«Όπου τρανς και έξωση» ήταν ο περιεκτικός τίτλος γνωστής ελληνικής εφημερίδας που έριχνε προ ημερών φως σε ένα περιστατικό ντροπής: Οι ιδιοκτήτες της πολυκατοικίας όπου επρόκειτο να στεγαστεί το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών θέλησαν να το διώξουν, με την πρόχειρη δικαιολογία ότι το καταστατικό τους δεν επιτρέπει τη στέγαση σωματείων και συλλόγων. Η υπόθεση κινήθηκε δικαστικά, αλλά εντάξει, η ουσία είναι ότι δεν τους ήθελαν τους ανθρώπους – ποιο δικαστήριο θα το αλλάξει αυτό;
Όμως, γιατί δεν τους ήθελαν; Η Πρόεδρος του Σωματείου, η Μαρίνα Γαλανού, δεν υπήρξε ποτέ προκλητική. Δεν υπήρξε καν μέρος αυτού του «ρατσισμού από την ανάποδη» που πολλές κοινωνικά αδύναμες ομάδες αντιτάσσουν συνειδητά ή ασυνείδητα σαν αντίδραση στη μη αφομοίωση τους. Είτε ως εκδότρια των βιβλίων του Πολύχρωμου Πλανήτη, είτε ως άνθρωπος που απλά κι ανώνυμα βιώνει καθημερινά μικρές και μεγάλες απορρίψεις, παραμένει δραστήρια, μάχιμη και «σοβαρή» – όσο χαζό κι αν ακούγεται αυτό το τελευταίο, όντας προφανέστατα άσχετο με την ταυτότητα φύλου ενός ανθρώπου.
Πέρασε λίγος καιρός και η Μαρίνα Γαλανού μίλησε στην Popaganda τώρα που το περιστατικό ξεχάστηκε. Ούτως ή άλλως, μεμονωμένο δεν ήταν.
Θα σας πω κάτι με το χέρι στην καρδιά: Δεν έχω κανένα απολύτως πρόβλημα με τις τρανς. Αν όμως ερχόταν μια τρανς να νοικιάσει το σπίτι μου, θα το σκεφτόμουν δεύτερη φορά – κι ας ξέρω πως είναι εντελώς παράλογο. Έχω πρόβλημα; Ελπίζω το ερώτημά σας να είναι απλά μία προβοκατόρικη εισαγωγή για να κεντρίσουμε το ενδιαφέρον στους αναγνώστες. Αλλιώς θα πρέπει να σας ζητήσω ν’ αλλάξουμε ρόλους και να σας ρωτήσω γιατί αφού αναγνωρίζετε ότι είναι εντελώς παράλογο λέτε ότι θα το σκεφτόσασταν δεύτερη φορά. Τι είναι αυτό που θα σας έκανε να το σκεφτείτε δεύτερη φορά; Αν πράγματι μου το λέτε με το χέρι στην καρδιά, τότε δεν μπορώ παρά να παραδεχτώ, ορθολογικά σκεπτόμενη, ότι έχετε πρόβλημα – πράγμα που δε θα με εξέπλησσε, αφού οι προκαταλήψεις δεν λείπουν κι από ανθρώπους που λένε ότι δεν έχουν «απολύτως κανένα πρόβλημα».
«Θεωρούν εκ προοιμίου ότι μια γυναίκα ασκεί πορνεία, απλά και μόνο επειδή είναι τρανς» δηλώσατε σχετικά με το πρόσφατο περιστατικό έξωσης. Γιατί πιστεύετε συμβαίνει αυτό; Τι είναι αυτό που δημιουργεί αυτή τη γελοία παρεξήγηση; Δεν το έβγαλα από την κοιλιά μου. Στην προηγούμενη περίπτωση που επιχειρήσαμε να νοικιάσουμε έδρα για το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (αναγνωρισμένη συλλογικότητα που εκπροσωπεί τους τρανς ανθρώπους), αυτό ακριβώς μας ειπώθηκε. Κατά λέξη μας ειπώθηκε: «Δεν μπορούμε να νοικιάσουμε σε τραβεστί γιατί είναι υπόκοσμος και θα μας φέρνουν εδώ τους νταβατζήδες τους». Το πρόβλημα άρνησης μίσθωσης σε τρανς ανθρώπους είναι πολύ συνηθισμένο. Ε, όπως καταλαβαίνετε αυτό δεν μπορεί να συμβαίνει στην αναγνωρισμένη συλλογικότητα που εκπροσωπεί τους τρανς ανθρώπους. Το ΣΥΔ διεκδικεί να μπουν στην κεντρική πολιτική σκηνή τα ζητήματα αποκλεισμού, διακρίσεων, βίας και μισαλλοδοξίας που αντιμετωπίζουν οι τρανς άνθρωποι, για τον πολύ απλό λόγο ότι πρόκειται για ανθρώπινα δικαιώματα. Εκπρόσωποι του ΣΥΔ συνομιλούν με πολιτικά κόμματα, θέτουν την τρανς ατζέντα στην πολιτική σκηνή, πρόσφατα συμμετείχαμε στην επιτροπή της Βουλής για την διαμόρφωση του αντιρατσιστικού νόμου. Δεν μπορεί να είναι αποδεκτό να μας αρνούνται τη στέγαση.
