρχοντα, τα χύτευσε σε εποξική ρητίνη, μετατρέποντάς τα σε έργα τέχνης. Πρόσθεσε στο μείγμα μεταλλικά ρινίσματα και κρυστάλλους χαλαζία και τα μετέπλασε σε οργονίτες, δηλαδή, σε αντικείμενα μετατροπής ενέργειας που, όπως θεωρούν ορισμένοι, προσελκύουν την οργόνη (ζωτική ενέργεια), η οποία απορροφά την αρνητική ενέργεια και τη μετατρέπει σε θετική.

Λατρεύει τη λέξη κρυπτοαμνησία (cryptoamnesia) που είναι μια δυσλειτουργία της μνήμης – συχνά πιστεύουμε ότι έχουμε μια νέα πρωτότυπη σκέψη ενώ πρόκειται απλώς για μια ανάμνηση ή υποσυνείδητη λογοκλοπή. Αν υπήρξε ποτέ ένοχη για αντιγραφή, συγχωρέστε την γιατί δεν το είχε συνειδητοποιήσει. Λειτουργώντας σαν μια εξορκίστρια της εποχής μας, επιχειρεί να εξαγνίσει και να μεταμορφώσει όχι μόνο τα υλικά της υπάρχοντα, αλλά και τις ενέργειες που αυτά φέρουν. Εντοπίζει συνδέσεις ανάμεσα σε πράγματα που επιφανειακά μοιάζουν τελείως άσχετα μεταξύ τους: από τα fake news και τις θεωρίες συνωμοσίας, το βιομηχανικό σύμπλεγμα ψυχαγωγίας του Χόλιγουντ και του αμερικανικού Πενταγώνου, τα τηλεοπτικά ριάλιτι και τη βιομηχανία της μόδας, μαζί με αναφορές στην αρχαιοελληνική γλυπτική, τον σουρεαλισμό και τις B-movies. Τι αντίκτυπο μπορεί να έχουν όλα αυτά στη σημερινή κατάσταση του κόσμου μας αλλά και του μυαλού μας;

Άποψη εγκατάστασης: Δανάη Ανεσιάδου, D POSSESSIONS στο ΕΜΣΤ | Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Αθήνα ©Πάρις Ταβιτιάν

Δανάη Ανεσιάδου (από αριστερά προς τα δεξιά): Pumpkin Seeds for Left Shell, 2023; Papaya Seeds for Right Shell, 2023. Προσωπικά αντικείμενα, εποξειδική ρητίνη, μεταλλικά ρινίσματα, κρύσταλλοι χαλαζία και σουνγκίτης, 65 x 56 x 7 εκ. (και τα δύο). ©we document art

Προσπαθώντας να αποφύγει τα απλοϊκά δίπολα και διεκδικώντας το δικαίωμα να εξερευνά και να αμφισβητεί τα πάντα, αμφισβητεί τι είναι αλήθεια και τι μυθοπλασία. Τίποτα δεν είναι ούτε πολύ ρηχό ούτε πολύ βαθύ για εκείνη, καθώς της αρέσει να παρακολουθεί Real Housewives of Salt Lake City παράλληλα με την προσπάθεια να διαβάσει τον Ρώσο φιλόσοφο και εσωτεριστή Pyotr Ouspenskii.

Τα διαφορετικά στοιχεία που συγκροτούν αυτή την καλειδοσκοπική έκθεση δημιουργούν ένα καθηλωτικό και σαγηνευτικό περιβάλλον, το οποίο συγχρόνως προκαλεί μια αλλόκοτη, σουρεαλιστική και δυσοίωνη αίσθηση. Παίζοντας με τη φημολογία, τη φαντασία και τον μυστικισμό, το έργο της Ανεσιάδου λειτουργεί ως ένας οξύς κοινωνικοπολιτικός σχολιασμός πάνω στις πολλαπλές και πολυεπίπεδες κρίσεις που αντιμετωπίζουμε, τις αόρατες, απωθημένες ή σκοτεινότερες όψεις της πραγματικότητας, καθώς και την ακραία πόλωση που βιώνουμε σε καθημερινή βάση σήμερα. 

Δεν έχει δεσμευτεί σε ένα μέσο: ξεκίνησε ως καλλιτέχνης της περφόρμανς, για να προχωρήσει στη συνέχεια στην κατασκευή γλυπτών από σακούλες κενού (ο αέρας μέσα από αυτές αναρροφάται για να δημιουργηθούν προσωρινά, μεταβλητά πορτρέτα) και πιο πρόσφατα να μετατρέψει όλα τα εγκόσμια υπάρχοντά της σε βαριά, ενεργειακά μεταμορφούμενα γλυπτά από ρητίνη. Η έκθεση της είναι μια συμπαραγωγή με το κέντρο σύγχρονης τέχνης WIELS των Βρυξελλών.

Ανακάλυψε πρόσφατα ότι αγαπάει τα θερμαινόμενα καθίσματα τουαλέτας και ότι μεγάλωσε μέχρι τώρα χωρίς να γνωρίζει ότι έχει σπασμένη μύτη.

Δανάη Ανεσιάδου, Vacuum, 2023 (λεπτομέρεια). Πολυμεσική εγκατάσταση 155 x 198 x 108 εκ. © Lynn Vanden Bossche

* Κάποιες λέξεις τις αλιεύσαμε από τα απολαυστικά, αλλόκοτα βιογραφικά της, κάποιες μας τις εκμυστηρεύτηκε η ίδια.