EPA/JIM LO SCALZO
Τα δίπολα μοιάζουν ιστορικά να είναι βαθιά ριζωμένα στην ανθρώπινη κοινωνία. Από τον αποκλεισμό που φέρει για μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας η έννοια του κοινωνικού φύλου “άντρας-γυναίκα”, στην εξαπλούστευση της πολιτικής θέσης του “δεξιά-αριστερά”, η μεγάλη μάζα των ανθρώπων μοιάζει να αγαπά τις απόλυτες, περιεκτικές έννοιες για να μπορεί να νιώσει μέρος ενός κοινωνικού υποσυνόλου και να ταυτιστεί με όσα φέρει η ταμπέλα αυτή.
Αυτό που αλλάζει κατά καιρούς είναι οι λέξεις των δίπολων που τίθενται στους ανθρώπους, οι οποίες συχνά αγνοούν την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ύπαρξης και σκέψης. Ειδικά στην αμερικανική πολιτική, εδώ και δεκαετίες, ο δικομματισμός, το ιδανικό σύστημα για να ευνοείται η πολιτική πραγματικότητα της χώρας, συντηρεί προέδρους και κυβερνήσεις με παρόμοια καπιταλιστική οικονομική agenda. Το πολιτικό δίπολο που πρωτοτέθηκε στους πολίτες ήταν το “Δημοκρατικός ή Ρεπουμπλικάνος”, που εξελικτικά μετατράπηκε σε “προοδευτικός ή συντηρητικός” – το οποίο με τη σειρά του αρχικά είχε οικονομικό context, πριν εξελιχθεί σε κοινωνικό, γιατί έτσι διαμορφώθηκε από τις ανάγκες της εποχής μας.
Ο Joe Biden, σε μια ιστορική ομιλία στη Φιλαδέλφεια, το μέρος που γράφτηκε το πρώτο Σύνταγμα των ΗΠΑ πριν 200 χρόνια αφού διακηρύχθηκε η ανεξαρτησία τους, έθεσε ουσιαστικά ένα νέο δίλημμα στους πολίτες της χώρας. Το δίλημμα ήταν “δημοκρατία ή αυταρχικός φασισμός” και ουσιαστικά αποτελεί την επίσημη αναγνώριση του προέδρου για την αυξημένη και παγιωμένη οργή και δυσαρέσκεια των Αμερικάνων για το πολιτικό σύστημα. Η αγανάκτηση αυτή είχε εκφραστεί και μερικά χρόνια πριν με την εκλογή του υπερφίαλου, λαϊκιστή φασίστα που άκουγε στο όνομα Donald Trump, αλλά, όπως αποδεικνύει η πραγματικότητα, η πόλωση παραμένει πιο ακραία από ποτέ και η κοινωνία δεν έχει κατευναστεί.
Πάμε λίγο όμως να δούμε πώς φτάσαμε εδώ και τι κρύβει η ομιλία αυτή του Αμερικάνου προέδρου. Ο Trump έχασε τις τελευταίες εκλογές που ανέδειξαν τον Biden πρόεδρο και έδειξαν -λανθασμένα- μια σταθεροποιητική τάση της κοινωνίας μακριά από τις ακρότητες που έφερε στο δημόσιο λόγο ο προηγούμενος πρόεδρος των ΗΠΑ. Οι θεσμικές παρεκτροπές που είχαν συνοδεύσει την εκλογή του μεγιστάνα, η οποία κόμισε τότε και την επικράτηση της ρατσιστικής ιδεολογίας MAGA (Make America Great Again) που πρέσβευε τις τοξικές και κακοποιητικές αξίες του, κορυφώθηκαν με την επιδρομή των οπαδών του στο Καπιτώλιο μετά την εκλογική του ήττα. Μια ντροπιαστική στιγμή για τη δημοκρατία των ΗΠΑ που απέδειξε ότι η μάχη για την κοινωνία και τη δημοκρατία δεν τελείωσε στις κάλπες.
Ο Biden, από την άλλη, από την προεκλογική εκστρατεία του προσπάθησε να φανεί μετριοπαθής σε σχέση με τον βασικό του ανταγωνιστή Bernie Sanders, του οποίου οι ιδέες για τη mainstream πολιτική σκηνή χαρακτηρίστηκαν άδικα ως ριζοσπαστικές. Η δημοφιλία όμως του γερουσιαστή από το Βερμόντ ανάγκασε τον Biden να ριζοσπαστικοποιήσει την agenda του για να πάρει την ψήφο του προοδευτικού και ανεξάρτητου κοινού, που χρειαζόταν για να κερδίσει τις εκλογές.
Αυτό εκνεύρισε περισσότερο τους οπαδούς του Trump, που χρησιμοποίησαν την πλατφόρμα του Biden για περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη εναντίον του, προσπαθώντας να τη συνδυάσουν με λέξεις όπως κομμουνισμός ή σοσιαλισμός, δύο έννοιες που στην αμερικανική κοινωνία δαιμονοποιούνται εδώ και δεκαετίες και τρομάζουν μεγάλο μέρος των πολιτών.
