Κατά το μνημονιακό έτος 2015 μ.Χ το υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού κάνει λόγο για αύξηση του εισιτηρίου σε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία η οποία θα λειτουργούσε ως ισοδύναμο ώστε να μην επιβληθεί ΦΠΑ 23% στην ιδιωτική εκπαίδευση. Και κάπως έτσι ξεκίνησε μια συζήτηση για τον τρόπο με τον οποίο «κοστολογούμε» τον πολιτισμό μας, για το αν θα πρέπει να γίνεται διάκριση μεταξύ του ντόπιου και του τουριστικού βαλαντίου προσεχώς στα εκδοτήρια εισιτηρίων, για το πόσο πρέπει να κοστίζει τελικά η επίσκεψη σε έναν λόφο όπως αυτός της Ακρόπολης που φιλοξενεί μερικά τα σημαντικότερα μνημεία που χτίστηκαν στην Αθήνα ήδη από τον 5ο αιώνα π.Χ.
Είναι πολλά η λίγα τα 20 ευρώ για την Ακρόπολη;
Πριν ξεκινήσουμε με τα δικά μας, ας κάνουμε ένα νοητό ταξίδι ενός ενήλικα στο εξωτερικό. Για να επισκεφθεί κάποιος τον Πύργο του Άιφελ θα χρειαστεί να καταβάλει το ποσό των 17 ευρώ, ενώ για να περιηγηθεί στα ανάκτορα των Βερσαλλιών θα του κοστίσει 18 ευρώ. Στη γειτονική Ρώμη, η είσοδος στο Κολλοσαίο κοστολογείται στα 12 ευρώ -όσο δηλαδή και το Μουσείο της Περγάμου στο Βερολίνο -ενώ στη Βαρκελώνη η πρόσβαση στα βιτρό της Σαγράδα Φαμίλια είναι εφικτή με το ποσό των 15 ευρώ. 29 ευρώ χρειάζεται ένας ταξιδιώτης για να περιδιαβεί σε όλα τα μνημεία της αρχαίας Εφέσου. Στην μαγευτική Πέτρα της Ιορδανίας τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Αν κάνεις διακοπές στην χώρα και ο δρόμος σε βγάλει στην Πέτρα τότε η είσοδος είναι στα 70 δολάρια. Αν πάλι θα βρεθείτε για μια μέρα, μόνο στον αρχαιολογικό χώρο, ειδικά από το Ισραήλ, τότε το εισιτήριο εκτοξεύεται στα 127 δολάρια. Μιας και είπαμε δολάρια, στη Νέα Υόρκη με 18$ παίρνεις το καραβάκι και επισκέπτεσαι το Άγαλμα της Ελευθερίας. Μιας και είμαστε στη Νέα Υόρκη, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το γνωστό σε όλους Moma έχει εισιτήριο στα 25 δολάρια. Η επίσκεψη στο Ταζ Μαχάλ μαζί με την ξενάγηση αγγίζει τα 50 ευρώ αν κάνεις νωρίς κράτηση στο διαδίκτυο. Τέλος στην Αίγυπτο θες περίπου 20 ευρώ για να αντικρίσεις από κοντά όλες τις πυραμίδες. Αξίζει να σημειωθεί όμως πως υπάρχουν διαφορετικές, πολύ χαμηλότερες τιμές για τους ντόπιους.
Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση του ελληνικού υπουργείου «στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης στρατηγικής διαχείρισης του πολιτιστικού αγαθού με στόχο ανοιχτούς αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία, λαμβάνοντας παράλληλα μέριμνα για ευάλωτες κοινωνικά κατηγορίες του πληθυσμού, προχωρά στην αναδιοργάνωση και επανακαθορισμό της τιμολογιακής πολιτικής των εισιτηρίων σε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία». Η ισχύουσα γενική είσοδος για το νούμερο ένα σε επισκεψιμότητα αξιοθέατο της Αθήνας ανέρχεται στα 12 ευρώ και συμπεριλαμβάνει την ελεύθερη πρόσβαση σε άλλους έξι κοντινούς αρχαιολογικούς χώρους.
