Το ελεύθερο κάμπινγκ είναι από εκείνες τις δραστηριότητες που είτε θα έχουν αφοσιωμένους και πιστούς εραστές είτε φανατικούς εχθρούς. Και στις δυο περιπτώσεις οι κύριοι λόγοι τυχαίνει να ταυτίζονται και είναι οι εξής: η άμεση επαφή με τη φύση και η παραγκώνιση των σπιτικών ανέσεων. Η οικονομική ανατροπή των μέχρι πρότινος δεδομένων ήρθε να δημιουργήσει μια τρίτη κατηγορία, αυτών που επιλέγουν το ελεύθερο κάμπινγκ ως λύση ανάγκης χωρίς απαραίτητα να διακρίνονται από την αντίστοιχη «κουλτούρα». Πέραν, όμως, όλων αυτών η ελεύθερη διαμονή στους επίγειους παραδείσους τής χώρας, σε πολλές περιπτώσεις δεν αποτελεί μια ανέξοδη επιλογή καθώς βάσει νόμου απαγορεύεται και επιφέρει διοικητικές και ποινικές κυρώσεις.
Εάν θέλουμε να έχουμε μια ολοκληρωμένη και όχι αποσπασματική γνώση του τι προβλέπει ο νόμος, ο δικηγόρος Πειραιά κ. Ηλίας Δ. Πολλάλης μάς γνωρίζει ότι «το βασικό νομοθέτημα σχετικά με το ελεύθερο κάμπινγκ είναι ο Νόμος 392/1976, (ΦΕΚ Α’ 199/1976), με τίτλο «Περί ιδρύσεως και λειτουργίας χώρων οργανωμένης κατασκηνώσεως (κάμπινγκ) και άλλων τινών διατάξεων». Το ότι απαγορεύεται η εγκατάσταση σκηνών και η στάθμευση τροχόσπιτων σε αρχαιολογικούς χώρους, αιγιαλούς, παραλίες και γενικότερα κοινόχρηστους χώρους είναι από λίγο έως πολύ γνωστό. Ωστόσο, ήδη από το έτος 2012, και σύμφωνα με το αρ. 38 του Ν. 4055/2012 (ΦΕΚ Α’ 51/ 12.3.2012) εισήχθη τροποποίηση, η οποία προβλέπει ότι η ελεύθερη κατασκήνωση τιμωρείται με κράτηση (και όχι με φυλάκιση πλέον) έως έξι (6) μήνες ή με πρόστιμο έως τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ. Συνεπώς πλέον, για το ελεύθερο κάμπινγκ προβλέπεται μία διοικητική κύρωση (πρόστιμο 300 ευρώ) και μια ποινική (κράτηση έως 6 μήνες ή χρηματική ποινή έως 3.000 ευρώ), η οποία επιβάλλεται από τον δικαστή κατά τη συζήτηση της υπόθεσης.» Ο ίδιος αναφέρει ακόμη πως «ως δικαιολογητική βάση της απαγόρευσης της ελεύθερης κατασκήνωσης στην Ελλάδα προτάσσεται συνήθως η προστασία των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων του φυσικού περιβάλλοντος από σκουπίδια και πυρκαγιές, η προστασία της προστατευόμενης πανίδας καθώς και η διατήρηση της αισθητικής του τοπίου. Ωστόσο, δεν μπορεί να παραγνωρισθεί και η οικονομική διάσταση των τελευταίων ρυθμίσεων που εισήχθησαν με το Ν.4179/2013, οι οποίες στοχεύουν προφανώς στην ενίσχυση των οργανωμένων τουριστικών υποδομών, όπως είναι τα ξενοδοχεία, οι οργανωμένες κατασκηνώσεις και λοιπά, χωρίς όμως να εμποδίζουν εν γένει την κατασκήνωση, αλλά επιτρέπουν και προάγουν μόνο την οργανωμένη, σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις που περιγράφονται αναλυτικά ήδη από το Ν. 379/1972 ως ισχύει.»
Ο κ. Πολλάλης ολοκληρώνει λέγοντας πως «όλοι γνωρίζουμε ότι η απαρέγκλιτη εφαρμογή των νόμων, ακόμα και εκείνων με τους οποίους διαφωνούμε, είναι αυτονόητη υποχρέωση όλων των πολιτών. Αυτό, ως γενική αρχή, δεν εμποδίζει τα δικαιοδοτικά όργανα της πολιτείας, σε περιπτώσεις που συντρέχουν οι ανάλογες προϋποθέσεις, να επιδεικνύουν την επιβαλλόμενη από τις περιστάσεις επιείκεια. Η πατρίδα μας βιώνει μια πρωτόγνωρη οικονομική κρίση και κάποιοι άνθρωποι, ενδεχομένως, να αναγκάζονται να καταφεύγουν στην ελεύθερη κατασκήνωση. Αυτή η επιλογή θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με εξαιρετική επιείκεια, και κάθε φορά να εξετάζεται η συνδρομή ή όχι των αρνητικών προϋποθέσεων (όπως είναι η προσβολή του περιβάλλοντος) προκειμένου να επιβάλλεται ή όχι κάποια τιμωρία. Βέβαια, επισημαίνεται ότι η εν γένει συμπεριφορά των κατασκηνωτών, σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να λαμβάνει διαστάσεις τέτοιες, ώστε να θεωρηθεί ως ευθεία παραβίαση του νόμου.»
