Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στο αξίωμα του 45ου Προέδρου των ΗΠΑ, παρά τις αντίθετες προβλέψεις των μέσων, έφερε ένα μούδιασμα. Μερικές ώρες μετά, αυτό παραμένει στη διεθνή κοινότητα, οι αγορές το διόρθωσαν. Η ακραία προεκλογική του καμπάνια και οι αμφιλεγόμενες τοποθετήσεις του σε ευαίσθητα ζητήματα όπως η μεταναστευτική πολιτική ήταν άραγε ένα αποτελεσματικό, όπως αποδείχθηκε, λαϊκίστικο τρικ προκειμένου να κερδίσει τη ψήφο του αμερικανικού λαού ή θα επιχειρήσει όντως να τα επιβάλλει ως νέα πραγματικότητα στην πολιτική σκηνή της χώρας του;
Ο Νίκος Ξυδάκης ο Παναγής Παναγιωτόπουλος, ο Μιχάλης Σπουρδαλάκης, ο Κώστας Κωστάκος και ο Κωστής Παπαϊωάννου απαντούν στο ερώτημα της Popaganda:
«Πώς θα είναι ο κόσμος μετά την εκλογή του Τραμπ;»
Ο Νίκος Ξυδάκης θεωρεί ότι το σοκ θα κάνει τις δημοκρατικές δυνάμεις να δουν με περισσότερο ρεαλισμό τον κόσμο
Εκτιμώ ότι ο Ντόναλντ Τραμπ από τη στιγμή που θα περάσει το κατώφλι του Λευκού Οίκου δε θα είναι πια ο διάπυρος δημαγωγός που ήταν. Θα μεταμορφωθεί σε stage man χωρίς να γνωρίζω με τι πρόσημο. Το αεροπλανοφόρο US δεν αλλάζει πορεία εύκολα γνωρίζουμε όμως από το παρελθόν ότι οι ρεπουμπλικάνοι είναι πιο εσωστρεφείς και δεν είναι τόσο παρεμβατικοί στη διεθνή πολιτική, παράδοση που ανατράπηκε μόνο από τον υιό Μπους.
Δεν μπορούμε να προβλέψουμε πολλά πράγματα πέραν του ότι δε θα είναι ο ίδιος που ήταν προεκλογικά. Η καμπάνια του ήταν πρωτοφανής σε σφοδρότητα και οξύτητα, με μια μεταμοντέρνα χρήση των media, και με ακραία λαϊκίστικη ρητορική που άγγιξε όλες τις χορδές της αμερικανικής εργατικής τάξης που θεωρεί τον εαυτό της ριγμένο στα βάραθρα της ανισότητας και ψάχνει να βρει τους έξωθεν εχθρούς στους μετανάστες, στους μουσουλμάνους, στους άλλους.
Ωστόσο η ανθρωπολογία των ΗΠΑ, ένα έθνος μεταναστών, αλλά και τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντά τους δεν επιτρέπουν πειραματισμούς και απότομες μεταβολές χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δε θα δούμε την απαρχή κάποιων εξελίξεων. Θεωρώ την εκλογή Τραμπ το αποκορύφωμα του κόσμου όπως χτίστηκε με βάση τη νεοφιλελεύθερη πολιτική, ένα είδος θεολογίας που κατέστη σε όλα τα πεδία με οδυνηρά αποτελέσματα για τις κοινωνίες και στο απότοκο ενός μεγάλου παλιρροιακού κύματος που ξεκινάει από την λήξη του ψυχρού πολέμου. Βρισκόμαστε στην φάση της ολοκλήρωσης αυτής της πρώτης μεγάλης πολιτικής κρίσης που ξεκίνησε το 1990.
