Πριν γνωρίσω τη Λουίζα Μότη που ως μαθήτρια αγχωνόταν με θέματα που αφορούσαν τις διεθνείς σχέσεις και τον Χάρη Μυστακέλη που εγκατέλειψε την ομάδα μπάσκετ στο σχολείο για να προπονηθεί στη διαχείριση δημοσίου λόγου πίστευα πως οι debaters είναι κάτι βαρετοί τύποι που κυκλοφορούν μόνο στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού κι επειδή δεν τους φωνάζει κανείς για μπύρες τα βράδια κάθονται και διαφωνούν με τις ώρες για ζητήματα όπως ο κονστρουκτιβισμός στη διδασκαλία των μαθηματικών. Λάθος, ομολογώ.
Μέχρι που έμαθα από τα δύο μέλη της οργανωτικής επιτροπής του Παγκοσμίου Πανεπιστημιακού Πρωταθλήματος Thessaloniki WUDC 2016 πως 1300 φοιτητές από 350 ιδρύματα κι 70 χώρες θα διαγωνιστούν σε μια πολυήμερη διοργάνωση πάνω στην κριτική σκέψη και την επίλυση διαφορών μέσω λογικών επιχειρημάτων, συζητώντας από το αν πρέπει να γίνει άρση του εμπάγκο όπλων στην Κίνα από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέχρι το αν έχει νόημα η ύπαρξη sequels σε μεγάλες κινηματογραφικές επιτυχίες όπως το Star Wars που συνιστά το φλέγον ζήτημα της κινηματογραφικής επικαιρότητας.
Λουίζα Μότη και Χάρης Μυστακέλης, μέλη της οργανωτικής ομάδας του Thessaloniki WUDC 2016
Είναι άθλημα τελικά το debate; Μπορείς να το πεις άθλημα ή παιχνίδι, εξαρτάται από το πόσο σοβαρά το βλέπεις. Εμείς το αντιμετωπίζουμε σαν το σημαντικότερο πανεπιστημιακό πνευματικό αγώνισμα.
Άρα πως είναι οι προπονήσεις ενός debater; Στον όμιλο της ΑΣΟΟΕ για παράδειγμα, μαζευόμαστε κάθε Πέμπτη, χωριζόμαστε σε ομάδες των δύο ατόμων και μας μοιράζεται ένα θέμα που δε γνωρίζουμε από πριν τι θα αφορά. Έχουμε στη διάθεσή μας ένα τέταρτο για να προετοιμάσουμε -ταυτόχρονα με τον συμπαίκτη – τα επιχειρήματά μας και αναλόγως του τι θα μας ζητηθεί φερόμαστε είτε ως οι υποστηριχτές είτε ως οι πολέμιοι του ζητήματος που τίθεται προς συζήτηση.
το σποτ της διοργάνωσης
Στο πλαίσιο ενός πρωταθλήματος τι ακριβώς συμβαίνει; Έχουμε ένα κοινό θέμα και οκτώ παίχτες, άρα τέσσερις ομάδες των δύο ατόμων. Ο πρώτος ομιλητής ορίζει το θέμα εξηγώντας στους υπόλοιπους εφτά τι είναι αυτό που θα συζητηθεί. Οι ομιλητές που ακολουθούν δικαιούνται να αναπτύξουν την επιχειρηματολογία τους στον ίδιο ακριβώς χρόνο που χρησιμοποίησε ο πρώτος. Κάθε ομάδα οφείλει να παρακολουθεί την προηγούμενη προκειμένου να αντικρούσει τα λεγόμενά της και να μην επαναλαμβάνεται. Αφού ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία, ο τελευταίος ομιλητής πρέπει να συνοψίσει τα όσα ειπώθηκαν σε μια προσπάθεια να αποδείξει πως η δική του ομάδα είχε δίκιο.
Υπάρχουν φαβορί; Σίγουρα υπάρχουν πανεπιστήμια που περιμένεις να δεις στον τελικό όπως το Monash, το Ηarvard, το Cambridge.
