Ο David Nicholls βρέθηκε στην Αθήνα την Πέμπτη 12 Μαρτίου, μετά από πρόσκληση του Public, για να παρουσιάσει το πρόσφατο βιβλίο του «Εμείς» που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Μίνωας. Το υποψήφιο για βραβείο Man Booker 2014 βιβλίο είναι το πρώτο του μετά το «Μία Μέρα», το bestseller που έσπασε καρδιές και ταμεία (5.000.000 αντίτυπα!) και το οποίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο με πρωταγωνίστρια την Anne Hathaway. Το «Εμείς» περιγράφει την προσπάθεια του Ντάγκλας να αποφύγει το διαζύγιο με την επί εισοαετία σύζυγό του Κόνι, μέσω ενός πολιτιστικού γύρου της Ευρώπης μαζί με τους γιό τους.
Καλώς ήρθατε στην Αθήνα. Χαίρομαι που βρίσκομαι επιτέλους εδώ. Έχω έρθει 4 φορές στην Ελλάδα, αλλά πάντα στα νησιά. Ακόμα προσπαθώ να καταλάβω προς τα που βρίσκεται η Ακρόπολη.
Θυμάμαι έναν τίτλο που σας είχε αποδώσει ο βρετανικός τύπος: «ο άνθρωπος που έκανε ένα έθνος να κλάψει». Ξεκινάτε τα βιβλία σας με στόχο να κάνετε τον αναγνώστη να κλάψει; Ναι, το έχω ακούσει αυτό. Δεν θα το έλεγα. Πάντα προσπαθώ να τον κάνω να γελάσει, ακόμα και όταν ασχολούμαι με σοβαρά θέματα, όπως το διαζύγιο του Ντάγκλας. Μου αρέσει να υπάρχει εναλλαγή συναισθημάτων στα βιβλία μου. Πάντως, στα δύο τελευταία βιβλία όντως ήθελα να κάνω τον αναγνώστη να συγκινηθεί. Στο επόμενο θα κινηθώ σε άλλο ύφος. Δεν ξέρω ακόμα τι θα είναι, αλλά θα είναι διαφορετικό.
Το «Εμείς» είναι σαν δύο βιβλία: το πρώτο μέρος είναι ο Ντάγκλας και η Κόνι και το δεύτερο ο Ντάγκλας με τον Εγκ. Αυτό ήταν ηθελημένο; Όντως, είναι σαν να έχει δύο μέρη το βιβλιο. Όταν ξεκίνησα να γράφω μετά το «Μια Μέρα», για ένα περίπου έτος έγραφα ένα τελείως διαφορετικό βιβλίο για έναν πατέρα και τον γιο του. Ήταν ένα σκοτεινό, σχεδόν αγριεμμένο βιβλίο, αλλά δεν έβγαινε όπως το ήθελα. Οπότε το παράτησα και ξεκίνησα το «Εμείς», το οποίο δεν έχει καθόλου στοιχεία από το βιβλίο που παράτησα.
Οι ήρωες του βιβλίου, όπως γενικά οι ήρωές σας, είναι «εκνευριστικοί». Δεν ξέρεις αν τους συμπαθείς ή τους μισείς. Ας πούμε, ο Ντάγκλας είναι τόσο μονόχνωτος, αλλά προσπαθεί με τον τρόπο του να διορθωθεί. Η Κόνι είναι τόσο συμπαθής, αλλά επιστρέφει στον παλιό της έρωτα μετά από τόσα χρόνια με τον Ντάγκλας. Όσο να’ναι, αυτό θα τρέλαινε κάθε πρώην σύζυγο. Μου αρέσει αυτό. Νομίζω ότι οι άνθρωποι δεν είναι εύκολο να περιγραφούν και έχουν τις στιγμές και τις φάσεις τους. Το ίδιο και οι σχέσεις. Πιστεύω ότι οι σχέσεις που επιτρέπουν και στους δύο να εξελίσσονται και να ωριμάζουν είναι σπάνιες. Πάντα υπάρχουν θέματα, άλλοτε μετανιώνουμε, άλλοτε πάλι βαριόμαστε. Δεν είμαι κυνικός, αλλά συμβαίνουν αυτά. Δεν ξέρω τι άλλο θα μπορούσε να κάνει η Κόνι. Δεν είναι ότι αφήνει τον Ντάγκλας για να επιστρέψει στον παλιό της έρωτα, αυτό απλά συμβαίνει μετά τον χωρισμό τους. Ούτε ο Ντάγκλας είναι κακός, προσπαθεί πραγματικά να ξεπεράσει τα όρια του για να καταλάβει.
