Ο Yuval Noah Harari δεν χρειάζεται συστάσεις. Ο ιστορικός από το Ισραήλ έχει γράψει best seller βιβλία που δεν μεταφράζονται μόνο σε πωλήσεις, αλλά κυρίως στις συζητήσεις που προκαλούν για το μέλλον του ίδιου του ανθρωπίνου είδους. Ο συγγραφέας του Sapiens μίλησε στην Telegraph για το θέμα που έχουν όλοι στο στόμα τους εδώ και μήνες, την τεχνητή νοημοσύνη. Η εμφάνιση του Chat GPT στις ζωές μας πριν λίγο καιρό έκανε την τεχνητή νοημοσύνη προσιτή στο ευρύ κοινό, αλλά αυτό ξεσήκωσε μια σειρά από ερωτήματα για την ηθική και την λειτουργία του AI. Ανησυχεί o Harari για την άνοδο της τεχνητής νοημοσύνης και ποιες είναι οι πιθανές επιπτώσεις της επικράτησης της στην κοινωνία και τον πολιτισμό;
Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί πλέον να δημιουργεί ιστορίες, περιεχόμενο, ακόμη και να παράγει πειστικές ανθρώπινες συνομιλίες, δημιουργώντας μια επανάσταση που αλλάζει ήδη την καθημερινότητα των ανθρώπων με τρομακτικό τρόπο. Είναι η πρώτη τεχνολογία που δημιουργήθηκε από τους ανθρώπους που ουσιαστικά παίρνει από τη δύναμη που κατέχουν οι δημιουργοί της αντί να συμβαίνει το αντίστροφο. Η τεχνολογική επανάσταση του ΑΙ είναι τόσο μεγάλη και ριζοσπαστική που οι νομοθέτες σε όλο τον κόσμο δεν έχουν καταφέρει να ελέγξουν αποτελεσματικά τον τρόπο που λειτουργεί και τις επιπτώσεις της στις κοινωνίες. Ο Harari λοιπόν, μαζί με άλλους ειδικούς, ζητούν ένα μορατόριουμ στην έρευνα για συστήματα τεχνητής νοημοσύνης όπως το Chat GPT. Ένα σοβαρό θέμα ηθικής φύσεως που εγείρεται είναι η παραπληροφόρηση που παράγεται από την τεχνητή νοημοσύνη και αποτελεί απειλή για τις δημοκρατίες καθώς μπορεί να χειραγωγήσει τον δημόσιο λόγο και να επηρεάσει ακόμα και εκλογές. Η δημοκρατία είναι διάλογος. Τι συμβαίνει όταν ο διάλογος αυτός δεν γίνεται πλέον μεταξύ ανθρώπων; Η αυτονομία της τεχνητής νοημοσύνης είναι αυτή που τη διαφοροποιεί από άλλες τεχνολογίες, καθώς μπορεί η ίδια να λαμβάνει αποφάσεις για τη χρήση της και για τα άτομα. Υπάρχει λοιπόν ανάγκη για ρύθμιση και διαχείριση της ισχύος της τεχνητής νοημοσύνης αντίστοιχη με αυτή που έχει νομοθετηθεί για τις εταιρείες φαρμάκων. Να πούμε εδώ ότι ήδη πολλές χώρες όπως η Ιταλία έχουν απαγορεύσει τη χρήση του Chat GPT.
Η δημοκρατία και η επίδραση του AI στη λειτουργία της είναι μια από τις βασικές αγωνίες του ιστορικού που επικρίνει και την τρέχουσα πολιτική κατάσταση στο Ισραήλ, για το οποίο πιστεύει ότι η δημοκρατία του διατρέχει κίνδυνο λόγω των προσπαθειών για την κατάργηση ελέγχων και ισορροπιών. Ο Harari υποστηρίζει ότι η διατήρηση ισχυρών μηχανισμών αυτοδιόρθωσης στους θεσμούς και τις χώρες είναι ουσιαστική για την επιβίωση των δημοκρατιών και του κόσμου και ότι δεν είναι καθόλου ήσσονος σημασίας ο κίνδυνος της χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης από αυταρχικά καθεστώτα που ενδέχεται να επιστρατεύσουν στον έλεγχο και την παρακολούθηση των πληθυσμών τους, περαιτέρω υπονομεύοντας την ατομική ιδιωτικότητα και τις ελευθερίες. Η σημασία της διαφάνειας στην ανάπτυξη του ΑΙ, με κάλεσμα στις κυβερνήσεις και τις εταιρείες να είναι πιο ανοιχτές σχετικά με την έρευνά τους και τις προθέσεις τους γύρω από αυτό, είναι ο μοναδικός τρόπος για να δούμε όλες τις πλευρές της χρήσης του ΑΙ.