Ποιος αποφασίζει αν τα πήγατε καλά; Απευθυνόμαστε σε κριτές οι οποίοι είναι βετεράνοι debaters που είτε αποφάσισαν πως ήρθε η ώρα να κρίνουν άλλους είτε είναι απεσταλμένοι των πανεπιστημίων για να εκπαιδευτούν ακριβώς πάνω σε αυτόν τον τομέα. Αυτό που οφείλει να κάνει ένας κριτής είναι να αντιμετωπίζει τους debaters σαν να είναι ο μέσος πολίτης -που ενημερώνεται δηλαδή για τη διεθνή ειδησεογραφία από τις εφημερίδες και το ίντερνετ αλλά δεν είναι και ο πλέον αρμόδιος για να κάνει μια πλήρη και εμπεριστατωμένη ανάλυση του Μεσανατολικού- αφήνοντας στην άκρη τις εξειδικευμένες γνώσεις που ενδεχομένως έχει για ένα ζήτημα.
Υπάρχουν φαβορί; Σίγουρα υπάρχουν πανεπιστήμια που περιμένεις να δεις στον τελικό όπως το Monash, το Ηarvard, το Cambridge. Ωστόσο υπάρχουν τρεις κατηγορίες για να διαγωνίζονται ξεχωριστά εκείνοι που έχουν ως μητρική γλώσσα τα αγγλικά, αυτοί που την κατέχουν ως δεύτερη και όσοι σαν εμάς τη μιλάμε σαν “ξένη”. Είναι προφανές πως σε άλλη ταχύτητα επιχειρηματολογούμε εμείς σε σχέση με έναν Βρετανό που δεν θα αναζητά, ενώ ο χρόνος τρέχει, την κατάλληλη λέξη μεταφράζοντάς την πρώτα στο μυαλό του από τα ελληνικά. Παρόλα αυτά, υπάρχουν παραδείγματα όπως η επιτυχημένη πορεία της Σερβίας και του Ισραήλ που δείχνουν πως, ακόμα και αν κάποιος μπορεί σε εφτά λεπτά να πει τα διπλάσια πράγματα από σένα, αν έχεις κατακτήσει τη λογική που απαιτεί ένας αγώνας κι έχεις δομημένα επιχειρήματα μπορείς να κερδίσεις με άνεση τα φαβορί.
Οι θεματικές μπορεί να κινούνται από τις διεθνείς σχέσεις και το σύμφωνο συμβίωσης μέχρι το ποδόσφαιρο και τον διαγωνισμό της γιουροβίζιον.
Ναι, αλλά πώς βγαίνει κάποιος νικητής; Αυτό που μετράει είναι κάθε επιχείρημα να ενέχει λογική, δεν υπάρχει σωστή και λάθος άποψη. Όταν ξεκινάς τις προπονήσεις η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζεις συνήθως είναι το ότι πρέπει να μάθεις να αναλύεις ακόμα και πράγματα που θεωρείς γενικές αλήθειες. Αν πεις σε ένα debate πως «η δημοκρατία είναι το καλύτερο πολίτευμα» δε μπορεί να σταθεί σαν επιχείρημα παρά μόνο αν την αντιπαραβάλεις με κάτι άλλο για να αποδείξεις την αξία της.
Τι θέματα συζητάτε δηλαδή σε ένα debate; Οι θεματικές μπορεί να κινούνται από τις διεθνείς σχέσεις και το σύμφωνο συμβίωσης μέχρι το ποδόσφαιρο και τον διαγωνισμό της γιουροβίζιον.
Υπάρχουν tips για να γίνει κάποιος καλός ομιλητής; Μη σκύβεις πάνω από το χαρτί με τις σημειώσεις σου, καλό είναι να μην κρατάς πράγματα στα χέρια σου και φυσικά να μην αρχίσεις να μασάς το γιακά της μπλούζας σου. Αν απευθύνεσαι σε κάποιον προσπαθώντας να του δείξεις πως υποστηρίζεις μέχρι τέλους τα επιχειρήματά σου, καλό είναι να τον κοιτάς στα μάτια ώστε να φαίνεσαι πειστικός και σίγουρος για τα όσα λες.
Αναπτύσσετε περαιτέρω δεξιότητες; Μαθαίνεις να οργανώνεις τη σκέψη σου από τη στιγμή που σε ένα debate είσαι αναγκασμένος να το κάνεις για να κερδίσει. Επίσης δε φοβάσαι να μιλήσεις δημόσια, να κάνεις μια παρουσίαση μπροστά σε κοινό ή να βρεθείς σε μια συνέντευξη για δουλειά. Σταδιακά, μαθαίνεις να χειρίζεσαι το άγχος σου και να το στρέφεις υπέρ σου με έναν τρόπο δημιουργικό.
Ποια είναι τα κλισέ που αντιμετωπίζετε συχνότερα; Δεν είναι λίγοι εκείνοι που δεν γνωρίζουν τι ακριβώς είναι αυτό πάνω στο οποίο προπονούμαστε. Όταν λοιπόν εξηγούμε σε κάποιον τι κάνουμε συχνά μας λέει «ωραία, τώρα πείσε με για κάτι» έχοντας την εντύπωση πως λειτουργούμε σαν debaters και στην καθημερινότητά μας ή με τους φίλους μας. Συνήθως πιστεύουν πως μονολογούμε στο βήμα, πως δεν είμαστε αυθόρμητοι και δεν αλληλεπιδρούμε με τους υπόλοιπους συμπαίκτες ή αντιπάλους μας. Τέλος, μας παρομοιάζουν με τους πολιτικούς και τα δικά debate τους παρότι εμείς δε χρησιμοποιούμε τεχνικές όπως είναι η επίκληση στο συναίσθημα και στην αυθεντία, ενώ οφείλουμε να απαντάμε στα επιχειρήματα του αντιπάλου.
Κυκλοφορούν σήμερα ρήτορες που λειτουργούν σαν πρότυπα για έναν debater; Όσους περισσότερους διαγωνιζόμενους παρακολουθήσεις, τόσα περισσότερα είναι και τα στοιχεία που μπορείς να αντιγράψεις. Πολλοί debaters έχουν σαν πρότυπό τους stand up comedians αφού οι έξυπνες ατάκες κερδίζουν τις εντυπώσεις και την προσοχή του κριτή και τον προετοιμάζουν να ακούσει το λογικό επιχείρημα που θα καταθέσεις στη συνέχεια.
Τι σχέση έχει η δευτεροβάθμια εκπαίδευση με το άθλημα του debate; Μέχρι πριν από μια πενταετία, το υπουργείο Παιδείας διοργάνωνε σχολικούς αγώνες debate δίνοντας κίνητρο στα δημόσια σχολεία να το εισάγουν στο πρόγραμμά τους. Πλέον υπάρχουν ομάδες κυρίως στα ιδιωτικά και σε όσα δημόσια υπάρχουν καθηγητές που έχουν την καλή θέληση να βάλουν τους μαθητές τους σε αυτή τη διαδικασία. Στόχος της Ρητορικής Εταιρείας Ελλάδας, της οποίας είμαστε μέλη, είναι να προωθήσει την τέχνη του διαλόγου τόσο σε δημόσια σχολεία όσο και σε κοινωνικές ομάδες που είναι πιο δύσκολο να εκτεθούν και να έχουν πρόσβαση στον δημόσιο λόγο όπως είναι οι πρόσφυγες, οι έγκλειστοι σε φυλακές και οι μαθητές των σχολείων δεύτερης ευκαιρίας.
Τέτοιου είδους διοργανώσεις, σαν αυτή της Θεσσαλονίκης, απευθύνονται μόνο στους συμμετέχοντες; Η φετινή διοργάνωση στοχεύει στο να γνωριστούμε καλύτερα με την πόλη της Θεσσαλονίκης, να ενσωματώσουμε ομάδες και οργανώσεις που σχετίζονται με αυτήν και δραστηριοποιούνται εντός της. Βοηθήσαμε λοιπόν στη μετάφραση κειμένων του περιοδικού «Σχεδία» για να μπορούν οι πωλητές του να βρεθούν στο χώρο διεξαγωγής, συνεργαζόμαστε με ομάδες που θα συλλέγουν τα συσκευασμένα τρόφιμα που δεν θα καταναλώνονται και θα τα διανέμουν σε αστέγους ενώ θα μας επισκεφθούν τις ημέρες των γιορτών παιδιά από τα χωριά SOS. Επιπλέον, μέσω των δημοσιεύσεών μας στα κοινωνικά δίκτυα πολλοί φοιτητές που θα διαγωνιστούν στο Thessaloniki WUDC 2016 μας ενημερώνουν πως κρατάνε χώρο στη βαλίτσα τους προκειμένου να φέρουν μαζί τους είδη πρώτης ανάγκης για τους πρόσφυγες που βρίσκονται στην κοντινή Ειδομένη.
κι αν έχετε ακόμη απορίες, δείτε το βίντεο από το περσινό πρωτάθλημα στη Μαλαισία
