Όλοι συζητάμε για το τρικ του Thom Yorke με το BitTorrent, αλλά στο βάθος υπάρχει ένας καλός καινούριος δίσκος

Ό,τι και να πιστεύεις για την καλλιτεχνική αξία του ηγέτη των Radiohead, είναι δύσκολο να μην μπορείς να του αναγνωρίσεις μια μοναδικότητα. Όχι απαραίτητα στις δημιουργικές του επιλογές, αλλά στον τρόπο που μιλάει δημόσια, στο πώς «υπάρχει» στο ίντερνετ και φυσικά στη μέθοδο που έχει ακολουθήσει τα τελευταία χρόνια σχετικά με την κυκλοφορία των δίσκων του. Κι αν πριν από δέκα χρόνια υπήρχε μια βάσιμη υποψία πως η γενιά μας θα αποκτούσε τον δικό της Bono, ο Yorke αποδείχτηκε πολύ πιο ειλικρινής απ’τον αντιπαθέστατο ομόλογό του, χρησιμοποιώντας πολύ προσεκτικά την εικόνα του και το καλλιτεχνικό του βάρος (ας πούμε στην περίπτωση της απόρριψης της πρόσκλησης που του απεύθυνε  το 2006 ο τότε πρωθυπουργός Tony Blair για να μιλήσουν για τις κλιματικές αλλαγές).

Κάπως έτσι, ήταν μάλλον αναμενόμενο πως όσο συνεχιζόταν η κατρακύλα των μεγάλων δισκογραφικών εταιρειών που του έδιναν -μπόλικο- ψωμί, ο Yorke κι η μπάντα θα έβρισκαν έναν τρόπο να ζυγίσουν μόνοι τους αυτό το «βάρος»· κάτι που έκαναν το 2007 με τον τρόπο που κυκλοφόρησε το In Rainbows. Έχοντας γνώση της δύναμης του brand name του γκρουπ, ουσιαστικά χάρισαν τον τότε καινούριο τους δίσκο, δίνοντας τη δυνατότητα στους οπαδούς τους να επιλέξουν αυτοί το ποσό που ήθελαν να δώσουν, άσχετα βέβαια αν αυτό δεν ήταν ποτέ μια πραγματικά επαναστατική κίνηση όπως, λανθασμένα, φαίνεται να έγραψε η ιστορία. Τα κακής ποιότητας mp3 που έδιναν, καθώς κι η συμφωνία με την XL Recordings για τη μετέπειτα φυσική κυκλοφορία και διανομή του δίσκου (πράγματα που δεν είχαν κοινοποιηθεί όταν βγήκε το In Rainbows), απέδειξαν πως η μπάντα πιο πολύ ήθελε να ελέγξει τη αναπόφευκτη διαρροή του άλμπουμ στο ίντερνετ και να πιέσει τις δισκογραφικές εταιρίες (γιατί δεν τις έχει ανάγκη πια), παρά έδειχνε εμπιστοσύνη στο κοινό (για το ποσό που θα έδινε κατά βούληση). Με τις ακριβές «ειδικές» εκδόσεις, οι Radiohead πλέον πουλούν λιγότερους δίσκους αλλά βγάζουν περισσότερα χρήματα, το έχουν έχουν παραδεχθεί κι οι ίδιοι.

Το πείραμα πέτυχε λοιπόν κι ο Yorke επιστρέφει σε αυτό για την καινούρια του προσωπική δουλειά, ακολουθώντας το καινούργιο trend που θέλει τα μεγάλα ονόματα να κυκλοφορούν τις δουλειές τους χωρίς να έχει προηγηθεί καμία απολύτως καμπάνια προώθησης. Το Tomorrow’s Modern Boxes μπορείτε να το κατεβάσετε αποκλειστικά μέσω του BitTorrent δίνοντας μόλις έξι δολάρια, δηλαδή το νούμερο που μάλλον ήταν ο μέσος όρος του ποσού που δόθηκε για το In Rainbows ή καλύτερα, το επιθυμητό αντίτιμο. Ο Yorke έχοντας μάθει απ’τα λάθη του παρελθόντος (εδώ δεν κάνει κανένα φάουλ και το «fuck off» που απευθύνει στις εταιρείες ακούγεται επιτέλους ηχηρό), δίνει αυτή τη φορά επιλογή ποιότητας κι έτσι μπορείς να διαλέξεις μεταξύ mp3, flac και wav, ικανοποιώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο κι αυτήν την καινούργια γενιά ακροατών που σιγά σιγά κάνουν φετίχ τον gadget/mp3 oriented μουσικό κόσμο τους (χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα πως διαφωνώ με το πολυσυζητημένο άρθρο του Μιχάλη). Το πρόβλημα μου στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι πως ο Yorke έχει καταφέρει, σκόπιμα ή όχι, να στρέψει πάλι την προσοχή μας σε οτιδήποτε άλλο εκτός του περιεχόμενου του δίσκου, κάτι που φαίνεται κι απ’ το γεγονός πως εδώ και 500 λέξεις δεν έχω γράψει τίποτα για τα καινούρια του τραγούδια που ήταν εξαρχής ο βασικός σκοπός του παρόντος άρθρου.

