Πίσω από ένα λιτό layout, βασισμένο στις εξίσου απέριττες εκδόσεις του παρελθόντος, μια ιστοσελίδα με ελληνική υπογραφή δίνει τη δυνατότητα στο ευρύ κοινό να γνωρίσει με άμεσο κι εύχρηστο τρόπο αθέατες πλευρές ενός κορυφαίου εκπροσώπου του ποιητικού μοντερνισμού. Χωρίς να απευθύνεται μόνο σε ειδικές ομάδες όπως οι ερευνητές και οι φοιτητές, διατηρώντας μια ισορροπία ανάμεσα στο πλoύσιο υλικό -ακόμα κι ανέκδοτο, όπως επιστολές και φωτογραφίες – και την ευχρηστία της πλοήγησης, το tseliot.com αποτελεί εδώ και περίπου έναν μήνα τον επίσημο διαδικτυακό τόπο παρουσίασης του έργου και της ζωής του T. S. Eliot. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία του TS Eliot Foundation και της Faber & Faber, εκδοτικού οίκου που εξέδωσε τα έργα του -βραβευμένου με νόμπελ λογοτεχνίας- ποιητή (λίγοι μάλιστα γνωρίζουν πως εργάστηκε κι ως επιμελητής εκεί)
Πίσω από την πλατφόρμα που μας φέρνει σε επαφή με τα επιτεύγματα του στον χώρο των γραμμάτων αλλά και τα πρόσωπα που σχετίστηκαν μαζί του στις οθόνες μας βρίσκεται μια ελληνική εταιρεία, η Τhinking. Η φιλοσοφία της βασίζεται σε εργαλεία και μέσα που προσφέρουν την καλύτερη δυνατή αναγνωστική εμπειρία και παρουσίαση ενός βιβλίου σε ψηφιακό περιβάλλον υπηρετώντας τις ανάγκες ενός σύγχρονου αναγνώστη. Συνδυάζοντας ειδικότητες όπως το μάρκετινγκ, το design, το development, την επιμέλεια και την παραγωγή έντυπων και ψηφιακών βιβλίων, η ομάδα της προσφέρει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σε εκδοτικούς οίκους που επιθυμούν να αξιοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες, καταφέρνοντας να φτάσει πρόσφατα μέχρι τις σελίδες του Guardian.
Όπως εξηγεί ο manager της εταιρείας, Γιώργος Παπαναγιώτου, στην περίπτωση του tseliot.com οι προκλήσεις ήταν μεγάλες και οι απαιτήσεις ιδιαίτερα υψηλές, αφού, πέρα από το συμβολικό βάρος του σχεδιασμού του επίσημου website για έναν από τους μεγαλύτερους ποιητές του 20ου αιώνα, ο ανταγωνισμός ήταν σκληρός και οι προδιαγραφές σύνθετες και ιδιαίτερες. «Προσπαθήσαμε να σχεδιάσουμε μια λύση που σέβεται και αναδεικνύει το μεγαλείο του έργου του, αποκαλύπτει όλα τα επίπεδα της σύνθετης προσωπικότητας του και φωτίζει άγνωστες για το ευρύ κοινό πτυχές της δραστηριότητας του. Ταυτόχρονα – και αυτή ίσως ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση – προσπαθήσαμε να διατηρήσουμε ένα σχεδιαστικό ύφος που ταιριάζει στον ποιητή και την εποχή του, χρησιμοποιώντας μια λιτή μοντερνιστική προσέγγιση, που όμως θέλαμε να αποφύγει τις κακοτοπιές του ελιτισμού. Να δημιουργήσουμε την αίσθηση μιας αναλογικής εμπειρίας ανάγνωσης του τεράστιου σε όγκο περιεχομένου που είναι διαθέσιμο, χωρίς να τρομάξουμε το χρήστη με τον όγκο και την πολυπλοκότητα της πληροφορίας που προσφέρεται».
Ο Henry Volans, διευθυντής επικοινωνίας της Faber & Faber και project manager του έργου, δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξή του πως «η thinking έφερε την πιο ολοκληρωμένη από κάθε άποψη πρόταση και έδειξε ότι καταλαβαίνει ακριβώς τι θέλουμε να κάνουμε». Το site στο οποίο μπορεί κανείς να βρει διαθέσιμα το The Waste Land και το The Love Song of J. Alfred Prufrock. έχει ένα μεγάλο ατού σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη ηλεκτρονική διεύθυνση έχει αναρτημένο το έργο του Eliot: Από την στιγμή που το υλικό προέρχεται από το αρχείο του ποιητή, συλλογές με τις οποίες συνεργάζεται το T. S. Eliot Foundation και τα περισσότερα συνοδευτικά κείμενα είναι πρωτότυπα (ετοιμάστηκαν κατά παραγγελία σε ειδικούς και βιογράφους), αποτελεί την πλέον αντιπροσωπευτική και ολοκληρωμένη παρουσίαση υλικού που μπορεί να συναντήσει κανείς πληκτρολογώντας το όνομα του ποιητή.