Μπαίνετε καθόλου στο μυαλό και την καρδιά τους, στην προσπάθεια να δείτε τι προκαλεί αυτή την αδικαιολόγητη αποστροφή; Δεν μπορώ να κάνω ψυχανάλυση στον καθένα. Εγώ το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να σκέφτομαι και να μιλώ ορθολογικά. Δεν παραγνωρίζω ότι πολλές τρανς γυναίκες που είναι αποκλεισμένες από τον χώρο της εργασίας ασκούν σεξουαλική εργασία – και αυτό είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί πολιτικά ώστε να αρθούν οι αποκλεισμοί από την εργασία. Αλλά δεν μπορούν να αποδίδονται συλλογικά χαρακτηριστικά, ούτε αυτό μπορεί να θεωρείται ότι ισχύει εκ των προτέρων. Και σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί να είναι αποδεκτό οι τρανς άνθρωποι να περνούν τα χίλια μύρια όσα για να ενοικιάσουν ένα σπίτι και να αποδεικνύουν ότι δεν είναι ελέφαντες.
Η σεξουαλικότητα μιας τρανς έχει κάποια διαφορά με αυτή μιας οποιαδήποτε γυναίκας; Ας μιλήσουμε καλύτερα για τρανς ανθρώπους. Γιατί υπάρχουν τρανς γυναίκες, αλλά και τρανς άντρες που ακολουθούν την αντίστροφη πορεία μετάβασης. Πρώτ’ απ’ όλα θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι είναι διαφορετικό πράγμα ο σεξουαλικός προσανατολισμός (σεξουαλικότητα όπως είπατε) και εντελώς διαφορετικό πράγμα η ταυτότητα και έκφραση φύλου. Η ταυτότητα φύλου αφορά το πώς βιώνει ένας άνθρωπος το φύλο του∙ είναι η εσωτερική αντίληψη και αίσθηση για το φύλο, είναι ο τρόπος που κοινωνικοποιείται ένας άνθρωπος σε σχέση (και απέναντι) στην έμφυλη (ή μη) ταυτότητά του. Εδώ θα πρέπει να πούμε ότι τούτο δεν είναι επιλογή, είναι εσωτερική, έμφυτη αίσθηση. Η ταυτότητα και έκφραση φύλου (ή αλλιώς το κοινωνικό φύλο) είναι η έννοια που προσδιορίζει με ακρίβεια τους τρανς ανθρώπους. Είναι όμως απέναντι στο φύλο, όχι την σεξουαλικότητα. Τώρα, όσον αφορά την σεξουαλικότητα, υπάρχουν τρανς άνθρωποι που έλκονται από ανθρώπους που είναι του ιδίου ανατομικού φύλου, ή και διαφορετικού, ή ακόμη μπορεί και να είναι αμφισεξουαλικοί. Σε κάθε περίπτωση, η σεξουαλικότητα δεν είναι το στοιχείο που χαρακτηρίζει τους τρανς ανθρώπους, αλλά η ταυτότητα φύλου τους.