Tο Tomorrow’s Modern Boxes βρίσκει τον Thom Yorke σε μια πολύ ενδιαφέρουσα φάση, οι προθέσεις του υλοποιούνται σε τέτοιο βαθμό που αν η επικείμενη είσοδος των Radiohead στο στούντιο βγάλει αποτέλεσμα τόσο εγκλωβισμένο στη φόρμα μιας δήθεν «διαφορετικότητας» όπως ήταν το King of Limbs, τότε δεν ακούγεται πια και τόσο τραγικό η παρέα απ’την Οξφόρδη να χωριστεί και να πάρει ο καθένας το δικό του δρόμο. 

Νομίζω πως μετά από τόσα χρόνια δισκογραφικής παρουσίας του Yorke και της όλο και πιο ηλεκτρονικής του στροφής, το ζητούμενο είναι οι φρέσκιες επιρροές του να ωριμάσουν, να γίνουν κάτι συγκεκριμένο και να μην αφήνονται στο έλεος της βαριάς υπογραφής του που θα προκαλέσει αυτόματα πωλήσεις και θετικές αντιδράσεις απ’ τους ορκισμένους οπαδούς. Το Tomorrow’s Modern Boxes, ο τρίτος δηλαδή σόλο δίσκος του, γιατί μην γελιόμαστε και το περσινό Amok των Atoms For Peace έφερνε αποκλειστικά τη δική του υπογραφή (σύμφωνοι, και του Nigel Godrich), περιέχει μερικά απ’ τα καλύτερα τραγούδια του και, ταυτόχρονα, κάποιες απ’τις ελάχιστες στιγμές της προσωπικής καριέρας του που το «κέντημα» της ερμηνευτικής του δυναμικής δεν είναι το ζητούμενο, δεν είναι η κύρια γοητεία του. Αυτή είναι άλλωστε και η βασική παρατήρηση που κάνεις απ’ την πρώτη ακρόαση.

Επιτέλους, ο Yorke αισθάνεται αρκετά σίγουρος να κυκλοφορήσει για πρώτη φορά κομμάτια που δεν περιέχουν τα χαρακτηριστικά φωνητικά του (ίσως να μπορείς να ισχυριστείς κάτι τέτοιο για το “Feeling Pulled Apart By Horses”, αλλά τότε υπήρχε και ο Greenwood μαζί του και τέλος πάντων είναι εξαιρετικό κομμάτι ας το βάλουμε στην εξίσωση αν είναι απαραίτητο). Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το υπέροχο “There Is No Ice (For My Drink)”, όπου πέρα από κάποια σαμπλαρισμένα και πειραγμένα φωνήεντα που προφέρει, έχει μια εξαιρετική εξέλιξη και είναι σίγουρα το πιο dance oriented κομμάτι που έχει γράψει ποτέ. Το έτερο ορχηστρικό, “Pink Section”, δεν λειτουργεί το ίδιο καλά: είναι υπερβολικά επίπεδο κι η μικρή του διάρκεια το μετατρέπει αυτόματα σε ιντερλούδιο που υπάρχει για χρηστικούς μόνο λόγους, όπως είναι η μετάβαση στο “Nose Grows Some” που κλείνει το δίσκο με ένα γνώριμα συγκινητικό τρόπο.

Θα ήταν βέβαια ψέμα να πεις πως ο δίσκος έχει μόνο στιγμές που αναδεικνύουν αυτή την εξέλιξη: το “Guess Again” χαραμίζεται με την προσθήκη του πιάνου που θυμίζει ενοχλητικά το “Pyramid Song”, το “The Mother Lode” πάσχει από έμπνευση αν και διασώζεται χάρις στην «οπερετική» στιχομυθία του, όπου ο κλόουν που πέφτει στο κενό μονολογεί «Where’s the applause when you need it?». Από κει και πέρα όμως, δεν λείπουν και πολλά πράγματα. Το εναρκτήριο “A Brain in a Bottle” μπορεί εύκολα να κατακτήσει κάποια απ’τις πρώτες θέσεις της εκτός Radiohead ζωής του. Η παρουσία του Godrich είναι σαφής εδώ, αφού η απόλυτα ισορροπημένη παραγωγή καταφέρνει όχι μόνο να τονίσει την κορύφωση του τραγουδιού αλλά να κυλήσει μέχρι εκεί με μια έξοχη μπάσα μελωδία που στέκεται όπως πρέπει, πάνω απ’τις λεπτομέρειες που πλημμυρίζουν τη σύνθεση στο βάθος. Μακάρι να είναι πάλι ο Surgeon αυτός που θα αναλάβει να πειράξει το πιο ενδιαφέρον κομμάτι μιας ακόμα κυκλοφορίας του Yorke, όπως είχε κάνει κι εδώ.

http://youtu.be/nggkblmC5iU

Συνολικά, το Tomorrow’s Modern Boxes μπορεί να έχει τα –λίγα- προβλήματά του αλλά βρίσκει τον Thom Yorke σε μια πολύ ενδιαφέρουσα φάση, οι προθέσεις του υλοποιούνται σε τέτοιο βαθμό που η επικείμενη είσοδος των Radiohead στο στούντιο για τον επόμενο δίσκο, να μην μοιάζει και τόσο ευχάριστη. Αν μάλιστα το αποτέλεσμα είναι τόσο εγκλωβισμένο στη φόρμα μιας δήθεν «διαφορετικότητας» όπως ήταν το King of Limbs, το οποίο ανέβηκε στη εκτίμησή μας χάρις στα έξοχα remixes που ξεμπούκωσαν τα μπόλικα άστοχα τραγούδια του, τότε δεν ακούγεται πια και τόσο τραγικό η παρέα απ’την Οξφόρδη να χωριστεί και να πάρει ο καθένας το δικό του δρόμο.