Σε πολλές περιοχές τής Ελλάδας το ελεύθερο κάμπινγκ εξακολουθεί να αποτελεί μια αγαπημένη συνήθεια Ελλήνων και ξένων τουριστών. Οι απόψεις των τοπικών φορέων σε ό,τι αφορά στη συνύπαρξη των free campers με το περιβάλλον και την τοπική κοινωνία διίστανται από μέρος σε μέρος. Συγκεκριμένα, υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι καλοκαιρινές μέρες κυλούν ήρεμα και απολαυστικά για όλους, ενώ άλλες φορές πάλι η κατάσταση ξεφεύγει από κάθε έλεγχο.
Το μικρό νησί τής Ανάφης από τη δεκαετία του ’80, ίσως και νωρίτερα, αποτελεί προορισμό για τους λάτρεις της κατασκήνωσης. Όπως μας πληροφορεί ο δήμαρχος κ. Ιάκωβος Ρούσσος, η παραλία του Ρούκουνα είναι το μέρος, το οποίο φιλοξενεί τους free campers. «Ότι το ελεύθερο κάμπινγκ απαγορεύεται» αναφέρει «το γνωρίζουμε όλοι. Ωστόσο, στην Ανάφη υπάρχει περιορισμένος αριθμός δωματίων κι έτσι, από κάποιο σημείο και έπειτα, απλά δεν επαρκούσαν ώστε να μείνουν οι επισκέπτες. «Η Ανάφη» συνεχίζει «διαφημίστηκε από τους ελεύθερους κατασκηνωτές, εκείνοι τη συντήρησαν όταν δεν υπήρχε διαθέσιμο ούτε ένα δωμάτιο.» Ο κ. Ρούσσος αναφέρει πως «όλοι μας έχουμε προσαρμοστεί στο συγκεκριμένο θέμα και είναι κατανοητό πως πρέπει να κάνουμε υπομονή. Ο τουρισμός έχει τα καλά του έχει τα κακά του. Φυσικά, βασικά ζητήματα, όπως η καθαριότητα, έχουν λυθεί και πλέον είναι απολύτως ελεγχόμενα. Μπορώ, μάλιστα, να πω πως οι κατασκηνωτές σέβονται πολύ περισσότερο το περιβάλλον απ’ότι οι υπόλοιποι επισκέπτες. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζαμε τα προηγούμενα χρόνια δεν υφίστανται πια κι έτσι ούτε αστυνόμευση υπάρχει ούτε συλλήψεις γίνονται. Εκτός του ότι έχουμε μάθει να συνυπάρχουμε, είναι αυτονόητο πως χωρίς τουρισμό, εδώ δεν επιβιώνουμε.»
Δημοφιλή προορισμό για free camping λόγω της φυσικής της ομορφιάς αποτελεί και η Γαύδος, η οποία επίσης διαθέτει μικρό αριθμό δωματίων, όπως μας ενημερώνει ο κ. Ευστράτιος Λαμπάκης, δήμαρχος του νησιού. «Τα λίγα καταλύματα που υπάρχουν δεν μας επιτρέπουν να φιλοξενήσουμε τους επισκέπτες που καταφθάνουν τους καλοκαιρινούς μήνες. Επομένως, στις παραλίες του Κόρφου, του Σαρακήνικου και του Άϊ Γιάννη ο κόσμος κάνει ελεύθερο κάμπινγκ.» Όπως ο κ. Λαμπάκης επιβεβαιώνει, στο νησί «δεν έχει επιβληθεί αστυνόμευση επειδή δεν χρειάζεται. Οι κατασκηνωτές είναι πολύ συνεπείς ως προς την καθαριότητα του χώρου, προσέχουν τις παραλίες και φροντίζουν να παραμείνει το μέρος όπως ακριβώς ήταν πριν από πολλά χρόνια. Αρκεί να σας πω πως στις δράσεις καθαρισμού που κατά καιρούς κάνουμε, οι κατασκηνωτές συμμετέχουν ενεργά.» Ακόμη, ο δήμαρχος Γαύδου τονίζει πως «χωρίς την παρουσία τους στο νησί η τοπική οικονομία θα είχε πολύ μεγάλο κόστος.»
Στην επόμενη σελίδα οι περιπτώσεις Λευκάδας, Ηρακλειάς και Αγκιστρίου.
