Μου αρέσει πολύ, τις άγιες τούτες μέρες του Πάσχα, να παρακολουθώ τις παρακάτω σκηνές κατάνυξης και αγάπης που εκτυλίσσονται όχι και τόσο σπάνια στο Ναό της Αναστάσεως, στα Ιεροσόλυμα.
Ο χώρος λατρείας μετατρέπεται κάθε λίγο και λιγάκι σε ένα «χριστιανικό ρινγκ», όπου Ελληνορθόδοξοι και Αρμένιοι μοναχοί παίζουν άγ(ρ)ιο ξύλο σε έναν από τους ιερότερους χώρους της χριστιανοσύνης. Φυσικά την ευκαιρία να ρίξουν καμιά ψιλή βρίσκουν και οι Καθολικοί μοναχοί και οι Κόπτες, οπότε η σύρραξη γίνεται γενικευμένη και βγαίνουν και μαχαίρια. Και δεν κάνουμε καλαμπούρι.
Πού οφείλονται όμως οι παραπάνω σκηνές απείρου κάλλους και χριστιανικής αδελφοσύνης; Καταρχάς θα πρέπει να πούμε ότι το φαινόμενο δεν είναι πασχαλιάτικο, καθώς οι φάπες πέφτουν κάθε φορά που Έλληνες και Αρμένιοι συναντώνται στο πλαίσιο των θρησκευτικών τους καθηκόντων. Έχει γίνει δηλαδή ένα είδος «παράδοσης». Μάλιστα, οι σκηνές εμπόλεμης ζώνης δεν είναι ούτε πρόσφατες, αφού ιστορικά ανάγονται στην εποχή των Σταυροφοριών.
Ο Ναός της Αναστάσεως χτίστηκε το 326 μ.Χ. και καταστράφηκε το 1009 μ.Χ. από τον Χαλίφ Αλλάχ. Όταν οι Σταυροφόροι κατέκτησαν την Ιερουσαλήμ, έχτισαν αμέσως μία νέα εκκλησία στη θέση της κατεστραμμένης. Από τότε ξεκίνησαν οι κόντρες μεταξύ Καθολικών, Ελληνορθόδοξων, Αρμένιων, Κόπτων και Σύριων για τη χρήση του πανάγιου τάφου και του ναού. Η λύση που δόθηκε στο πρόβλημα ήταν χωροταξικής έμπνευσης: ο ναός διαιρέθηκε σε ζώνες, κάθε μία από τις οποίες δόθηκε και σε μία θρησκευτική ομάδα για την άσκηση των θρησκευτικών της καθηκόντων.
Το 1182, ο Σουλτάνος Σαλαντίν νίκησε τους Σταυροφόρους, αλλά αποφάσισε να αφήσει το ναό ανέπαφο. Ωστόσο, επειδή οι χριστιανοί συνέχιζαν τα νταηλίκια, έδωσε τα κλειδιά του ναού σε δύο οικογένειες Παλαιστινίων. Αυτές ανέλαβαν – ως αμερόληπτοι μουσουλμάνοι διαιτητές – την υποχρέωση να ανοίγουν την εκκλησία στις 4 το πρωί και να την κλείνουν το απόγευμα. Αυτή η διαδικασία γίνεται καθημερινά μέχρι σήμερα.
Όμως αυτό δεν πτόησε τους χριστιανούς, που με την πρώτη ευκαιρία έκαναν τους Αγίους Τόπους πεδίο μάχης. Τελικά, έπειτα από αιώνες συνεχών συρράξεων, οι χριστιανικές ομάδες υπέγραψαν το 1852 έναν κανονισμό, ο οποίος καθόριζε με ακρίβεια χιλιοστού τις «περιοχές λατρείας» κάθε θρησκευτικής ομάδας. Από τότε οι Ρωμαιοκαθολικοί «ελέγχουν» το μέρος όπου σταυρώθηκε ο Χριστός, ενώ 5 μέτρα παρακάτω, ο τόπος όπου τοποθετήθηκαν οι σταυροί του Χριστού και των δύο ληστών υπάγεται στην «ορθόδοξη διοίκηση».