Πιστεύετε ότι οι άνθρωποι αλλάζουν στην πραγματικότητα; Ο Ντάγκλας πρέπει να περάσει όλο αυτό το βάσανο για να αρχίσει να σκέφτεται τις πράξεις του, αλλά στο τέλος συνεχίζει πάλι με τον ίδιο τρόπο. Η Κόνι επιστρέφει στον παλιό της εαυτό. Νομίζω ότι ο Ντάγκλας και η Κόνι αλλάζουν στην πορεία. Ο Ντάγκλας συνειδητοποιεί – όσο αργά κι αν συμβαίνει αυτό – ότι η αλλαγή είναι κάτι καλό. Και η Κόνι σίγουρα αλλάζει. Πριν γνωρίσει τον Ντάγκλας, ήταν γεμάτη νεύρα, σχεδόν αγριεμμένη. Μέσω του Ντάγκλας ηρεμεί και βάζει άλλες προτεραιότητες στη ζωή τής. Οπότε, ναι αλλάζουν, αλλά μένουν και ίδιοι. Όμως είναι πιο χαρούμενοι, τα βρίσκουν με τον εαυτό τους.
Πώς σας ήρθε η ιδέα του «Γκραν Τουρ» της Ευρώπης; Είναι μια παράδοση από προηγούμενους αιώνες. Και σήμερα το κάνουν οι Βρετανοί νέοι, πηγαίνουν στην Ασία για διακοπές. Αλλά ναι, δεν έχει σήμερα την έννοια του να αποκτήσεις κουλτούρα. Προσωπικά, όταν ήμουν νεαρός δεν έφυγα ποτέ από την Αγγλία. Τα ταξίδια μου τα έκανα μετά τα 30 μου, κυρίως μέσω της προώθησης των βιβλίων μου. Βρέθηκα σε πόλεις που μου άρεσαν πολύ, έστω για πολύ σύντομα. Από εκεί μου ήρθε η ιδέα του τουρ. Αλλά ήθελα να γράφω για τα ταξίδια με έναν τρόπο που δεν συνηθίζεται: να γράψω τα αστεία και τα κουραστικά τους κομμάτια, την ταλαιπωρία, τις ουρές στα μουσεία, τις μικροπεριπέτειες.
Πιστεύετε ότι περιμένουμε πολλά πράγματα από τα ταξίδια μας, ότι θα μας αλλάξουν πολύ; Ναι, πιστεύουμε ότι η αλλαγή τοπίου θα βοηθήσει να λυθούν τα προβλήματά μας, ότι οι νέες εμπειρίες μας θα μας στιγματίσουν. Αλλά σε τόσο σύντομα ταξίδια, αυτό δεν μπορεί να συμβεί στην πραγματικότητα. Εγώ χρησιμοποιώ τα ταξίδια ως έναν τρόπο να «μεγαλώσω» το θέμα μου: αλλάζοντας την καθημερινότητά των ηρώων, μου είναι πιο εύκολο να προσεγγίσω και το πρόβλημά τους: στην περίπτωση του «Εμείς» το διαζύγιο του ζευγαριού.
Το βιβλίο έχει αρκετές κωμικές σκηνές ταξιδιών. Σίγουρα κάποιες σας έχουν συμβεί, σωστά; Στο περίπου ναι. Η σκηνή με τα ποδήλατα και τους Χαρλεάδες στο Άμστερνταμ μου συνέβη όντως, αλλά με έσωσε ο εκεί εκδότης μου. Δεν είναι μια μαύρη, παχιά πόρνη, αλλά κατάφερε να με κρατήσει ασφαλή! Ή ας πούμε, στη Μόσχα βρέθηκα στο διπλανό τραπέζι με φωνακλάδες Ρώσους εμπόρους όπλων. Νομίζω ήταν στην Ισπανία όταν βρέθηκα εγκλωβισμένος από μέδουσες. Δεν έγιναν ακριβώς όπως στο βιβλίο, αλλά οι αφορμές υπήρχαν.
Όταν φτάνεις τα σαράντα, αναπόφευκτα αρχίζεις να νοσταλγείς. Δεν είμαι πικρόχολος ή θλιμμένος για το παρελθόν, αλλά με απασχολεί, το σκέφτομαι. Υποθέτω ότι αυτό βγαίνει και στα γραπτά μου.
