Να τα εκατοστήσεις Van!

Ο Sir George Ivan “Van” Morrison πέτυχε κάτι που μοιάζει σχεδόν ακατόρθωτο, να κάνει, βορειοϊρλανδός από το Μπέλφαστ ων, εντελώς δικά του καποια μουσικά ιδιώματα που δεν ανήκουν ούτε στην ήπειρο, ούτε στη φυλή του: τη soul και τα blues. Φυσικά και δεν είναι ο μόνος λευκός ή ευρωπαίος που πέτυχε κάτι τέτοιο. Είναι όμως ο μόνος που το έκανε με τόσο προσωπικό  ύφος, καταφέρνοντας παράλληλα να ανήκει στο είδος εξ ολοκλήρου. Ο Van Morrison δεν είναι ούτε white blues, ούτε blue eyed soul: είναι πλήρως ενταγμένος στην αληθινή blues και soul δικαιωματικά, άμα τη εμφανίσει. Το κατόρθωσε και με την country όταν αποφάσισε να το επιχειρήσει, με χαρακτηριστική άνεση όπως βέβαια και με τα κέλτικα ιδιώματα της πατρίδας του.

Να αρχίσει να αραδιάζει κανείς τίτλους άλμπουμ και τραγουδιών, είναι στην περίπτωσή του κάτι που δεν θα τελείωνε ποτέ. Δεν υπάρχει καμία έγκυρη λίστα με τους σημαντικότερους δίσκους όλων των εποχών που να μην περιέχει το Astral Weeks, και μάλιστα στην πρώτη δεκάδα. Ο καθένας θα μπορούσε να επιλέξει και κάτι άλλο μέσα από την αχανή δισκογραφία του, με σιγουριά πως θα πέσει πάνω σε ένα σπουδαίο δίσκο, και με πολύ μεγάλες πιθανότητεςνα πρόκειται για αριστούργημα. Τι να πει κανείς για το Moondance, το Tupelo Honey, το Veedon Fleece ή το Hard Nose the Highway, το No Guru, No Method, No Teacher; Επιτρέψτε μου όμως, εντελώς αυθαίρετα – όπως κάθε fan – να επιλέξω τα προσωπικά μου αγαπημένα: Saint Dominic’s Preview και Poetic Champions Compose .

Θρύλο αποτελεί επίσης το πόσο δύσκολος είναι ο Van the Man με τους δημοσιογράφους, αλλά και με τους  fans. Πολλοί εκλεκτοί συνάδελφοι που κατόρθωσαν να κλείσουν μια συνέντευξη μαζί του, αντιμετώπισαν την παροιμιώδη απροθυμία του και τις μονολεκτικές (Ναι, Όχι) απαντήσεις του. Ομολογώ πως, παρόλο που αυτή η συμπεριφορά αποτελεί τον εφιάλτη κάθε γραφιά που κάνει συνεντεύξεις, κι εγώ δεν ξέρω τι θα έδινα για να βρεθώ μια φορά απέναντί του (Όνειρα, πουλιά μου ταξιδιάρικα). Άλλωστε, όπως μου είχε πει ο σκωτσέζος συγγραφέας Ian Rankin στην κουβέντα μας για την Popaganda, εκείνος στάθηκε τυχερ;oς και είχε εντελώς άλλη αντιμετώπιση. Μπορεί λοιπόν κανείς να ελπίζει. Τα παθήματα διάφορων fans που τον πλησίασαν δεν θα σας τα διεκτραγωδήσω εδώ. Άλλωστε στο διαδίκτυο μπορεί κανείς να βρει πολλά σχετικά ανέκδοτα.

Μια φορά τον χαρήκαμε στη χώρα μας, στο Λυκαβηττό το 1983. Θυμάμαι την απίστευτη μπάντα του και την επικοινωνία, συνενοχή θα έλεγε κανείς, που είχε μαζί της. Με το κοινό η επαφή δεν ήταν αντίστοιχη: εννοείται πως ουδέποτε μας απηύθυνε έστω και μια λέξη, ζήτημα αν καληνύχτισε καν. Αλλά τι τα θες…  Όταν ο άλλος παίζει μπροστά σου και ταράζει όλο σου τον κόσμο, οι ευγένειες είναι δευτερεύον θέμα…

Είχα την τύχη να τον ξαναδώ πριν από τέσσερα χρόνια στο Olympia του Παρισιού, λίγο πριν κυκλοφορήσει το Born to Sing: No Plan B. Ήταν κι αυτός εμφανώς πιο κεφάτος, αλλά ήμουν πια κι εγώ σε ηλικία που μπορούσα να τον εκτιμήσω. Τι βρήκα πιο συγκλονιστικό; Τις σιωπές του. Την ανάσα που έπαιρνε πριν να προφέρει τη φράση. Την ελάχιστη αυτή καθυστέρηση, τη μη μετρήσιμη με συμβατικούς μουσικούς όρους, που κρατούσε πριν από κάποια μουσικά μέτρα, με τόση σοφία και ακρίβεια: αυτή ακριβώς η αίσθηση είναι που σημαίνει blues και soul. Μόνο οι αληθινά μεγάλοι καλλιτέχνες μπορούν να τη συλλάβουν. Όσοι είδαν προ ετών στο Μεγαρο Μουσικής τον Wayne Shorter, ξέρουν για τι πράγμα μιλάω: όσα αποφάσιζε να μην παίξει ήταν εξίσου σημαντικά με όσα έπαιζε.

Δύο δώρα μας επεφύλασσε για φέτος o Van the Man. To ένα το κρατάμε ήδη στα χέρια μας εδώ και λίγο καιρό: είναι η συνέχεια στο μυθικό live άλμπουμ του 1974 …It’s Too Late to Stop Now (που επίσης επανακυκλοφόρησε επεξεργασμένο), με τίτλο  …It’s Too Late to Stop Now…Volumes II, III, IV, και με ένα DVD επιπλέον: όλο το υλικό προέρχεται από την ανεπανάληπτη περιοδεία του 1973 κι αποτελεί υγρό όνειρο για κάθε fan. Το δεύτερο το περιμένουμε στις 30 Σεπτεμβρίου, και θα είναι η ολοκαίνουρια δουλειά του, με τίτλο Keep Me Singing. Εμείς αρκούμαστε να του χαρίσουμε τις ευχές και την αγάπη μας. Και να ονειρευόμαστε πως θα μπορέσουμε να τον ξαναδούμε live, είτε στη χώρα μας είτε κάπου αλλού. Dreaming is free…