Υπάρχει ωστόσο και ένα «κοινό» μέρος της εκκλησίας, το οποίο χρησιμοποιούν οι Ελληνορθόδοξοι, οι Ρωμαιοκαθολικοί και οι Αρμένιοι, κατ’αποκλεισμό των Κοπτών και των Σύριων: είναι ο πανάγιος τάφος. Καθεμία από τις παραπάνω χριστιανικές ομάδες κάνει σε αυτό τον τόπο τις θρησκευτικές τελετές της συγκεκριμένες ώρες, περίοδο που απαγορεύεται στις υπόλοιπες να κινούνται στο χώρο.
Παρά την «ψυχροπολεμικής κοπής» συμφωνία, η ιστορία δείχνει πως αν ο άνθρωπος έχει το διάολο μέσα του δεν ηρεμεί. Το Νοέμβριο του 2008, και ενώ μία μεγάλη αρμένικη χριστιανική τελετή βρισκόταν σε εξέλιξη, ένας Ελληνορθόδοξος χριστιανός μπέρδεψε τις «βάρδιες» και βρέθηκε στο λάθος τόπο τη λανθασμένη στιγμή. Μόλις οι Αρμένιοι – οι οποίοι θεώρησαν πως η παρουσία του «αντίπαλου» κληρικού δεν οφειλόταν σε λάθος – έφτασαν στον πανάγιο τάφο και είδαν τον ορθόδοξο μοναχό να παραβιάζει τα συμπεφωνημένα, ξέσπασε έντονη αντιπαράθεση που κατέληξε, όπως θα παρατηρήσετε και στο παρακάτω βίντεο, σε άγρια σύγκρουση μεταξύ Ελληνορθόδοξων και Αρμενίων.
Ο Ναός της Αναστάσεως μετατρέπεται σε πεδίο μάχης.
Το ίδιο περίπου συμβαίνει κάθε Μεγάλο Σάββατο, κατά τη διαδικασία ανάληψης του Αγίου Φωτός, όταν οι μοναχοί σπρώχνονται και παίζουν ξύλο για το ποιος θα το πάρει πρώτος. Φυσικά, οι καλόγεροι δεν περιμένουν τόσο σημαντικές περιστάσεις για να φαγωθούν. Ο καθαρισμός του ναού, οι επισκευές στο χώρο και άλλες μικροδουλειές αρκούν για να προκαλέσουν προστριβές. Αξίζει να αναφέρουμε ότι οι Χριστιανοί κληρικοί τα έκαναν γυαλιά καρφιά και στο Ναό της Γεννήσεως, στη Βηθλεέμ, θέλοντας να δείξουν τις πυγμαχικές τους αρετές και στον τόπο που γεννήθηκε ο Θεάνθρωπος.
Eπικές μονομαχίες με σκουπόξυλα στο Ναό της Γεννήσεως. Το χριστουγεννιάτικο κλίμα αγάπης ξεχειλίζει.
Ενδεικτικό του «καλού κλίματος συνεργασίας» που κυριαρχεί μεταξύ των μοναχών είναι το γεγονός ότι από το 1909 υπάρχει στον πανάγιο τάφο μία σκάλα, την οποία κανείς δε θέλει να μετακινήσει, καθώς όλες οι θρησκευτικές ομάδες υποστηρίζουν πως «είναι δουλειά των άλλων και όχι δική μας». Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η σκάλα να βρίσκεται εκεί για περισσότερα από 100 χρόνια.
Στον πιο άγιο τόπο της χριστιανοσύνης, οι μουσουλμάνοι ανοίγουν τις πόρτες του ναού για τους τουρίστες, οι χριστιανικές ομάδες παίζουν ξύλο εκεί που μαρτύρησε ο Χριστός, την ώρα που Εβραίοι προσπαθούν να καλμάρουν τα πνεύματα. Αν δεν είναι αυτό σουρεαλιστικό σενάριο, ποιο είναι;