Ο μύθος λέει ότι το 1700 οι τοπικοί αρχηγοί του Cubulco, μιας πόλης που βρίσκεται περίπου 450 χιλιόμετρα από την Αντίγουα στα βόρεια της Γουατεμάλας, είδαν όλοι το ίδιο όνειρο, ένα όραμα. Σε αυτό το όραμα, ο άγιος Ιάκωβος, ο προστάτης της πόλης, απαίτησε να εκτελέσουν έναν τελετουργικό χορό, στον οποίο ένα ζευγάρι χορευτών θα γύριζε γύρω από ένα δέντρο, κατεβαίνοντας από αυτό και χρησιμοποιώντας μόνο ένα σχοινί. Οι αρχηγοί τήρησαν με ευλάβεια το θέλημα του Αγίου και έτσι γεννήθηκε ο χορός του Ιπτάμενου Ραβδιού (El Palo Volador) ή αλλιώς ο χορός των Αγγέλων και των Πιθήκων.
Το ραβδί που στήνεται μπροστά από τον καθεδρικό της πόλης, είναι ο κορμός ενός από τα πανύψηλα πεύκα -καμιά φορά φτάνουν και τα σαράντα μέτρα- που φυτρώνουν στα γύρω βουνά της Τσουαμπεράνα. Ακολουθείται κάθε φορά ένα περίπλοκο τελετουργικό που διαρκεί μέρες, για την ανίχνευση, την εύρεση, το κόψιμο και τελικά την μεταφορά του κορμού από ομάδα ντόπιων αντρών -με την ονομασία Αδελφότητα του Πιθήκου- στο χωριό.
Αφού στηθεί ο γιγάντιος κορμός στο κέντρο της πλατείας, οι Χορευτές Πίθηκοι σκαρφαλώνουν σε αυτόν και ολοκληρώνουν τις προετοιμασίες για να ξεκινήσει ο τελετουργικός χορός στην κορυφή. Μόλις τα σχοινιά δεθούν με ασφάλεια, το πρώτο ζευγάρι των Χορευτών Αγγέλων σκαρφαλώνει στο δέντρο. Ασφαλίζουν τον εαυτό τους στον κορμό, δένοντας σφιχτά τα σκοινιά στα πόδια και στους αστραγάλους τους και πηδάνε από την κορυφή του στύλου μακρυά. Περιδινούμενοι ανά ζευγάρια γύρω από τον κορμό, σαν πουλιά-άγγελοι που πετάνε ψηλά στον συννεφιασμένο ουρανό, κατεβαίνουν σιγά σιγά μέχρι το έδαφος, ενώ η μαρίμπα παίζει ακούραστη το τραγούδι της.
Με αυτόν τον τρόπο, η πόλη του Cubulco στη βόρεια Γουατεμάλα τιμά κάθε χρόνο στις 25 του Ιουλίου , την ημέρα του Αγίου Ιακώβου ή του Σαντιάγo Αποστόλου, του προστάτη της.
Χορευτής ετοιμάζεται να ανέβει μια ξύλινη σκάλα σε ύψος 30 μέτρων, για τον εορτασμό του Αγίου Ιακώβου, του προστάτη του Cubulco, Γουατεμάλα, 22 Ιουλίου 2022.
Ένας χορευτής κρέμεται ανάποδα, για να κατέβει έχει δεμένο ένα σχοινί γύρω από το ένα πόδι του. Cubulco, Γουατεμάλα, 22 Ιουλίου 2022.
Ομάδες ανθρώπων με παραδοσιακές φορεσιές παρακολουθούν τον Χορό του Ιπτάμενου Ραβδιού, για να γιορτάσουν τον προστάτη Άγιο Ιάκωβο του Cubulco, Γουατεμάλα, 22 Ιουλίου 2022.
Ανθρωποι ντυμένοι με παραδοσιακές φορεσιές και πολύχρωμα φτερά στο κεφάλι μπροστά από τον γιγαντιαίο κορμό, όπου ίπτανται οι χορευτές. Cubulco, Γουατεμάλα, 22 Ιουλίου 2022.
Ενας χορευτής κατεβαίνει τον στύλο δεμένος με ένα σκοινί, ενώ το πλήθος παρακολουθεί μπροστά από τον καθεδρικό ναό. Cubulco, Γουατεμάλα, 22 Ιουλίου 2022.
Ενα παιδί με παραδοσιακή φορεσιά συμμετέχει στο τελετουργικό των εορτασμών. Cubulco, Γουατεμάλα, 22 Ιουλίου 2022.
Ντόπιοι μουσικοί, ανάμεσα στο πλήθος των θεατών, συνοδεύουν με τα όργανά τους τους εορτασμούς. Cubulco, Γουατεμάλα, 22 Ιουλίου 2022.
Ένας χορευτής κρέμεται ανάποδα από ένα σχοινί τυλιγμένο γύρω από το πόδι του. Cubulco, Γουατεμάλα, 22 Ιουλίου 2022.
Οι γυναίκες φορούν παραδοσακές φορεσιές και κρατούν μακριά κίτρινα κεριά. Cubulco, Γουατεμάλα, 22 Ιουλίου 2022.
Παιδιά με φαρδιές κόκκινες και λευκές φούστες χορεύουν ανάμεσα στο πλήθος. Cubulco, Γουατεμάλα, 22 Ιουλίου 2022.
Χορευτές Πίθηκοι και Χορευτές Άγγελοι γονατίζουν μπροστά από τον στύλο. Cubulco, Γουατεμάλα, 22 Ιουλίου 2022.
Οι θεατές ρίχνουν μακριές σκιές στο λιθόστρωτο της πλατείας, ενώ παρακολουθούν έναν Ιπτάμενο Χορευτή να κατεβαίνει τον στύλο. Cubulco, Γουατεμάλα, 22 Ιουλίου 2022.
Ένας μουσικός παίζει μια παραδοσιακή μαρίμπα της Γουατεμάλας, συνοδεύοντας με τους ήχους της τον χορό του Ιτάμενου Ραβδιού. Cubulco, Γουατεμάλα, 22 Ιουλίου 2022.
