Η ζωή της σούπερ σταρ της Βορειοαμερικανικής Γυναικείας Λίγκας Μπάσκετ (WNBA), Μπρίτνεϊ Γκράινερ, ανατράπηκε άρδην, όταν συνελήφθη στις 17 Φεβρουαρίου στο Διεθνές Αεροδρόμιο Σερεμέτιεβο της Μόσχας έχοντας στις αποσκευές της φιαλίδια ατμίσματος με έλαιο κάνναβης. Είχε ταξιδέψει από τη Νέα Υόρκη με προορισμό το Γεκατερίνμπουργκ, για να αγωνιστεί, εκτός της σεζόν του WNBA, στη Ρωσία, τον χειμώνα, όπως κάνουν αντιστοίχως πολλές και πολλοί παίκτριες και παίκτες, για να κερδίσουν περισσότερα χρήματα.
Παρότι η νομοθεσία της Ρωσίας για τα ναρκωτικά μπορεί να επιφέρει σκληρές ποινές, ένας ξένος υπήκοος που πιάνεται με μικροποσότητα θα αντιμετωπίσει συνήθως όχι περισσότερο από έναν μήνα φυλάκιση, πρόστιμο και εν συνεχεία απέλαση. Αλλά η περίπτωση της Γκράινερ δεν ήταν σαν τις άλλες. Πολύ περισσότερο σε μια διεθνή συγκυρία, κατά την οποία η Μόσχα εισβάλλει στην Ουκρανία, πυροδοτώντας σειρά γεωπολιτικών εξελίξεων, που, μόνο αδιάφορη δεν αφήνουν την Ουάσιγκτον και τα συμφέροντά της στην ανατολική Ευρώπη.
Έκτοτε, μεσολάβησαν αρκετοί μήνες στη φυλακή, κατά τους οποίους η 31χρονη Γκράινερ δεν μπορούσε να δει ή να επικοινωνήσει ελεύθερα με την οικογένειά της, τους φίλους ή τις συμπαίκτριές της, ενώ την ίδια ώρα οι φωνές που ζητούσαν την παρέμβαση του Προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, πλήθαιναν.
EPA/JOE GIDDENS AUSTRALIA AND NEW ZEALAND OUT EDITORIAL USE ONLY
«Φέρτε την πίσω»
Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι από τις ΗΠΑ και ολόκληρο τον κόσμο ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα που απηύθυναν παίκτριες του WNBA, οργανώσεις αλλά και συγγενείς της αθλήτριας – μεταξύ των οποίων και η δεύτερη σύζυγος της – για συλλογή υπογραφών, διεκδικώντας οι Ηνωμένες Πολιτείες να κάνουν «ό,τι είναι απαραίτητο» για να επιστρέψει στο σπίτι της. Η ίδια μάλιστα, έγραψε επιστολή στον Τζο Μπάιντεν, ζητώντας του να τη βοηθήσει να γυρίσει πίσω στις ΗΠΑ.
Το αίτημα της απελευθέρωσης της Μπρίτνεϊ Γκράινερ στήριξαν επίσης πολλά δημόσια πρόσωπα, από τον Τζάστιν Μπίμπερ, μέχρι τον πρώην Πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και τον Έλον Μάσκ. Ο τελευταίος μάλιστα, δήλωσε ότι εάν η κυβέρνηση Μπάιντεν «εργάζεται τόσο σκληρά για να απελευθερώσει την Γκράινερ, θα πρέπει επίσης να απελευθερώσει τους Αμερικανούς που φυλακίζονται για αδικήματα σχετικά με τη μαριχουάνα».
Ωστόσο, παρά την πίεση που επιχειρήθηκε να ασκηθεί σε ένα πρώτο επικοινωνιακό επίπεδο, η Χρυσή Ολυμπιονίκης του Ρίο και του Τόκιο παρέμενε προφυλακισμένη, αναμένοντας την ετυμηγορία του δικαστηρίου.
EPA/ALEXANDER ZEMLIANICHENKO / POOL
Η δίκη
Η Γκράινερ δήλωσε ένοχη για την κατηγορία της κατοχής ναρκωτικών κατά την έναρξη της δίκης, η οποία έλαβε χώρα στην πόλη Χίμκι της Ρωσίας την 1η Ιουλίου. Η υπερασπιστική ομάδα της μπασκετμπολίστριας ισχυρίστηκε ότι της συνταγογραφήθηκε ιατρική κάνναβη στις ΗΠΑ, για χρόνιο τραυματισμό. Μάλιστα, οι δικηγόροι της υπέβαλαν σχετικά έγγραφα για να υποστηρίξουν την υπόθεσή της (ότι δεν σκόπευε να φέρει παράνομα ναρκωτικά στη Ρωσία) με την προσδοκία πως θα εξασφαλίσουν μια ηπιότερη ποινή για την Αμερικανίδα πρωταθλήτρια.
«Θα ήθελα να δηλώσω ένοχη, αλλά δεν υπήρχε πρόθεση. Δεν ήθελα να παραβιάσω τον νόμο. Χρειάζομαι χρόνο για να προετοιμάσω την κατάθεσή μου».
Το δικαστήριο, όμως, φάνηκε ότι εν τέλει δεν πείστηκε από την υπερασπιστική γραμμή της 31χρονης μπασκετμπολίστριας και την καταδίκασε σε ποινή φυλάκισης εννέα ετών, για κατοχή και λαθρεμπόριο ναρκωτικών, εξαντλώντας την αυστηρότητά του. Η Μπρίτνεϊ Γκράινερ κρίθηκε ένοχη ότι έφερε σκόπιμα φιαλίδια ατμού με έγχυση κάνναβης στη Ρωσία, παρότι αυτά ήταν παράνομα. Επίσης, της επιβλήθηκε πρόστιμο 1 εκατομμυρίου ρούβλια (περίπου 16.000 δολάρια).