Ο Biden από την πρώτη μέρα της εκλογής του προσπάθησε να φανεί ενωτικός και να αποκλιμακώσει την πόλωση της κοινωνίας, αλλά η πανδημία και στη συνέχεια η παγκόσμια ενεργειακή κρίση με τον πόλεμο στην Ουκρανία οδήγησαν τις κοινωνίες σε όλη τη γη και ιδιαίτερα την αμερικανική σε ένα νέο κύκλο κοινωνικής έντασης αποδεικνύοντας ότι ο Trump μπορεί να έχασε τις εκλογές, αλλά ο τραμπισμός είναι ακόμα βαθιά ριζωμένος και δεν είναι εύκολο να εξαλειφθεί, γιατί συνδέεται με σοβαρά αίτια που χρειάζονται εκτεταμένη ανάλυση. Εν όψει λοιπόν των ενδιάμεσων εκλογών για το Κογκρέσο της χώρας, γνωστές και ως midterm elections στην Αμερική, o Joe Biden έδωσε μια ιστορική ομιλία, η οποία χαρακτηρίστηκε ως η ομιλία για την “ψυχή” της Αμερικής.
Με έναν ακραία κινηματογραφικό λόγο ο Joe Biden μίλησε για το πραγματικό διακύβευμα που τίθεται στις εκλογές που έρχονται και δημοσκοπικά φαίνεται ότι το κόμμα του, αυτό των Δημοκρατικών, βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Τα παρακάτω είναι τα σημαντικά σημεία που πρέπει όλους να μας προβληματίσουν, γιατί δημιουργούν συγκεκριμένο προηγούμενο για την παγκόσμια πολιτική σκηνή και είναι πολύ πιθανό να τα δούμε και σε πολλά άλλα μέρη της γης που τείνουν να αντιγράφουν την αμερικανική πραγματικότητα.
1. Η ευθεία επίθεση στον Trump και τους οπαδούς του. Την ενωτική διάθεση που είχε ο Biden στην αρχή της θητείας του, διαδέχθηκε η σκληρή γλώσσα τους για το MAGA κίνημα. Τους αποκάλεσε εξτρεμιστές, είπε ότι θέλουν να γυρίσουν πίσω τη χώρα, ότι είναι απειλή για τη δημοκρατία, ότι δεν είναι η πλειονότητα του ρεπουμπλικανικού κόμματος. Επίσης επιτέθηκε και στον Donald Trump που μέχρι πρότινος δεν τολμούσε να πει το όνομά του δημόσια. Και φυσικά η ρητορική αυτή είναι μια απόδειξη ότι η πόλωση στην κοινωνία δεν είναι πρόσκαιρο φαινόμενο, αλλά μια πραγματικότητα που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί από τη μία πλευρά με μετριοπάθεια.
2. Προσπάθησε να εξάρει τις επιτυχίες της κυβέρνησης του, αναφερόμενος στις ριζοσπαστικές αλλαγές που έκανε, οι οποίες είχαν προοδευτικό πρόσημο, αλλά υιοθέτησε μια μετριοπαθή ρητορική μιλώντας για αυτές -παρέλειψε να αναφερθεί στο θέμα των εκτρώσεων ας πούμε- αποδεικνύοντας ότι η δαιμονοποίηση συγκεκριμένων ιδεών για να χαϊδευτούν τα αυτιά του συντηρητικού κοινού μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ σε έναν πολιτικό με προοδευτική agenda.
3. Θέλησε να φανεί αισιόδοξος για να πείσει για την αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος, δημιουργώντας με τη σειρά του ένα κλίμα φόβου λέγοντας ότι η δημοκρατία δεν είναι δεδομένη και ότι χρειάζεται αγώνας για να την προστατέψουμε, υφαίνοντας μια αίσθηση προεμφυλιακού κλίματος, κάτι που υπάρχει σε όλες τις κοινωνίες που μοιάζουν να χωρίζονται πλέον όχι από τις κομματικές γραμμές, αλλά από τις προοδευτικής ή συντηρητικές ιδέες.
4. Μίλησε μέχρι για ενδεχόμενη νοθεία από την πόλωση του MAGA κινήματος, ενός κινήματος που θριαμβεύει στο χάος και που υπακούει τυφλά σε έναν ηγέτη ακόμα και σε σημείο να συμπεριφερθεί με τρόπο μοιραίο για τη δημοκρατία. Είπε ότι ποτέ η βία δεν υπήρξε πολιτικό εργαλείο, προσπαθώντας να φανεί η φωνή της λογικής σε μια κοινωνία που η πόλωση είναι η μόνη σταθερά.
Ήταν αρκετά αυτά που είπε o Biden σε αυτή την ιστορική ομιλία; Σίγουρα όχι. Ένα We, The People δεν αρκεί για να φανεί ενωτικός και να πείσει για τη συνοχή της κοινωνίας ενάντια στις ακραίες ιδεολογίες. Ένας λόγος που κατέληξε να χρησιμοποιεί τον φόβο ως κίνητρο για να ψηφίσουν οι πολίτες στις εκλογές που έρχονται, και όχι την ελπίδα, δεν είναι ένας λόγος ενός οραματιστεί πολιτικού που πιστεύει στο αισιόδοξο μέλλον.
Ρεαλιστικά, η απεικόνιση του Biden, είναι αντικειμενική για την κατάσταση στην Αμερική, αλλά η μετριοπαθής αντιπρόταση της προεδρίας του αποδεικνύει ότι χρειάζονται ριζοσπαστικές αλλαγές για να αντιμετωπίσει κάθε κοινωνία τον δικό της Donald Trump. Η εποχή των ίσως αποστάσεων και του κέντρου φαίνεται να έχει τελειώσει και ο λόγος του Biden είναι ίσως η πρώτη απόδειξη ότι το μέλλον για τη δημοκρατία θα συνοδεύεται από πολλές μάχες σε πολλά επίπεδα, από το ιδελογικό μέχρι το κοινοβουλευτικό.