Καμία τεχνολογία λοιπόν που ενδέχεται να συμβάλει στην αύξηση της οικονομικής ανισότητας, καθώς θα μπορούσε να συνκεντρώνει τον πλούτο και την εξουσία στα χέρια λίγων τεχνολογικών γιγάντων, δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ελαφρά τη καρδία. Για αυτό και είναι επιτακτική η παγκόσμια συνεργασία για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη και η θέσπιση κοινών κανονιστικών και ηθικών κατευθυντήριων γραμμών. Μία από τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν άμεσα είναι η διεπιστημονική συνεργασία μεταξύ τεχνολόγων, φιλοσόφων, κοινωνιολόγων και άλλων ειδικών για την ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης κατανόησης των επιπτώσεων της τεχνητής νοημοσύνης. Ο Harari υποδεικνύει ότι το ΑΙ θα μπορούσε να οδηγήσει σε εκτεταμένη ανεργία λόγω αντικατάστασης θέσεων εργασίας, απαιτώντας από τις κοινωνίες να βρουν νέους τρόπους για να παρέχουν εργασία και να υποστηρίξουν οικονομικά τους πολίτες. Η συζήτηση σχετικά με τις ηθικές διαστάσεις της τεχνητής νοημοσύνης πρέπει να είναι παγκόσμια, ενθαρρύνοντας τη συμμετοχή διαφορετικών απόψεων στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Δεν είναι όλα αρνητικά στη χρήση του AI, καθώς και ο ίδιος αναγνωρίζει τα πιθανά οφέλη της τεχνητής νοημοσύνης σε διάφορους τομείς, όπως η υγεία, η περιβαλλοντική διαχείριση και η επιστημονική έρευνα. Υπογραμμίζει ότι η τεχνητή νοημοσύνη ενδέχεται να δημιουργήσει επανάσταση στην περίθαλψη της ψυχικής υγείας, προσφέροντας εξατομικευμένες και οικονομικά προσιτές λύσεις.
Η ανάπτυξη και η εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης θα πρέπει να έχει ως προτεραιότητα την ευημερία των ανθρώπων και του περιβάλλοντος, αντί να εστιάζει αποκλειστικά στην οικονομική ευημερία των δημιουργών της. Και λόγω της τεράστιας επίδρασης που έχει μια τεχνολογία σαν και αυτή στον κόσμο, πρέπει να γίνουν καμπάνιες για την ευαισθητοποίηση του κοινού για την κατανόηση των πιθανών συνεπειών της. Οι καμπάνιες αυτές είναι κρίσιμες για τη διαμόρφωση μιας υπεύθυνης και ηθικής προσέγγισης στην ανάπτυξη και τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης. Υπάρχει επίσης ανάγκη για την αναθεώρηση της παραδοσιακής εκπαίδευσης με στόχο την προετοιμασία των μελλοντικών γενεών σε έναν κόσμο καθοδηγούμενο από την τεχνητή νοημοσύνη, ώστε να διασφαλιστεί η ύπαρξη της δημιουργικότητας, της κριτικής σκέψης και της προσαρμοστικότητας. Η ανησυχία για την πιθανότητα του ΑΙ να υπερβεί την ανθρώπινη νοημοσύνη, με αποτέλεσμα την απώλεια ελέγχου επί της τεχνολογίας, είναι υπαρκτή όπως και ο κίνδυνος τα υφιστάμενα κοινωνικά προβλήματα, όπως οι διακρίσεις, η παραπληροφόρηση, και τη λήψη προληπτικών μέτρων να οξυνθούν.