Αν και το «Μια Μέρα» έχει αρκετές αναφορές στην Ελλάδα (Σύμη, Ηράκλειο, Κέρκυρα), στο «Εμείς» αφήσατε την χώρα μας έξω από το «Γκραν Τουρ». Ναι, έχετε δίκιο. Αλλά είναι τόσα τα μέρη που έμειναν απ’εξω. Η Βιέννη, ας πούμε, είναι μια υπέροχη πόλη. Το Βερολίνο μου άρεσε τόσο πολύ. Δεν μπορείς να τα βάλεις όλα σε ένα βιβλίο, δυστυχώς.
Το «Εμείς» εντάσσεται στον ολοένα αυξανόμενο αριθμό βιβλίων των τελευταίων ετών που ασχολούνται με ήρωες μεγαλύτερης ηλικίας, 50 ετών και άνω. Έχει να κάνει με το ολοένα αυξανόμενο ηλικιακά αναγνωστικό κοινό της εποχής μας; Σε μένα συνέβη ως εξής: είμαι πια σαράντα οκτώ ετών και το να γράψω για ήρωες που θα ήταν εικοσάρηδες, θα μου έβγαινε λίγο βιασμένο, θα έπρεπε να ζοριστώ για να τους κατανοήσω και δεν θα έβγαινε φυσικά. Ήθελα να γράψω για κάτι που είναι πιο κοντά μου και τώρα πια έχω οικογένεια και δύο παιδιά και μου βγήκε αβίαστα.
Επίσης, τα βιβλία σας, όπως και αρκετών συγγραφέων της εποχής μας, βρίθουν από λεπτομέρειες για τη ζωή των ηρώων τους. Σαν να πρέπει να μάθουμε όλες τις στιγμές του ήρωα για να τον κατανοήσουμε. Γιατί το προτιμάτε έτσι; Ίσως έχει να κάνει με το αποτυχημένο παρελθόν μου ως ηθοποιός. Πάντα μου άρεσαν οι χαρακτήρες. Ήθελα να μαθαίνω τα πάντα για αυτούς και στις λίγες δουλειές μου ως ηθοποιός, σκεφτόμουν πράγματα όπως ποιο είναι το πρώτο πράγμα που θα έκανε ο χαρακτήρας μου όταν ξυπνάει και τέτοιες λεπτομέρειες. Πιστεύω ότι προέρχεται από αυτό. Αλλά προσπαθώ να υπάρχει και πολλή δράση στα βιβλία μου. Δεν θέλω να αφήσω τον αναγνώστη μου να βαριέται!
Γιατί επιμένετε τόσο στη νοσταλγία, το πέρασμα του χρόνου και την πιθανότητα να εξελισσόταν αλλιώς η ιστορία στα βιβλία σας; Νομίζω ότι κι αυτό θέμα ηλικίας. Όταν φτάνεις τα σαράντα, ίσως αναπόφευκτα αρχίζεις να νοσταλγείς. Δεν είμαι πικρόχολος ή θλιμμένος για το παρελθόν, αλλά με απασχολεί, το σκέφτομαι. Οπότε, υποθέτω ότι αυτό βγαίνει και στα γραπτά μου.
Τι μετανιώνετε; Προσωπικά μετανιώνω ότι δεν διασκέδασα όταν ήμουν στα είκοσί μου. Αγχωνόμουν για τα πάντα: για λεφτά, για το τι θα κάνω στη ζωή μου, για όλα αυτά. Μπορεί να μου έδωσαν υλικό για τα βιβλία μου, αλλά αν το δω χρόνο με χρόνο, έχασα πολύ ύπνο για τέτοια πράγματα. Βέβαια, θα τα ξαναέκανα με τον ίδιο τρόπο, αλλά δεν θα αγχωνόμουν τόσο.
Αν σας ζητούσα μια συμβουλή για τους αναγνώστες σας, ειδικά τους νεότερους που σας γνώρισαν από το «Μια Μέρα» και τώρα με το «Εμείς», ποια θα ήταν; Είναι κάτι που λέει η Έμμα στο «Μια Μέρα»: να έχετε αυτοπεποίθηση. Αυτό είναι το πιο σημαντικό, νομίζω.
Και κατι τελευταίο: στα βιβλία σας βρίσκουμε αρκετές μουσικές αναφορές, από τους Smiths ως τους Kula Shaker. Tι μουσική ακούτε αυτές τις μέρες;
Δεν ακούω πια μουσική από τα 90ς. Ακούω διάφορα, μου αρέσει πολύ η jazz και κάποια indie συγκροτήματα. Για να ψάξω στο κινητό μου: α, ναι, μου αρέσει πολύ ο Mathew E. White αυτό το διάστημα.
To βιβλίο «Εμείς» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μίνωας.
