Διαβάζοντας το βιβλίο της Reni Eddo-Lodge ‘Why I’m No Longer Talking to White People about Race’, ήρθα αντιμέτωπη με αμηχανία και σιωπή. Δεν έβρισκα λέξεις που να φαίνονται επαρκείς. Ούτε χώρο να μιλήσω από τη θέση μιας λευκής cis γυναίκας που μεγάλωσε σε μια κατά κόρον λευκή χώρα, όπως η Ελλάδα. Η Adrienne Rich βέβαια είχε πει «αυτή είναι η γλώσσα του καταπιεστή, όμως, τη χρειάζομαι για να σας μιλήσω». Ο φεμινισμός ήταν ο λόγος που το τόλμησα.
Με επίγνωση της θεσιακότητάς μου ως λευκό cis προνομιούχο άτομο, καθώς όταν παράγεις λόγο, είτε είσαι δημοσιογράφος, είτε συγγραφέας ή ακαδημαϊκός, παραμένεις η εξουσία -γιατί «η γλώσσα είναι κι αυτή πεδίο αγώνα», σύμφωνα με την bell hooks- αποφάσισα να ξεκινήσω έναν αρκετά ευαίσθητο διάλογο. Ο φεμινισμός ήδη δέχεται σφοδρές επιθέσεις από την alt-right και κάθε παρακλάδι της δεξιάς. Οι διεκδικήσεις του φεμινιστικού και ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος θεωρούνται μέρος της “woke” κουλτούρας που έχει μπραντάρει η Δεξιά, πλασάροντάς το σαν κάτι evil. Μια εσωτερική ματιά στα ενδότερα των φεμινισμών ίσως φανεί χρήσιμη και να δείξει τον δρόμο σε μια περαιτέρω ανοιχτότητα.
Στο «Επιλέγοντας το περιθώριο ως χώρο ριζοσπαστικής ανοιχτότητας» (μτφρ. Δανάη Καπράνου), η bell hooks αναλύει το πόσο κρίσιμο είναι «οι καταπιεσμένοι αποικισμένοι ανθρώποι, τα θύματα της εκμετάλλευσης, να αντιλαμβάνονται την περιθωριακότητα ως θέση και τόπο αντίστασης». Θέτει στο επίκεντρο το ζήτημα του να μην αποτελεί το περιθώριο μια πληγή, να μην είναι σύμβολο μόνο της στέρησης και του πόνου. Αλλά κυρίως της αντίστασης. Και αυτή η αντίσταση ήταν το ζητούμενο της παρούσας έρευνας, αυτή η τοποθεσία της «ριζοσπαστικής ανοιχτότητας και δυνατότητας», εκεί όπου τα μαύρα/αποικισμένα άτομα ανακτούν τις δυνάμεις τους και κινούνται αλληλέγγυα για να εξαλείψουν την κατηγορία “αποικισμένος-άποικος”, εκεί όπου μας καλούν να συναντηθούμε.
Έγνεψα καταφατικά σε αυτό το «ραντεβού» με τον μαύρο φεμινισμό στο Παρίσι και αποφάσισα να χρησιμοποιήσω το χώρο που μου δίνεται για να συζητήσω με μαύρες και μουσουλμάνες Γαλλίδες φεμινίστριες που παλεύουν για τους φεμινισμούς της αποαποικιοποίησης και για μια διαφορετική κοινωνία. Όχι τόσο λευκοκεντρική.
Με την Françoise Vergès, στο σπίτι της στο Παρίσι, συζητώντας για έναν φεμινισμό της αποαποικιοποίησης.
Εν ολίγοις, αποαποικιοποίηση σημαίνει η διαδικασία με την οποία τα αποικιοκρατούμενα άτομα παίρνουν πίσω την εξουσία από τους αποικιοκράτες. Το αναλύει στο βιβλίο της “A Decolonial Feminism”, η πολιτική επιστημόνισσα και ιστορικός Françoise Vergès.
Στο Παρίσι, την ημέρα που υμνείται η γυναίκα και έχει καθιερωθεί ως απεργία πλέον, γίνονται κάθε χρόνο δύο τεράστιες πορείες. Η μια θεσμική και η άλλη, η βραδυνή, πιο μαχητική, πιο ριζοσπαστική.
Η Vergès έθεσε το ερώτημα: «Οι δυτικές φεμινίστριες διαβάζουν γυναίκες συγγραφείς που δεν είναι λευκές;», θέλοντας να σχολιάσει το πόσο δυτικοκεντρικός είναι ο τρόπος που βλέπουμε οι λευκές τον κόσμο.
Μίλησε ακόμη για το πώς σαν μέλισσες πρέπει να επιτεθούμε μαζικά στη «μηχανή» του καπιταλισμού για να διεκδικήσουμε έναν αντιρατσιστικό, αντιπατριαρχικό και αντικαπιταλιστικό κόσμο.
Βρέθηκα και ανάμεσα σε διάφορες φεμινιστικές συλλογικότητες, οι οποίες μιλούν για τους φεμινισμούς της αποαποικιοποίησης, όπως η “Décolonisons le féminisme” και η οργάνωση μουσουλμάνων γυναικών Lallab.
Η Samantha από τη συλλογικότητα “Décolonisons le féminisme” μου είπε λίγο πριν τη νυχτερινή φεμινιστική πορεία: «Δεν χρειαζόμαστε άλλο τους λευκούς να μιλούν για εμάς, χωρίς εμάς».
View this post on Instagram
Είναι αρκετός λοιπόν ο φεμινισμός, αν δεν είναι παράλληλα και αντιρατσιστικός;
Η απάντηση στο short doc που πραγματοποιήθηκε χάρη στη συνεργασία της Popaganda με το Sphera Network:
