Το βάρβαρο πρωινό ξύπνημα για να είμαστε εγκαίρως στην Τανάγρα και το αυστηρό χρονοδιάγραμμα briefing, πτήσης και debriefing με το τι προβλέπεται ανά 5 λεπτά της ώρας μας βάζει αμέσως στο κλίμα. Μπορεί η ακροβατική φύση και φήμη των Red Arrows να τα έχει ουσιαστικά εντάξει στα πιο αναγνωρίσιμα προϊόντα της βρετανικής ποπ κουλτούρας μαζί με τους Beatles, το Mini Cooper και τον Τζορτζ Μπεστ, όμως στο τέλος (και στην αρχή) της ημέρας παραμένει μια υπηρεσία των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων.
Φτάνοντας στις εγκαταστάσεις της 332 ΜΠΚ, που φιλοξενεί τη βρετανική αποστολή, συναντούμε την τεχνική ομάδα, η οποία μόλις έχει ολοκληρώσει την προετοιμασία των αεροσκαφών. Τιμώντας την παλιά παράδοση των βρετανών στρατιωτικών να υιοθετούν τον τρόπο ζωής της περιοχής που υπηρετούν πίνουν φραπέ με την ίδια άνεση που ο Λόρενς της Αραβίας φορούσε κελεμπία. Ο υπεύθυνος δημοσιών σχέσεων Άντι Μόρτον και η team manager Επισμηναγός Κέιτ Ντρίσκολ μας καλωσορίζουν και μας εξηγούν τους βασικούς κανόνες καθώς κατευθυνόμαστε προς την πίστα: κινητά σε flight mode, κλειδιά, κέρματα και λοιπά αντικείμενα σε κλειστές τσέπες κiι απόσταση ασφαλείας από τα κινούμενα μέρη των αεροσκαφών. Μπορεί τα Hawk T1 να μην εντυπωσιάζουν με τον μέγεθος τους σε σχέση με ένα μαχητικό και να είναι μια ελαφρά βελτιωμένη έκδοση ενός εκπαιδευτικού αεροσκάφους, αλλά το έντονο κόκκινο χρώμα και οι – καταχωρημένες στη μνήμη – εικόνες των περίτεχνων εναέριων σχηματισμών τους, τα κάνει τόσο εντυπωσιακά από κοντά όσο το πειρατικό καράβι της Playmobil σε ένα δεκάχρονο παιδί.
ο σμηναγός Τόμπι Κίλι
Είμαστε στα τέλη Μαϊου, ο ουρανός δεν είναι και πολύ καθαρός για την εποχή, αλλά και πάλι είναι απείρως καλύτερος από τον βρετανικό. Αυτός είναι και ο λόγος που βρίσκεται στην Ελλάδα το σμήνος όπως μας λέει ο Σμηναγός Τόμπι Κίλι. «Εκπαιδευόμαστε στην Ελλάδα εδώ και περίπου 5 εβδομάδες. Ξεκινήσαμε στο Ηνωμένο Βασίλειο τον Γενάρη, όμως για το τελευταίο κομμάτι που είναι και το πιο σημαντικό ερχόμαστε στην Ελλάδα κι εκμεταλλευόμαστε τον υπέροχο καιρό που έχετε. Είναι πολύ σημαντικό για τον συγχρονισμό μας να έχουμε όσο το δυνατόν πιο καθαρό ουρανό όταν πετάμε στα 6-7.000 πόδια κι αυτό είναι κάτι που σπανίζει στην πατρίδα. Επίσης το ανάγλυφο της Αττικής και η εγγύτητα στη θάλασσα μας παρέχει μια πλήρη γκάμα “σκηνικού” για τις επιδείξεις μας σε όλον τον κόσμο και μας βοηθά να το προσαρμόσουμε κάθε φορά».
ο σμηναγός Σάι Τέιλορ
Όλα είναι έτοιμα για την τροχιοδρόμηση του σμήνους και περιμένουμε να απολαύσουμε το θέαμα. Όταν βλέπεις από τόσο κοντά την επίδειξη, πιστέψτε με, δεν έχει καμία σχέση με την παρακολούθηση βίντεο στο you tube. Ακούγεται σαν βαρετό κλισέ, αλλά όντως οι ελιγμοί κόβουν την ανάσα σε συνδυασμό με τον ήχο των τζετ που «σκίζουν» τον ουρανό. Ο συγχρονισμός είναι τόσο άψογος που νομίζεις ότι και τα 9 τζετ είναι κάπως «καρφωμένα» σε ένα διάφανο πλέγμα για να τον καταφέρουν και ο Σμηναγός Σάι Τέιλορ μας δίνει τις γενικές πληροφορίες της επίδειξης: «Έχουμε ετοιμάσει ένα show διάρκειας 18 λεπτών, που θα παρουσιάσουμε και στο Athens Flying Week, που το χωρίζουμε σε δυο “ημίχρονα”. Στο πρώτο μέρος κάνουμε τις μεγάλης έκτασης φιγούρες, πετάμε σε μεγάλο ύψος που φτάνει τα 7.000 πόδια και φυσικά έχουμε πάρα πολύ τρικολόρ καπνό. Στο δεύτερο μέρος έχουμε τις πιο τεχνικές και δυναμικές φιγούρες, φτάνουμε ταχύτητες που προσεγγίζουν τα 800 μίλια την ώρα και περνάμε στις φιγούρες που κάποιοι από μας “αυτονομούνται” και δίνουν “ένα show μέσα στο show” με πάρα πολλές περιστροφές». Τους ακούμε να περιγράφουν το πρόγραμμα με έναν ενθουσιώδη τρόπο που ταιριάζει περισσότερο σε τραγουδιστή ή αθλητή παρά σε στρατιωτικό. «Ζούμε το όνειρό μας από τη στιγμή που καταταχθήκαμε στη Βασιλική Αεροπορία», λέει ο Τόμπι και συνεχίζει, «είμαστε όλοι εθελοντές και πριν δηλώσουμε το ενδιαφέρον μας για τα βέλη έχει προηγηθεί μια τουλάχιστον 12ετής προϋπηρεσία σε μαχητικά, τουλάχιστον 1500 ώρες πτήσης είτε με Eurofighter Typhoon είτε Tornado GR4 και».
Το σμήνος χωρίζεται σε δυο ομάδες, τα βέλη 1 έως 5 σχηματίζουν την ομάδα “Enid” και είναι η «μύτη» στον κλασικό ρομβοειδή σχηματισμό του σμήνους που βλέπουμε και στον θυρεό τους, ενώ τα βέλη 6 έως 9 είναι η ομάδα “Gypo” και είναι η ουρά του σχηματισμού. Στη δεύτερη ομάδα ανήκει το ζεύγος 6-7 το οποίο συγκεντρώνει και τα περισσότερα χειροκροτήματα του κοινού αφού είναι αυτό που αυτονομείται κατά τη διάρκεια της επίδειξης και κάνει τις περιστροφές γύρω απ’τον οριζόντιο άξονα, τόσο τον δικό τους όσο και του σμήνους. Αυτές οι φιγούρες είναι και οι αγαπημένες των πιλότων που μας μίλησαν ξεχωρίζοντας την Hurricane και την Infinity. Η τελευταία είναι αγαπημένη του Τόμπι και για έναν ακόμα λόγο. «Γίνεται προς το τέλος της επίδειξης ενώ σχηματίζουμε το σύμβολο του απείρου κι έχω την τιμή να ηγούμαι της κίνησης. Καθώς είναι η μοναδική στιγμή της επίδειξης που προπορεύομαι κι έχω καθαρό ορίζοντα, είναι μια στιγμή που απολαμβάνω». Είναι τόσες πολλές οι φιγούρες που δεν ξέρεις ποια να θαυμάσεις περισσότερο, αυτές που κόβουν την ανάσα όπως η Carousel και οι παραλλαγές της που νομίζεις ότι τα αεροσκάφη θα συγκρουστούν μετωπικά ή τις Vixen Break και Hammerhead Break σε νέες εκδοχές που εντυπωσιάζουν με το χορευτικό άνοιγμα σαν βεντάλια;
Με το τέλος της επίδειξης ακολουθεί το debriefing των πιλότων και οι μηχανικοί ανεφοδιάζουν με καύσιμα τα αεροσκάφη και τα προετοιμάζουν για την επόμενη πρόβα. Αν και όλοι φαντάζονται πόσο επιμελής είναι η συντήρηση, είναι ακόμα πιο εντυπωσιακή η φροντίδα που δείχνει το Circus στα βέλη. Το Circus είναι μια μικρή ομάδα τεχνικών, η οποία σε συνεργασία με τους υπόλοιπους 100 περίπου τεχνικούς, έχουν την ευθύνη της συντήρησης και προετοιμασίας. Αυτό που ξεχωρίζει το Circus είναι ότι πετάνε με τα βέλη στο πίσω κάθισμα κι αποτελούν τον συνδετικό κρίκο μεταξύ των πιλότων και των υπόλοιπων τεχνικών και προέρχονται από διάφορες ειδικότητες. Π.χ. ο Υποσμηνίας Στιβ Μπάκλεϊ είναι φωτογράφος, του δώσαμε μια GoPro και τράβηξε για μας μερικά τρομερά on board πλάνα.