Το ερώτημα που γεννάται είναι το κατά πόσο μια αύξηση της τάξης των 8 ευρώ είναι υπέρογκη για μια ελληνική οικογένεια που επιθυμεί να ανέβει στην Ακρόπολη. Το γραφείο τύπου του αρμόδιου υπουργού Αριστείδη Μπαλτά δε διέθετε το χρόνο για να απαντήσει στο ερώτημα μας. Η πρόεδρος του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων, Ασπασία Λούβη, θεωρεί πως η αντίληψη αυτή είναι εντελώς λανθασμένη από τη στιγμή που κατά την ίδια οι ντόπιοι δε διαγκωνίζονται για το ποιος θα πρωτοπάρει εισιτήριο. «Για την αύξηση αυτή έχει εργαστεί μια άμισθη τιμολογιακή επιτροπή που απαρτίστηκε από εννέα στελέχη του υπουργείου και του ΤΑΠ η οποία εργάστηκε πάνω στο ζήτημα για δυόμιση μήνες. Η επιτροπή αυτή παρέδωσε τα πορίσματα της στην αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου και εκείνη με τη σειρά της στην υπηρεσία του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Μέσω μικρών επεμβάσεων, συνεδριάσεων καθώς και πιέσεων που δεχτήκαμε από τις επιμέρους εφορίες αρχαιοτήτων, ο υπουργός πλέον έχει στα χέρια του τη γνωμάτευση που προέκυψε τόσο για τα μεμονωμένα όσο και για τα ενιαία εισιτήρια».
Με 20 ευρώ έρχεται κανείς σε επαφή με μνημεία των οποίων η αξία σε σχέση με άλλα που έχουν ενταχθεί στον κατάλογο της UNESCO είναι σαφώς ανώτερη. Θεωρώ λοιπόν πως πλέον επήλθε ένας εξορθολογισμός στις τιμές εισόδου σε τέτοιου είδους χώρους»- Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων
Από 1 Απριλίου 2016 οι αρχαιολογικοί χώροι της Αθήνας -συμπεριλαμβανομένης της παλαίστρας του Λυκείου- θα έχουν ενιαίο εισιτήριο στα 30 ευρώ, ενώ 15 ευρώ θα είναι η τιμή για τέσσερα μουσεία της Αθήνας (Εθνικό Αρχαιολογικό, Επιγραφικό, Νομισματικό, Βυζαντινό και Χριστιανικό) και πέντε μουσεία της Θεσσαλονίκης. Το μεμονωμένο εισιτήρι0 της Ακρόπολης θα κοστίζει 20 ευρώ από την έναρξη της τουριστικής περιόδου μέχρι και την 1η Νοέμβρη, όταν δηλαδή θα πέφτει στο μισό και θα διατηρείται έτσι μέχρι τον Μάρτη. «Αν κάποιος θέλει να καθίσει μερικές ημέρες προκειμένου να εμβαθύνει στην κλασική Αθήνα και δεν ανήκει απλά σε ένα γκρουπ τουριστών που ανεβαίνει μέχρι την Ακρόπολη και έπειτα επιστρέφει στο κρουαζιερόπλοιο, το ενιαίο εισιτήριο του δίνει την ευκαιρία μιας μεγάλης έκπτωσης. Όσον αφορά τα μεμονωμένα, η υψηλότερη τιμή που προέκυψε ήταν αυτή της Ακρόπολης αφού με τη σύμφωνη γνώμη όλων των μελών της τιμολογιακής επιτροπής και του ΚΑΣ, είναι η χαμηλότερη τιμή που θα μπορούσε ποτέ να υπάρξει για το μεγαλύτερο μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς παγκοσμίως. Με 20 ευρώ έρχεται κανείς σε επαφή με μνημεία των οποίων η αξία σε σχέση με άλλα που έχουν ενταχθεί στον κατάλογο της UNESCO είναι σαφώς ανώτερη. Θεωρώ λοιπόν πως πλέον επήλθε ένας εξορθολογισμός στις τιμές εισόδου σε τέτοιου είδους χώρους».