Αυτή η εκλογή θα φουσκώσει τα πανιά της λαϊκίστικής ακροδεξιάς στην Ευρώπη, συγκεκριμένα στη Γαλλία, την Ολλανδία, την Γερμανία, την Αυστρία που είναι πολύ πιθανόν να εκλεγεί ο ακροδεξιός υποψήφιος. Ίσως υπάρχει μια στροφή των πληθυσμών που θεωρούν τους εαυτούς τους θύματα της παγκοσμιοποίησης προς τον εθνικισμό και τον προστατευτισμό. Αυτό είναι επικίνδυνο γιατί είναι εύκολο για τον δημαγωγό να δημιουργήσει ελπίδες και προσδοκίες ότι μισώντας τον διπλανό ή τον γείτονα θα δώσεις μια διέξοδο σε όσα σε κάνουν να αγωνιάς και γι’ αυτό θα πρέπει να ανησυχούμε. Από την άλλη πλευρά ίσως αυτό λειτουργήσει ως σοκ για το κατεστημένο των δημοκρατικών και φιλελεύθερων δυνάμεων. Η αριστερά των δημοκρατικών στις ΗΠΑ που έκανε μια πολύ δυναμική εμφάνιση με τον Σάντερς αλλά και η πληγωμένη, ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία ή αριστερά που βρίσκεται στο περιθώριο ίσως εξ αιτίας του σοκ θα αναγκαστούν να ξαναδούν αυτόν τον κόσμο με διαφορετικό μάτι, με περισσότερο ρεαλισμό αλλά και περισσότερη τόλμη.
Ο Νίκος Ξυδάκης είναι δημοσιογράφος και βουλευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ.
Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος αρνείται ότι η Αμερική θα γίνει παντοκρατορία του Τραμπ
Φαντάζομαι ότι ο κόσμος από αύριο δεν θα είναι όμοιος αλλά παρόμοιος. Ο Τραμπ είναι ένας εντελώς απρόβλεπτος παίκτης, ένας αποσταθεροποιητικός παράγοντας. Ξέρουμε όμως ότι αυτό που εκφράζει δεν είναι τόσο ανορθόδοξο και τόσο φοβιστικό όσο είναι ο ίδιος.
Επίσης, δεν ξέρουμε εάν θα θελήσει ή θα μπορέσει να επεκτείνει τον εαυτό του στους αμερικανικούς θεσμούς και στην εξωτερική πολιτική. Πάντως ακόμη κι αν προσπαθήσει και μέχρι ένα βαθμό τα καταφέρει υπάρχουν τα εσωτερικά αντίβαρα για πιθανές θεσμικές εκτροπές καθώς και δυνάμεις που έχουν σχετική, θεσμική αυτοδυναμία. Δεν μπορεί η Αμερική να μετατραπεί σε παντοκρατορία του Τραμπ. Με κάποιον τρόπο θα προσαρμοστεί σε έναν βαθμό -ποιον άραγε;- στις παραδόσεις της αμερικανικής παραγωγής, αλλά σε καμία περίπτωση δε θα πρέπει να περιμένουμε μια κωλοτούμπα.
Ένα από τα χαρακτηριστικά της τραμπικής υπόσχεσης είναι η μη-επέμβαση, αλλά η απόσυρση της Αμερικής από τον ρόλο της παγκόσμιας δύναμης είχε ξεκινήσει από τον Ομπάμα. Το καινούριο που έχουμε μπροστά μας δε σημαίνει ότι είναι ριζικά διαφορετικό.
Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος είναι επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Ο Μιχάλης Σπουρδαλάκης χαρακτηρίζει μη-δημοκρατική την επιλογή των ΗΠΑ και περιμένει τα θεσμικά αντίβαρα
Από το αμερικάνικο πολιτικό σύστημα μάθαμε τη διατύπωση των check and balances καθώς διαθέτει μια σειρά αντιβάρων που τηρούν τις ισορροπίες ανάμεσα σε θεσμούς. Δε θεωρώ ότι η ακραία, τρομακτική ρητορεία του Τραμπ θα βρει πλήρη αποτύπωση και διέξοδο σε θεσμικές και πολιτικές πρωτοβουλίες. Αντιθέτως, θα συναντηθεί πρώτον, με τις πιο λογικές φωνές μέσα στο ίδιο του το κόμμα και δεύτερον και πιο σημαντικό με τις κρατικές δομές δηλαδή τα σώματα που αποτελούν το Κογκρέσο και τη γραφειοκρατία κι έτσι θα χαραχτεί μια νέα πορεία. Δε λέω ότι αυτή η ρητορεία δε θα επηρεάσει αλλά δε θα παράξει εκείνα τα αποτελέσματα που φοβηθήκαμε ότι θα υπάρξουν από τη μη-δημοκρατική επιλογή που έκαναν οι ΗΠΑ.
