Στα 27 της χρόνια, η Νάνσυ Κανάριου έχει πάει σε παραπάνω από 200 συναυλίες εντός και εκτός Ελλάδας. Ταξιδεύοντας στο Λονδίνο το 2013, θυμάται να πληρώνει περίπου 30 λίρες για να δει την Taylor Swift. Μια δεκαετία αργότερα, το εισιτήριο για τη συναυλία ενός καλλιτέχνη αντίστοιχου βεληνεκούς ξεπερνάει τις 65 λίρες, δηλαδή τα 76 ευρώ.
Οι εποχές που το χαρτζιλίκι δύο-τριών ημερών, αρκούσε για να αγοράσουμε τον πολυπόθητο εισιτήριο που θα μας οδηγούσε με δάκρυα χαράς στην αγκαλιά του αγαπημένου μας καλλιτέχνη ή συγκροτήματος, αποτελούν παρελθόν. Δύσκολος καιρός για groupies.
Ανατρέχοντας στις παρούσες τιμές εισιτηρίων για τις συναυλίες καλλιτεχνών που βρίσκονται σήμερα στο επίπεδο που ήταν η Katy Perry προ δεκαετίας, η εμπειρία της Βίβιαν επιβεβαιώνεται. Φτάνοντας στο 2022, τα εισιτήρια για την περιοδεία της Billie Eilish ξεπερνούν τα 88 ευρώ στην αρένα, ενώ προσφάτως όσες και όσοι βρέθηκαν στη συναυλία του Harry Styles στο Emirates Old Trafford, έδωσαν πάνω από 100 ευρώ για ένα απλό εισιτήριο. (Harry είναι αυτός, θα μου πεις).
Και αν το μυαλό σου πηγαίνει συγκεκριμένα στα δεινά της πανδημίας του Covid-19, η αλήθεια είναι πως η σταδιακή άνοδος στις τιμές των εισιτηρίων σημειώνεται ήδη εντός της τελευταίας δεκαετίας.
Ας ρίξουμε όμως μια ματιά στον «τιμοκατάλογο» των φεστιβάλ. Σύμφωνα με την Guardian, ένα σαββατοκύριακο στο Green Man, αγγίζει φέτος τις 210 λίρες, ενώ το 2019 τα εισιτήρια για το ίδιο φεστιβάλ δεν ξεπερνούσαν τις 189. Το Latitude με τη σειρά του, φτάνει τις 227 λίρες, σε σχέση με τις 202 που άγγιζε το ίδιο έτος. Όπως ισχυρίζεται η μεγαλύτερη εταιρεία προώθησης live μουσικής στον κόσμο, Live Nation, το τελευταίο τρίμηνο, η αυξημένη ζήτηση εισιτηρίων επέτρεψε τη «βελτιωμένη κοστολόγησή τους», ενώ η μέση τιμή των εισιτηρίων των μεγάλων συναυλιών και φεστιβάλ είχε σημειώσει διψήφια αύξηση τα τελευταία δύο χρόνια, σε σχέση με τη χρονιά που προηγήθηκε του ξεσπάσματος της πανδημίας.
Ποιοι είναι τελικά οι παράγοντες που έχουν οδηγήσει στις σημαντικές αυξήσεις; Ο Greg Parmley, Διευθύνων Σύμβουλος του βιομηχανικού εμπορικού οργανισμού LIVE, επισημαίνει το αυξανόμενο κόστος και τις ελλείψεις σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού, που καθιστούν τις συναυλίες και τα φεστιβάλ πιο ακριβά από πριν. «Από το καταρτισμένο προσωπικό μέχρι τις τουαλέτες που κατασκευάζονται για να τοποθετηθούν στους εξωτερικούς συναυλιακούς χώρους, σημειώνονται ελλείψεις που αυξάνουν σημαντικά το κόστος των εισιτηρίων», αναφέρει.
Η music agent Natasha Gregory με τη σειρά της, η οποία συνεργάζεται με τους Idles στο πλαίσιο της τρέχουσας περιοδείας τους (τα εισιτήρια της οποίας ξεκινούν από τα 35 περίπου ευρώ, με επιπλέον χρεώσεις κράτησης), επιβεβαιώνει όσα λέει ο Parmley: «Το κόστος που σχετίζεται με το touring, βρίσκεται στο απόγειό του αυτή τη στιγμή».