Γκουγκλάροντας τη λέξη «τρανσέξουαλ» να δω τι θα μου βγάλει, βρήκα αναπαραγμένη σε δεκάδες blogs και sites τη φράση «ΣΟΚ! Δημοσιογράφος του ΣΚΑΙ έκανε αλλαγή φύλλου». Γιατί «πουλάει» ο διεμφυλισμός; Θα μου επιτρέψετε να σας πω, ότι σε μεγάλο βαθμό η αγγλική λέξη transsexual, δεν είναι αποδεκτή, πλέον, από ένα μέρος της τρανς κοινότητας. Αυτό διότι στο δεύτερο συνθετικό της βρίσκεται η αγγλική λέξη sex που αναφέρεται στο ανατομικό (ή βιολογικό όπως λανθασμένα λέγεται) φύλο. Η πλειοψηφία λοιπόν των τρανς ανθρώπων, δεν επιθυμεί να χαρακτηρίζεται από το ανατομικό φύλο. Όπως σας είπα και προηγουμένως, η έννοια που χαρακτηρίζει τους τρανς ανθρώπους είναι η ταυτότητα φύλου, το κοινωνικό φύλο – στ’ αγγλικά gender. Γι’ αυτό ακριβώς χρησιμοποιείται ο όρος transgender, που στα ελληνικά έχει μεταφραστεί διεμφυλικός/ή, ή τρανς άνθρωπος/γυναίκα/άντρας/κοινότητα κτλ. Επί της ουσίας του ερωτήματος, εδώ θίγετε θέμα που αφορά την ελληνική δημοσιογραφία, που συχνά επιλέγει όταν αναφέρεται σε τρανς (ή και γκέι) θέματα να το κάνει με τρανσφοβικό τρόπο. Κατ’ αρχήν δεν «πουλάει». Ελάχιστα θέματα που αφορούν την διεκδίκηση ίσων δικαιωμάτων για την τρανς κοινότητα θα δει κανείς στον ελληνικό Τύπο. Εμείς συχνά στέλνουμε δελτία τύπου μας, σε όλες τις εφημερίδες και τα ΜΜΕ. Σπανίως βρίσκουμε κάτι δημοσιευμένο. Ο ελληνικός Τύπος εν πολλοίς αδιαφορεί. Ελάχιστες οι εξαιρέσεις. Τι θεωρείτε ότι «πουλάει»;
Tο «σοκ». Aκόμα κι αν δεν ξέρουμε ποιος είναι αυτός που σοκάρεται τελικά… Πρώτ’ απ’ όλα οι τρανς άνθρωποι συχνά αναφέρονται στο λάθος γένος και φύλο. Πρόσφατα δημοσιεύτηκε στα ΜΜΕ περίπτωση τρανς άντρα αστυνομικού, που αναφερόταν ως «αστυνομικίνα». Γενικά ο τρόπος που αναφέρεται –ελάχιστες φορές– ο Τύπος σε τρανς ανθρώπους, είναι επιθετικός και χωρίς σεβασμό, με κάποιες εξαιρέσεις. Γιατί θα πρέπει να θεωρείται σοκ ότι ένας τρανς άνθρωπος εργάζεται ως δημοσιογράφος δηλαδή; Γιατί θα πρέπει να θεωρείται πρόβλημα ότι ένας τρανς άντρας μπορεί να είναι αστυνομικός ή και δικαστικός ή να έχει οποιαδήποτε εργασία όπως εσείς, όπως όλοι οι άνθρωποι; Γιατί, επί παραδείγματι, το ΕΣΡ, έριξε πρόστιμο σε τηλεοπτική εκπομπή επειδή εμφανίστηκε μία τρανς γυναίκα; Αν θέλετε, γκουγκλάρετε στα αγγλικά την λέξη transgender σε αγγλόφωνα ΜΜΕ. Θα δείτε την μέρα με την νύχτα. Θα δείτε πολύ σοβαρά πολιτικά άρθρα στην Huffigton Post, στην New York Times, στην Whashighton Blade, τους LA Times, σε κεντρικές εφημερίδες και Μέσα που αναδεικνύουν τα προβλήματα αποκλεισμού και διακρίσεων που αντιμετωπίζουν οι τρανς άνθρωποι, ως θέματα της κεντρικής πολιτικής ατζέντας. Γιατί πολύ απλά στον δυτικό κόσμο, τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι θέματα της κεντρικής πολιτικής σκηνής. Και κάντε από μόνος σας τη σύγκριση με τον ελληνικό Τύπο – τις πιο πολλές φορές είναι επιπέδου κουτσομπολιού ή ροζ δημοσιογραφίας. Ο Ομπάμα, ξέρετε, λίγους μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, διόρισε ως ειδική σύμβουλό του σε θέματα εμπορίου την Amanda Simpson, τρανς γυναίκα. Στην καθ’ ημάς Ευρωπαϊκή Ένωση, η Anna Grodzka, τρανς γυναίκα, είναι βουλευτίνα στην συντηρητική Πολωνία.