«Διπλωματικά παζάρια»
Η απόφαση του δικαστηρίου ανακοινώθηκε στις 4 Αυγούστου, όμως οι φήμες και οι συζητήσεις για μια ενδεχόμενη ανταλλαγή κρατουμένων μεταξύ ΗΠΑ – Ρωσίας είχαν ήδη ξεσπάσει αρκετές εβδομάδες νωρίτερα.
Με τον αμερικανικό Τύπο να χαρακτηρίζει σχεδόν από τη πρώτη στιγμή τη Γκράινερ πολιτική κρατούμενη και υπό την αμείωτη πίεση της κοινής γνώμης, που εξακολουθεί να ζητάει την επιστροφή της 2,06 μ. ύψους μπασκετμπολίστριας πίσω στις ΗΠΑ, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν άργησε να καταφύγει στη «λύση» της ανταλλαγής κρατουμένων, κατόπιν προσωπικής έγκρισης του Μπάιντεν και παρά την αντίθεση του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης. Μάλιστα, η εν λόγω προσέγγιση από πλευράς Ηνωμένων Πολιτειών είχε ως αποτέλεσμα την πρώτη -τηλεφωνική- επικοινωνία ανάμεσα στον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν και τον Ρώσο ομόλογό του, Σεργκέι Λαβρόφ, μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.
Οι διαπραγματεύσεις για την υπόθεση της Γκράινερ, πάντως, φαίνεται ότι οδηγούνται σε τέλμα πριν καλά ξεκινήσουν, τουλάχιστον ως προς τους όρους με τους οποίους διεξάγονται. Η Ουάσιγκτον φέρεται πως προσφέρει στη Μόσχα τον Ρώσο Βίκτορ Μπουτ, ο οποίος εκτίει ποινή φυλάκισης 25 ετών στις ΗΠΑ για «συνωμοσία με σκοπό τη δολοφονία Αμερικανών πολιτών» και «παροχή υλικής υποστήριξης σε τρομοκρατική ομάδα», με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση της 31χρονης αθλήτριας, καθώς και του 52χρονου Αμερικανού πρώην πεζοναύτη Πολ Γουίλαν, που συνελήφθη στη Ρωσία το 2018 και καταδικάστηκε σε 16 χρόνια κάθειρξη για κατασκοπεία, ενώ η Μόσχα φέρεται πως ζητάει να συμπεριληφθεί στη συμφωνία και ο Βαντίμ Κράσικοβ, ένας Ρώσος που έχει καταδικαστεί για φόνο και βρίσκεται έγκλειστος σε φυλακή της Γερμανίας.
Η παραπάνω προσφορά μπορεί να χαρακτηρίστηκε «ουσιαστική» από τον Μπλίνκεν, όμως η Ρωσία έσπευσε να «γειώσει» τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών, δια στόματος Λαβρόφ.
«Είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε για το θέμα αυτό, όμως μόνο στο πλαίσιο του διαύλου (επικοινωνίας) που συμφωνήθηκε από τους προέδρους Πούτιν και Μπάιντεν», δήλωσε ο Λαβρόφ κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου από την Καμπότζη, την προηγούμενη εβδομάδα. «Υπάρχει ένας ειδικός δίαυλος, ο οποίος έχει συμφωνηθεί από τους προέδρους, και παρά ορισμένες δημόσιες δηλώσεις, αυτός ο δίαυλος παραμένει εντελώς επίκαιρος» συνέχισε.
«Αν οι Αμερικανοί αποφασίσουν να επιδοθούν σε μια δημόσια διπλωματία και να κάνουν ηχηρές δηλώσεις (…), είναι δική τους υπόθεση και δικό τους πρόβλημα», πρόσθεσε ο Λαβρόφ τονίζοντας πως η Ουάσιγκτον «δεν καταφέρνει» να εργαστεί «με ηρεμία και επαγγελματικό τρόπο» σε πολλά ζητήματα.
EPA/EVGENIA NOVOZHENINA / POOL
Αβεβαιότητα για το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων
Σε ένα τέτοιο κλίμα, που προσιδιάζει όλο και πιο έντονα σε ψυχροπολεμικές εποχές, μια θετική για την Μπρίτνεϊ Γκράινερ έκβαση των διαπραγματεύσεων φαντάζει δύσκολη εξίσωση, με τον χρόνο να παραμένει ο άγνωστος παρονομαστής.
Μπορεί οι ΗΠΑ να έχουν «πλούσιο» ιστορικό ανταλλαγής κρατουμένων με τη Ρωσία, το οποίο εκτείνεται από την περίοδο της Σοβιετικής Ένωσης μέχρι και τον περασμένο Απρίλιο – όταν και «έκλεισε» ανάλογη συμφωνία μεταξύ των δυο κρατών για την απελευθέρωση του Αμερικανού πρώην πεζοναύτη Τρέβορ Ριντ, σε αντάλλαγμα τον Ρώσο πολίτη Κονσταντίν Γιαροσένκο -, όμως ο ιστορικο-πολιτικός χρόνος που διανύουμε είναι εξαιρετικά πυκνός, γεμάτος κυρώσεις, αντίποινα και απρόβλεπτους τυχοδιωκτισμούς.