Παρότι ορισμένες μέρες του χρόνου η είσοδος στο χώρο είναι δωρεάν, μια περαιτέρω έκπτωση για τους Έλληνες κρίνεται απαραίτητη. –Σωματείο Διπλωματούχων Ξεναγών
Το 2013 οι επισκέπτες του βράχου ήταν 1.390.000, ενώ το 2014 έφτασαν τους 1.563.434, αύξηση που αγγίζει το 12,47%. Μέσα στον ίδιο χρόνο, ο αντίστοιχος αριθμός στη Βεργίνα σημείωσε αύξηση 13%, 29% στους Δελφούς, 30% στην Επίδαυρο. Παρόλα αυτά, ο επανακαθορισμός της τιμολογιακής πολιτικής δε θα μπορέσει να λειτουργήσει ως κυβερνητικό ισόδυναμο από τη στιγμή που δεν θα εφαρμοστεί από την 1η Ιανουαρίου. Πως θα εκμεταλλευτεί λοιπόν το υπουργείο τα έσοδα που θα του αποφέρουν οι αυξήσεις αυτές; Ο πρόεδρος του Σωματείου Διπλωματούχων Ξεναγών Κρίτων Πιπέρας υποστηρίζει πως ορισμένα από αυτά είναι αναγκαίο να διατεθούν για τη βελτίωση των εγκαταστάσεων και υπηρεσιών που προσφέρουν χώροι όπως αυτός της Ακρόπολης. «Δε θεωρώ πως η αύξηση αυτή θα μειώσει τον αριθμό τουριστών στον χώρο. Διαμαρτυρίες για την προηγούμενη τιμή του εισιτηρίου δεν υπήρξαν ποτέ παρότι το κόστος για τους Έλληνες ήταν ήδη υψηλό έως απαγορευτικό λόγω της οικονομικής κατάστασης που επικρατεί τα τελευταία έτη. Παρότι ορισμένες μέρες του χρόνου η είσοδος στο χώρο είναι δωρεάν, μια περαιτέρω έκπτωση για τους Έλληνες κρίνεται απαραίτητη. Πρόβλημα ενδέχεται να αντιμετωπίσουν και τα τουριστικά γραφεία που έχουν προωθήσει ήδη πακέτα προσφορών στα οποία δεν περιλαμβάνεται η νέα τιμολόγηση. Μπορεί το ποσό των 20 ευρώ να φαίνεται λίγο σε σχέση με αυτό που απαιτείται για την πρόσβαση σε άλλα αξιοθέατα ανά τον κόσμο, σίγουρα όμως μέρος των εσόδων πρέπει να διατεθεί για τις υπηρεσίες που παρέχονται στον επισκέπτη όπως είναι το ενημερωτικό υλικό, το πάρκινγκ ακόμα και ένα επιπλέον στέγαστρο για εκείνους που περιμένουν στην ουρά του εκδοτηρίου κατά τους καλοκαιρινούς μήνες».
Το 2013 οι επισκέπτες του βράχου ήταν 1.390.000, ενώ το 2014 έφτασαν τους 1.563.434, αύξηση που αγγίζει το 12,47%.
Τα τουριστικά γραφεία βέβαια δε φάνηκε να αντιμετωπίζουν κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα μέχρι στιγμής αφού έξι από αυτά που βρίσκονται μεταξύ Πανεπιστημίου και Συντάγματος είτε δεν περιελάμβαναν τον αρχαιολογικό χώρο στα προσφερόμενα πακέτα τους είτε αρνούνταν ευγενικά να μας κατατοπίσουν για τη θέση τους στο ζήτημα, όπως ακριβώς έκανε και η Ένωση των εν Ελλάδι Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Γραφείων.
ΠΟΣΟ ΚΟΣΤΙΖΕΙ Η ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ
Το 2000 το πρόγραμμα «Συντήρηση και Αναστήλωση των Μνημείων Ακρόπολης» εντάχθηκε στο Πρόγραμμα «Πολιτισμός» του Γ’ ΚΠΣ με αρχικό προϋπολογισμό 16,8 εκ. ευρώ για το χρονικό διάστημα 2000 – 2004. Μετά από τροποποίηση του Τεχνικού Δελτίου, που επέβαλε η ιδιαίτερη φύση του αντικειμένου και η ανάγκη ένταξης νέων προγραμμάτων, η συνολική χρηματοδότηση των έργων για το διάστημα 2000 – 2009 από το Γ΄ ΚΠΣ ανήλθε σε 31,3 εκ. ευρώ. Σε αυτά, πρέπει να προστεθεί η χρηματοδότηση ύψους 3,5 εκ. ευρώ διατέθηκε από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Για το διάστημα 2011-2013 έχει ξεκινήσει νέο πρόγραμμα αναστηλωτικών επεμβάσεων στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ ύψους 8 εκ. ευρώ.
