Exotica

Το xειμώνα του 1956 ο Martin Denny ηχογραφεί ένα άλμπουμ στην Αμερική. Όχι σε οποιαδήποτε πολιτεία όμως, αλλά στη Χαβάη. Όλα συνέβησαν σε μια παραλία στη Χονολουλού, όπου ως γνωστόν xειμώνα δεν έχει δει ποτέ. Tο όνομα αυτού: “Exotica.” Από αυτό το άλμπουμ πήρε το όνομά του το ομώνυμο είδος. Ο ίδιος ο Denny περιέγραψε το μουσικό αυτό ιδίωμα ως “καθαρά φανταστικός συνδυασμός του Βόρειου Ειρηνικού Ωκεανού και της Ανατολής, όπως φαντάζονταν οι άνθρωποι τα εξωτικά νησιά”.

Πράγματι, η Exotica έγινε πολύ αγαπητή κυρίως σε ευκατάστατους Αμερικάνους των προαστίων και το είδος, παρόλο που η βάση των επιρροών του έμεινε η Ωκεανία και η Νότια Ασία, επεκτάθηκε σε όλους τους φανταστικούς προορισμούς των μεσοαστών της εποχής όπως η Αφρική και η Καραϊβική. Ξυλόφωνα, βιμπράφωνα, μαρίμπες, μπόνγκος, κόνγκας, ασιατικά γκογκ, κρουστά από την Ταϊτή, κινέζικες καμπάνες, γιαπωνέζικα κότο και άλλα εξωτικά όργανα σε τζαζ ενορχηστρώσεις χωρίς να λείπει το πιάνο, συνθέτουν το τροπικό μουσικό τοπίο. Όμως, όλες οι εξωτικές τοποθεσίες είναι γεμάτες από εξίσου εξωτικά ζώα και αν και το τραγούδι είναι σπάνιο στην exotica, οι ήχοι από εξωτικά πουλιά, αιλουροειδή, πιθήκους, βατράχους και άλλα ζώα δεν λείπουν και σε συνδυασμό με λαρυγγισμούς που παραπέμπουν σε ιθαγενείς φυλές συμπληρώνουν το ειδυλλιακό τοπίο και φέρνουν τη ζούγκλα και τις εξωτικές παραλίες στ’ αυτιά του ακροατή.

Ο Denny φυσικά δεν τα σκέφτηκε όλα αυτά από την πολυθρόνα του στη Νέα Υόρκη αλλά ήδη από μικρή ηλικία στη δεκαετία του ’30 περιόδευε με το πιάνο του στη Νότια Αμερική όπου μαγεύτηκε από τους λάτιν ρυθμούς και τα παραδοσιακά όργανα με τα οποία εμπλούτιζε τα σόου του. Το 1954 πήγε για δύο εβδομάδες στη Χονολουλού και τελικά έμεινε για να φτιάξει δικιά του μπάντα μέχρι τον επόμενο χρόνο όπου γνώρισε και τη γυναίκα του. Σε μία εμφάνισή τους, η μπάντα έπαιζε ακριβώς δίπλα από μία λιμνούλα με φοίνικες και βράχους να συνθέτουν το εξωτικό τοπίο. Οι βάτραχοι της λίμνης κρόαζαν εν αρμονία με τη μουσική, ενώ όταν αυτή σταματούσε το ίδιο έκαναν και οι βάτραχοι. Ο Denny ξανά έπαιξε τον ίδιο σκοπό αργότερα και οι βάτραχοι άρχισαν πάλι το τραγούδι. Οι μουσικοί άρχισαν να κοροϊδεύουν κάνοντας καλέσματα εξωτικών πουλιών με το στόμα. Αν και ξεκίνησε σαν αστείο, όσο το σκεφτόταν τόσο του ταίριαζε με το ύφος της μουσικής και τελικά ηχογράφησε κάνοντας αυτούς τους ήχους μέρος της σύνθεσης.

Ο Μάρτιν Ντένι με τους μουσικούς του στη Χονολουλού.

Συγκεκριμένα το πρώτο τέτοιο κομμάτι λεγόταν “Quiet Village” και έγινε ανάρπαστο, με πάνω από ένα εκατομμύριο πωλήσεις. Το artwork των δίσκων του ήταν αναπόσπαστο κομμάτι του ύφους της μουσική του και τα πρώτα 12 άλμπουμ του είχαν στο εξώφυλλο το κορίτσι που θα ονομαζόταν “The Exotica Girl,” η Sandy Warner. Πότε μπροστά από αφρικάνικες μάσκες, πότε μέσα σε τροπικά νερά και πότε ανάμεσα σε φοινικόδεντρα, έγινε το πρόσωπο της Exotica και όχι μόνο στους δίσκους του Denny. Παρά το ότι ο Denny έβαλε πρώτος στο Quiet Village τους ήχους της ζούγκλας κάνοντάς το στυλ αυτό την επιτομή της exotica, δεν πρόκειται για δική του σύνθεση. Το κομμάτι προέρχεται από τον δίσκο του Les Baxter “Ritual of the Savage” που κυκλοφόρησε το 1951 και θεωρείται ο ακρογωνιαίος λίθος του είδους. Με πλούσιες εξωτικές ενορχηστρώσεις ενέπνευσε όλους τους υπόλοιπους δίσκους αυτού του στυλ που ακολούθησαν, και πολλοί διασκεύαζαν τα κομμάτια του (συμπεριλαμβανομένου και του Denny) προσθέτοντας τις δικές τους πινελιές ο καθένας. Μέχρι το 1960 όλες οι μεγάλες δισκογραφικές εταιρίες της Αμερικής, όπως και οι μικρότερες θυγατρικές τους, είχαν εκδώσει τουλάχιστον έναν “εξωτικό” δίσκο με μεγάλη επιτυχία, όμως στις αρχές της νέας δεκαετίας άρχισε να σβήνει η μόδα της Χαβανέζικης απόδρασης και του σαφάρι από τον καναπέ, και μαζί μειώθηκε και η απήχηση της Exotica.

Παρ’όλα αυτά τη δεκαετία του ’90 το είδος είδε άνθηση ξανά και βρήκε θαλπωρή μέσα στον ευρύτερο όρο “Lounge”. Πολλοί παλιοί δίσκοι επανεκδόθηκαν σε CD, και νέες μπάντες συνέχισαν στο ίδιο μοτίβο που ξεκίνησαν ο Baxter, ο Denny και οι υπόλοιποι συνθέτες της εποχής. Ακόμη και παλαίμαχοι συνθέτες επανεμφανίστηκαν όπως ο Robert Drasnin που και σήμερα ακόμη στα 86 του χρόνια συνεχίζει να υπηρετεί το είδος.

Το άκουσμα της Exotica μπορεί να μας μεταφέρει σε μέρη που ο χειμώνας δεν φτάνει ποτέ, στις ξανθές παραλίες της Χαβάης, στα καταγάλανα νερά της Καραϊβικής ή στις ζούγκλες της Αφρικής, ανάλογα με τη διάθεση της στιγμής. Είτε έχουμε όρεξη να παρακολουθήσουμε μια παγανιστική τελετή στη Χαβάη, να κάνουμε βόλτα με ελέφαντα στην Ταϊλάνδη ή απλά να λιαστούμε κάτω από τον τροπικό ήλιο της Τζαμάϊκα, η Exotica είναι το σίγουρο εισιτήριο για να πάρουμε μία γεύση της εξωτικής ομορφιάς από το Hi-Fi του σαλονιού μας.