Βέβαια, η επιλογή αυτή είναι μια απάντηση στην κρίση από μια κοινωνία που έχει σοβαρότατα προβλήματα λόγω πολιτικών που αποκλείουν την κοινωνική έκφραση και δεν της επιτρέπουν να βρει διέξοδο στο σύστημα. Η αλλοτρίωση και η αποξένωση που έχει υποστεί η κοινωνία των πολιτών βρήκε διέξοδο με αυτόν τον μη-δημοκρατικό τρόπο. Ναι, ορθώς ανησυχούμε, αλλά δεν πιστεύω ότι ο κόσμος αύριο θα είναι τελείως διαφορετικός.
Ο Μιχάλης Σπαρδουλάκης διδάσκει Πολιτική Κοινωνιολογία στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Ο Κώστας Κωστάκος θέλει να ελπίζει ότι αυτή τη φορά θα διαψευστούν οι φόβοι και όχι οι ελπίδες μας
Θυμάμαι το 2004 η επανεκλογή του Τζορτζ Μπους του Νεότερου με είχε κάνει να πιστέψω ότι θα φέρει τον Αρμαγεδόνα, αλλά τελικά η δεύτερη θητεία του αποδείχτηκε πιο ήπια σε σχέση με την πρώτη. Θέλω να πω ότι όπως ακριβώς στις εκλογές οι ελπίδες που έχουμε για κάποιον σχεδόν πάντα διαψεύδονται, έτσι θέλω να ελπίζω ότι αντιστοίχως εδώ θα διαψευστούν οι φόβοι μας. Στις εκλογές ο καθένας αγοράζει μια φαντασίωση, αλλά κατόπιν αυτή έρχεται σε επαφή με την πραγματικότητα. Αυτή είναι η ελπίδα μου. Από την άλλη υπάρχει το ενδεχόμενο να λειτουργήσει και τελείως αντίστροφα όλο αυτό και να απενοχοποιήσει ακόμη περισσότερο την άκρα δεξιά δίνοντας ώθηση στην ευρωπαϊκή έκφρασή της, αφού πιθανόν να υπάρξει η σκέψη «αφού έβγαλαν αυτοί τον Τραμπ γιατί όχι εμείς την Λεπέν ή τη Χρυσή Αυγή;»
Ο Κώστας Κωστάκος είναι ο blogger Old Boy.
Ο Κωστής Παπαϊωάννου απορεί με όσους απορούν σήμερα γιατί έχασε στην Αμερική του 2016 μια Κλίντον από έναν Τραμπ
Το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών προκαλεί τον τρόμο του κενού. Μας θυμίζει με ειρωνικό τρόπο ότι όλα είναι δυνατά. Όλα μπορούν να πάνε καλά και όλα μπορούν να πάνε όσο χειρότερα γίνεται. Όμως παρ’ όλο που η εξέλιξη μοιάζει πρωτόγνωρη, θα ‘πρεπε όλοι εμείς, οι πραγματικές ή υποτιθέμενες ελίτ, να έχουμε καταλάβει ένα πράγμα: εδώ και καιρό, όποτε κάποιος ρωτάει, οι λαοί απαντούν βροντερά και μονότονα «δεν σας θέλουμε». Αυτό το αντισυστημικό “fuck you vote” του Brexit και των χθεσινών αμερικάνικων εκλογών δεν αντιμετωπίζεται με την υπεροψία των ελίτ και την απόλυτη τύφλωση του δήθεν αντιλαϊκισμού. Οι εθελοτυφλούντες απορούν σήμερα γιατί έχασε στην Αμερική του 2016 μια Κλίντον από έναν Τραμπ.
Τα αποτελέσματα των εκλογών και η κατάσταση που διαμορφώνεται δεν είναι μόνο θέμα προσώπων και ανάλυσης εκστρατειών. Αυτό που αδυνατούν να δουν οι δημοσκοπήσεις πριν και οι αναλυτές μετά είναι μια φυγόκεντρος δυναμική. Αυτή εκφράζεται με τη στροφή προς τη φοβική συντήρηση, με τη λατρεία της ισχύος και της τάξης. Αυτή έχει αρχίσει να παίρνει μορφή στις κάλπες και στα Κοινοβούλια της Ευρώπης, θα συνεχίσει να αποτυπώνεται στις αναμετρήσεις που έρχονται και είναι πολλές και κρίσιμες. Αυτές οι σκέψεις γίνονται ακόμα πιο δυσοίωνες σήμερα, Διεθνή Ημέρα κατά του Φασισμού και του Αντισημιτισμού.
Ο Κωστής Παπαϊωάννου ήταν μέχρι πριν λίγες μέρες Γενικός Γραμματέας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