Θέλω μια κοινωνία που οι νεαροί τρανς άνθρωποι θα μπορούν να τελειώνουν κανονικά το σχολείο τους χωρίς να γίνονται αντικείμενο εκφοβισμών και παρενοχλήσεων ή και βίας και δε θα αναγκάζονται να το παρατήσουν. Που θα υπάρχουν όπως σε όλες τις χώρες του κόσμου εξειδικευμένες κλινικές και γιατροί που θα εντάσσονται στο εθνικό σύστημα υγείας που θα μπορούν να παρέχουν με σεβασμό υπηρεσίες υγείας και επαναπροσδιορισμού στους τρανς ανθρώπους και θα καλύπτουν ασφαλιστικά τις επεμβάσεις επαναπροσδιορισμού. Που η αστυνομία δεν θα αυθαιρετεί σε βάρος των τρανς.
Μπορείτε να αναφέρετε περιστατικά στα οποία βιώσατε κοινωνικό ρατσισμό σε προσωπικό επίπεδο; Ναι, βεβαίως μπορώ να σας αναφέρω. Πριν από χρόνια, έχασα μία πολύ σημαντική δουλειά ενώ την είχα ήδη αναλάβει και η εταιρία ήταν πολύ ευχαριστημένη από τις υπηρεσίες. Όταν έγινε γνωστό ότι είμαι τρανς, έχασα τη δουλειά ενώ είχα επενδύσει αρκετά χρήματα σ’ αυτήν και ξαφνικά βρέθηκα να χρωστάω χρήματα παντού. Όταν το 2004 χρειάστηκε να ενοικιαστεί χώρος για το βιβλιοπωλείο μου, τον Πολύχρωμο Πλανήτη, δεν πέρασαν πέντε λεπτά που αναρτήθηκε στην είσοδο η ταμπέλα (που έγραφε «γκέι, λεσβιακή αμφί και τρανς λογοτεχνία) και ένοικοι της πολυκατοικίας διαμαρτύρονταν γιατί θα άνοιγε ένα βιβλιοπωλείο μ’ αυτόν τον χαρακτήρα. Πάμπολλες φορές αντιμετώπισα πρόβλημα για να ενοικιάσω σπίτι και αναγκάστηκα να βάλω τη μητέρα μου να εμφανιστεί ως ενοικιάστρια. Πρόσφατα όπως γνωρίζετε συνέβη το ίδιο όταν το ΣΥΔ ενοικίασε γραφείο. Και πολλά πολλά ακόμη, ουκ έστιν ο αριθμός.
Ακούτε ακόμα ιστορίες ξυλοδαρμών στα καλά του καθουμένου; Στην πρόσφατη έκθεση του Δικτύου για τη Ρατσιστική Βία, ανάμεσα σε περίπου 166 περιστατικά ρατσιστικής βίας και διακρίσεων, τα 16 αφορούσαν τρανς ανθρώπους (τα υπόλοιπα μετανάστες). Προσέξτε, αυτά είναι που επίσημα καταγγέλθηκαν και καταγράφηκαν. Από αυτά θα ξεχωρίσω τα ακόλουθα: Περιστατικό κατά τρανς μαθήτριας που δέχτηκε ακραίες διακρίσεις, εκφοβισμούς, την περιέλουσαν με βενζίνη και παραλίγο να την κάψουν ζωντανή και η διεύθυνση του σχολείου σφύριζε αδιάφορα (η υπόθεση παρουσιάστηκε και σε σχετική εκπομπή του Τσίμα για το σχολικό μπούλιγνκ). Περιστατικό, όπου μία ομάδα ανθρώπων με μαύρα μπλουζάκια και εμφάνιση που παρέπεμπε σε τραμπούκους της ΧΑ, περικύκλωσαν μία τρανς γυναίκα, την έβγαλαν με τη βία απ’ το αυτοκίνητό της, την ξυλοκόπησαν και της έσπασαν το μπαρμπρίζ του αυτοκινήτου. Περιστατικό κατά τρανς γυναίκας που την κτύπησαν στον σταθμό μετρό «Πανεπιστημίου».
Στην επόμενη σελίδα: «Θα πρέπει να επιλέξουμε κάποτε σ’ αυτή τη χώρα, τι είδους χώρα θέλουμε να έχουμε. Αν θέλουμε να είμαστε μία πραγματικά ευρωπαϊκή κοινωνία, ή όχι».