Ο τεράστιο όγκος πληροφορίας μπορεί να σας κάνει να περιηγηθείτε για ώρες μέσα στο tseliot.com, γι’ αυτό η Τhinking φρόντισε να μας παρέχει τρία διαφορετικά μονοπάτια εισόδου στον κόσμο του T. S. Eliot. Ένα επιλεγμένο παράθεμα που εμφανίζεται στην κεντρική σελίδα και εναλλάσσεται κάθε φορά που επισκέπτεται κανείς τη διεύθυνση οδηγεί σε κάποιο σημαντικό σημείο του site, σε σημαντικές αναφορές του έργου και της ζωής του ποιητή , παρακάμπτοντας τον κλασσικό τρόπο παρουσίασης του περιεχομένου ενός site στην πρώτη του σελίδα. Για τις πιο κλασσικές μορφές περιήγησης διατηρήθηκε το κεντρικό μενού, όπου παρουσιάζονται αναλυτικά όλες οι ενότητες και το timeline (T), το οποίο είναι προσβάσιμο από όλες τις σελίδες, προσφέροντας μια χρονολογική παρουσίαση, όπου κάθε εγγραφή οδηγεί στην αντίστοιχη ενότητα του περιεχομένου.
Σύμφωνα με τον Γιώργο Παπαναγιώτου, η ποιητική φόρμα είναι ιδιαίτερα απαιτητική, ακόμα και στις έντυπες εκδόσεις, πόσο μάλλον στην παρουσίαση της στο browser όπου η τυπογραφία και οι τεχνολογίες ανάγνωσης είναι ακόμη σε βρεφικό στάδιο συγκριτικά με τις έντυπες εκδόσεις. «Το στοίχημα ήταν να αποδώσουμε τα ποιήματα με τον τρόπο που τα συναντά κανείς στην έντυπη έκδοση αλλά και να εκμεταλλευτούμε τα πλεονεκτήματα του ψηφιακού περιβάλλοντος, προσφέροντας τις σημειώσεις και τις παραπομπές με άμεσο και εύχρηστο τρόπο». Χρησιμοποιώντας το κουμπί “Notes” στη βάση της σελίδας όπου υπάρχει το πλήρες κείμενο των ποιημάτων, εμφανίζονται μια σειρά σημειώσεων σε τρία επίπεδα: λέξης, στίχου, αποσπάσματος. Έτσι ο αναγνώστης μπορεί να ενεργοποιεί και να απενεργοποιεί την εμφάνιση των σημειώσεων ανάλογα με το πως επιθυμεί να αναγνώσει το έργο. «Μπορεί “να μείνει μόνος” με τους στίχους του T. S. Eliot ή να τους διαβάσει με την υποστήριξη στοχευμένων φιλολογικών και ερμηνευτικών σχολίων». Η ομάδα της thinking πιστεύει ότι με αυτόν τον τρόπο απομάκρυνε τον οπτικό θόρυβο που θα προκαλούσε η μόνιμη εμφάνιση των σημειώσεων, αποσπώντας τον χρήστη από την ανάγνωση του έργου, κάτι που όντως συμβαίνει.
Ποια είναι όμως τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία στον χαρακτήρα του δημοφιλούς ποιητή που αναδεικνύονται μέσα από το πλούσιο υλικό; «Αν και ευρύτερα γνωστός κυρίως ως ποιητής, ο T. S. Eliot ήταν μια κεντρική φυσιογνωμία των γραμμάτων τον 20ο αιώνα με πολυσχιδή δράση. Πέρα από το ποιητικό του έργο, συνέγραψε πλήθος δοκιμίων και σειρά θεατρικών έργων, αλλά είχε και πλούσια εκδοτική δραστηριότητα: αρχικά ως εκδότης του λογοτεχνικού περιοδικού The Criterion και στη συνέχεια ως στέλεχος και κατόπιν διευθυντής του εκδοτικού οίκου Faber & Faber, όπου ανέδειξε, μεταξύ πολλών άλλων, έργα των W. H. Auden, James Joyce και Ezra Pound. Παράλληλα, διατηρούσε συστηματική αλληλογραφία με προσωπικότητες και, αναγνωρισμένους ή υποψήφιους, συγγραφείς της εποχής του. Είναι αυτό το εύρος του έργου και της δράσης του που προσπαθήσαμε να αναδείξουμε και να παρουσιάσουμε με φιλικό για τον αναγνώστη τρόπο μέσα από το tseliot.com».
Πριν από μισό αιώνα, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που έκαναν λόγο για την επιρροή που άσκησε ο Αγγλο-αμερικανός ποιητής στο έργο του δικού μας νομπελίστα Γιώργου Σεφέρη. Γιατί το έργο όμως του T. S. Eliot ξαναμπαίνει στην συζήτηση, παραμένοντας σημαντικό μέχρι σήμερα; «Είναι μια ευκαιρία για μια νεότερη γενιά αναγνωστών και να δημιουργών να έρθει σε διάλογο με τον T. S. Eliot και γενικότερα με τον μοντερνισμό, αλλά και ευκαιρία για όλους να τον επισκεφτούμε και πάλι και μέσα στο ψηφιακό του “σπίτι”».