Πως καταφέρνουν όμως και το κάνουν να φαίνεται σαν διασκεδαστική ρουτίνα, ενώ είναι κάτι προφανώς επικίνδυνο; «Δεν υπάρχει χώρος για φόβο ή κούραση», λέει ο Σάι. «Πολλοί από εμάς σήμερα εκπληρώνουμε ένα παιδικό όνειρο, κάποιοι καταταχθήκαμε στη Βασιλική Αεροπορία επειδή είδαμε μια επίδειξη των Red Arrows όταν ήμασταν παιδιά και τώρα συνειδητοποιούμε ότι είμαστε κάτι παραπάνω από ακροβατικό σμήνος, είμαστε πρέσβεις του Ηνωμένου Βασιλείου σε ολόκληρο τον κόσμο». Τα βασικότερα εφόδιά τους είναι η εκπαίδευση και η εμπιστοσύνη. Ο Τόμπι ισχυρίζεται πως όταν πετάς στο box (έναν πολύ περιορισμένο χώρο στα 6-7.000 πόδια με πλευρικές επιταχύνσεις που κυμαίνονται μεταξύ 6 κι 8G, ενώ τα αεροσκάφη μπορεί να απέχουν λιγότερο από 2 μέτρα), ο βαθμός εμπιστοσύνης που αναπτύσσουν μεταξύ τους είναι ο μεγαλύτερος που μπορεί να αντέξει ένας άνθρωπος. Σημαντική βοήθεια δίνει κι ο χαρακτηριστικός τρικολόρ καπνός που αφήνουν πίσω τα «βέλη», ναι κάνει πιο θεαματική την επίδειξη αλλά έχει και λειτουργικό ρόλο. Επιτρέπει στους πιλότους να εκτιμήσουν επιτόπου τις καιρικές συνθήκες και ειδικά την ένταση-κατεύθυνση του αέρα ώστε να κάνουν μικρές προσαρμογές στις κινήσεις τους. Κι αν έχετε απορία με τι μας «ψεκάζουν» δεν είναι τίποτα άλλο από ντίζελ με χρώμα από 3 διαφορετικά ακροφύσια, ένα για κάθε χρώμα, στην καυτή εξαγωγή του αεροσκάφους. Κάτι σαν την αιθάλη του άκαυστου ντίζελ σε παλιά κακοσυντηρημένα ταξί δηλαδή με οδηγούς που διατυπώνουν «ψεκασμένες» θεωρίες.
Η εκπαίδευση είναι κάτι παραπάνω από σκληρή ακόμα και για έναν πιλότο τζετ. Επί 5 μήνες, αν το επιτρέπει ο καιρός, πετούν 3 φορές τη μέρα, 5 φορές την εβδομάδα. Για καλή τους τύχη τα σύννεφα άρχισαν να πυκνώνουν οπότε δε θα γίνει άλλη πτήση σήμερα, αν και διανύουν την τελευταία εβδομάδα εκπαίδευσης οπότε και είναι όλοι λίγο πιο χαλαροί αλλά με μια έξτρα δόση αγωνίας. Με το τέλος της εκπαίδευσης θα τους χορηγηθεί η περίφημη κόκκινη φόρμα σε ειδική τελετή και όπως λέει ο Τόμπι με βλέμμα παιδιού που περιμένει τα Χριστούγεννα. «Μάλλον θα είναι η τελευταία φορά που με βάζω την φαιοπράσινη στολή. Όταν θα με δείτε ξανά στις 16 και 17 Σεπτέμβρη θα φοράω την κόκκινη, και πάλι εδώ στην Τανάγρα για το Athens Flying Week, κάτι για το οποίο πραγματικά ανυπομονώ γιατί η φιλοξενία είναι υπέροχη. Νιώθουμε σαν στο σπίτι μας και να είστε σίγουροι ότι θα δώσουμε το καλύτερο show μας»
Ραντεβού λοιπόν στην Τανάγρα τον Σεπτέμβρη για όσους θέλουν να δουν από κοντά τα θρυλικά Red Arrows, ίσως τη σημαντικότερη κληρονομιά μιας πρώην αυτοκρατορίας.