Το ποσό αυτό είναι υπέρογκο παρότι η δυνατότητα της γνώσης θα έπρεπε να παρέχεται δωρεάν- Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιλόγων
«Αν δεχτούμε για ένα λεπτό την άποψη ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ άλλαξε γραμμή στο θέμα της επιβολής του φόρου 23% στην ιδιωτική εκπαίδευση από τον καημό της να προασπίσει τη “λαϊκή οικογένεια” (και όχι από τις πιέσεις που άσκησαν στη συγκυβέρνηση οι ιδιοκτήτες των μεγάλων ξένων κολεγίων), από πού προκύπτει ότι η αύξηση των εισιτηρίων σε χώρους πολιτισμού δεν πλήττει τη λαϊκή οικογένεια;» Αυτό είναι ένα απόσπασμα από το δελτίο τύπου που έχει αποσταλεί στον υπουργό εκ μέρους του Συλλόγου Έκτακτων Αρχαιολόγων. Η πρόεδρός του Βασιλική Ζυγούρη εξηγεί τους λόγους για τους οποίους αποδοκιμάζει κάθε σκέψη, κάθε πρόθεση αύξησης της τιμής των εισιτηρίων στα μουσεία και στους αρχαιολογικούς χώρους. «Δε γίνεται η δυνατότητα ενός ατόμου να γνωρίσει την πολιτιστική μας κληρονομιά να συνάδει με την επιβολή ενός φόρου, το ποσό αυτό είναι υπέρογκο παρότι η δυνατότητα της γνώσης θα έπρεπε να παρέχεται δωρεάν. Μετά από όλες τις αυξήσεις που έχουν γίνει εν μέσω κρίσης και παρά τις προεκλογικές εξαγγελίες για προσπάθεια βελτίωσης των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία, ο ΣΥΡΙΖΑ έφτασε να κάνει τα ίδια με τους προηγούμενους. Η άποψη που ισχυρίζεται πως οι Έλληνες δεν επισκέπτονται μνημεία και μουσεία βασίζεται προφανώς σε εικασίες, ενώ αν όντως αυτό συνέβαινε θα ήταν απώρεια της ίδιας της κρίσης. Αν αντιλαμβανόμαστε τα εισιτήρια αυτά αποκλειστικά ως εισπρακτικό μέσο που δε θα ενισχύσει τον ίδιο τον πολιτισμό, απορρίπτουμε τη σημασία αυτών των αρχαιολογικών χώρων μείωνοντας τη θέληση των πολιτών να τους γνωρίσουν. Ο πολιτισμός παρέχει από μόνος του παιδεία και παρόλα αυτά θέλησαν να τον εκμεταλλευτούν παρότι θα έπρεπε να είναι τέτοιος ο χαρακτηρας της δημόσιας εκπαίδευσης ώστε να μη κρίνεται απαραίτητη η ύπαρξη της ιδιωτικής».
Επιστρέφοντας στην ανακοίνωση του υπουργείου διαβάζουμε πως «θα προβλέπεται ελεύθερη είσοδος στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία την πρώτη Κυριακή κάθε μήνα. Οι παροχές αυτές ανταποκρίνονται στην ευρύτερη κοινωνική πολιτική της κυβέρνησης, ενώ ταυτόχρονα προσφέρουν κίνητρο για την ανάπτυξη πολιτιστικού τουρισμού την περίοδο χαμηλής επισκεψιμότητας, τονώνοντας τον χειμερινό τουρισμό». Μένει λοιπόν να δούμε μετά την εγκατάσταση του συστήματος ηλεκτρονικών εισιτηρίων, που θα συνοδεύσει τις επερχόμενες αυξήσεις συμβάλοντας σε μια πιο αναλυτική καταγραφή του προφίλ των μελλοντικών επισκεπτών, ποιες φωνές της δημόσιας συζήτησης θα επιβεβαιωθούν και ποιες όχι.