Σύμφωνα με την Gregory, σημαντικό ρόλο στις αυξήσεις φαίνεται να έχει η ανάγκη για επιπλέον προσωπικό αναφορικά με τους ελέγχους και το κομμάτι της υγιεινής, που σχετίζονται με τον Covid. Παράλληλα, τα covid tests και οι βίζες που συχνά απαιτούνται -με το Brexit να βάζει το λιθαράκι του-, η αύξηση των τελών ενοικίασης συναυλιακών χώρων και ανάγκη αλλαγής προγραμματισμένων πτήσεων ή επιστροφής χρημάτων εισιτηρίων ως αποτέλεσμα της αβεβαιότητας που καλλιεργεί ο covid-19, διαδραματίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο. «Αν μια περιοδεία χρειαστεί να ακυρωθεί την τελευταία στιγμή, κανείς δεν παίρνει τα χρήματά του πίσω. Αυτό αποτελεί έναν μεγάλο κίνδυνο για πολλές μπάντες, οι οποίες πρέπει να υπολογίζουν τα πιθανά έξοδα έκτακτης ανάγκης».
Η ιδιοκτήτρια του φεστιβάλ Green Man, Fiona Stewart, επισημαίνει ότι τα έξοδά της έχουν αυξηθεί κατά 34,5% από το 2016 έναντι αύξησης 20% στις τιμές των εισιτηρίων. «Φέτος, αρχίσαμε να βλέπουμε πραγματικά προβλήματα στην προμήθεια αγαθών και υπηρεσιών, ενώ το Brexit έχει επιδεινώσει με τη σειρά του την κατάσταση».
Ο Stuart Galbraith, Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας προώθησης εκδηλώσεων, Kilimanjaro Live, λέει από την πλευρά του ότι οι τιμές των εισιτηρίων καθορίζονται συνήθως από τον καλλιτέχνη, τον ατζέντη και τον μάνατζέρ του σε συνεργασία με τον διοργανωτή. «Αν ένας καλλιτέχνης επιλέξει να πραγματοποιήσει ένα tour με πολύ υψηλές τιμές στα εισιτήρια, αυτό γίνεται με πλήρη γνώση του», τονίζει.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, χρησιμοποιείται συχνά η λεγόμενη δυναμική τιμολόγηση, βάσει της οποίας οι τιμές των εισιτηρίων διαφοροποιούνται ανάλογα με τη ζήτηση (όπως οι τιμές των πτήσεων και της διαμονής σε ξενοδοχεία). Το πρόβλημα με αυτό, σύμφωνα με τον Adam Webb, campaign manager της FanFair Alliance Webb, είναι ότι οι τιμές καθορίζονται επίσης ανάλογα με τη διάθεση εισιτηρίων στη δευτερογενή αγορά, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει κερδοσκοπικά έως και ανύπαρκτα εισιτήρια, που διατίθενται από ανθρώπους που τα αγοράζουν στην κανονική τους τιμή, για να τα μεταπωλήσουν στη συνέχεια με αυξημένο κέρδος. Εξαιτίας αυτής της πρακτικής, ένα εισιτήριο για τις επερχόμενες συναυλίες των Coldplay, μπορεί να ξεπεράσει τα 355 ευρώ στη δευτερογενή αγορά.
Ανεξάρτητα όμως από τις επιπτώσεις της δυναμικής τιμολόγησης, τα επόμενα χρόνια προβλέπεται μια συνεχής αύξηση στη μέση τιμή των εισιτηρίων, λόγω του αυξανόμενου κόστους. Οι προμηθευτές που προσφέρουν εξοπλισμό και υπηρεσίες για τα live shows, όπως φορτηγά, σκηνές, υπηρεσίες security και τουαλέτες για υπαίθριες εκδηλώσεις, υπάρχει ανάγκη να μεγιστοποιήσουν το εισόδημά τους για να επιβιώσουν.
Με το κόστος ζωής να φτάνει στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων σχεδόν 30 ετών, υπάρχει κίνδυνος η ζωντανή μουσική να γίνει ελιτίστικη; Ο Stuart Galbraith πιστεύει πως θα υπάρχουν πάντα χιλιάδες καλλιτέχνες που θέλουν να αυξήσουν τον αριθμό των ανθρώπων που έρχονται να τους δουν. «Θα μπορούσαμε να κατηγορήσουμε τους σούπερ σταρ για το ότι ανέβασαν τις τιμές των εισιτηρίων τους, όμως αυτή είναι η επιλογή τους και πιστεύω ότι για πολλά ονόματα που γεμίζουν σκηνές, αρένες και στάδια, θα συνεχίσουμε να βλέπουμε εισιτήρια σε λογικές τιμές».
Η Νάνσυ ωστόσο δεν είναι τόσο σίγουρη γι’ αυτό: «Ακόμα και με τις διογκωμένες τιμές, θα συνεχίσω να πηγαίνω σε συναυλίες γιατί η μουσική είναι αυτό για το οποίο ζω. Οι άνθρωποι της εργατικής τάξης όμως, πρέπει να στερηθούν βασικές ανάγκες για να δουν τους καλλιτέχνες που αγαπούν».
