Όταν ξέσπασε η παγκόσμια οικονομική κρίση, το 2008, η Λόλα Σάντσες Καλδεντέι έχασε την απασχόληση της ως καθηγήτρια σε δημόσιο σχολείο της πόλης Μούρθια. Τα υψηλά ποσοστά ανεργίας την ανάγκασαν να εγκαταλείψει την πατρίδα της, ταξιδεύοντας αρχικά στην Ισλανδία, όπου εργάστηκε ως εκπαιδευτικός, και κατόπιν στην Σκωτία και τις ΗΠΑ για να δουλέψει ως σερβιτόρα. Σύντομα επέστρεψε στην Ισπανία, χωρίς όμως να καταφέρει να βρει δουλειά.
Η Σάντσες ανήκει στη λεγόμενη «χαμένη γενιά» της Ισπανίας. «Όταν γύρισα στην Ισπανία, δεν μπορούσα να δημιουργήσω τη δική μου οικογένεια, να αγοράσω ένα σπίτι ή ένα αυτοκίνητο», λέει στο περιοδικό Νewsweek. «Η κρίση δεν με άφησε να προχωρήσω στη ζωή μου», είναι το προσωπικό επιμύθιό των τελευταίων δύσκολων κι «αγανακτισμένων χρόνων».
Η ζωή της 35χρονης πλέον Ισπανίδας άλλαξε ριζικά από τη στιγμή που άκουσε στο ραδιόφωνο τον Πάμπλο Ιγκλέσιας, έναν από τους τότε ιδρυτές, και ηγέτη πλέον, του νεοπαγούς αριστερού κόμματος Podemos. Ο λόγος του Ιγκλέσιας την γοήτευσε και έτσι γρήγορα εντάχθηκε στο νέο πολιτικό μόρφωμα, δημιουργώντας στη Μούρθια τον πρώτο κομματικό πυρήνα (circulo) του. Τα μέλη του κομματικού αυτού κύκλου ενθάρρυναν την Σάντσες να κατέβει στις Ευρωεκλογές, στις οποίες και απέσπασε μία έδρα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. «Ήταν μεγάλη έκπληξη», αναφέρει η ίδια στο περιοδικό. «Το πρωί ήμουν μία απλή σερβιτόρα. Το βράδυ είχα γίνει μέλος του Κοινοβουλίου».
Η Σάντσες, όπως και πολλοί συνομήλικοι ομοεθνείς της, στηρίζει στο Podemos τις ελπίδες της για ένα καλύτερο μέλλον και προσφέρει όλες τις δυνάμεις της, ώστε το ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα να κερδίσει τις ισπανικές εκλογές που θα γίνουν τον ερχόμενο Νοέμβριο. Μία επικράτηση του Podemos αφενός θα αποτελούσε ταφόπλακα για τον παραδοσιακό δικομματισμό που έχει διαμορφωθεί στον ισπανικό πολιτικό χάρτη από το συντηρητικό Λαϊκό και το κεντρώο Σοσιαλιστικό Κόμμα, αφετέρου θα προσέφερε μία εναλλακτική πρόταση στις πολιτικές λιτότητας που εφαρμόζονται σήμερα στην Ισπανία (όπως και σε όλη την Ευρώπη).
Την παραπάνω ευφορία που προκαλεί το Podemos – το οποίο έχει υποσχεθεί σειρά κοινωνικών παροχών, όπως αύξηση του κατώτατου μισθού, καθιέρωση μέγιστου μισθού και μείωση των ορίων συνταξιοδότησης – δεν συμμερίζονται οι πάντες στην Ισπανία. Πολλοί είναι αυτοί που τρέφουν επιφυλάξεις για το αριστερό κόμμα αλλά και προσωπικά για τον Ιγκλέσιας.
Σε πρώτο επίπεδο, αρκετοί ανησυχούν για τις στενές σχέσεις του Podemos με τη σοσιαλιστική κυβέρνηση της Βενεζουέλας που συχνά διολισθαίνει στον αυταρχισμό και την καταστολή. Οι σχέσεις αυτές δεν είναι μόνο ιδεολογικές, αλλά και οικονομικές. Αρκεί να επισημάνουμε ότι και οι τρεις ιδρυτές του Podemos – Ιγκλέσιας, Χουάν Κάρλος Μονεδέρο και Ινίγκο Ερεχόν – διετέλεσαν σύμβουλοι των κυβερνήσεων Τσάβες.
Μία άλλη πτυχή της κριτικής που δέχεται το Podemos είναι η εμμονή του Ιγκλέσιας με την εξουσία. Η τακτική του, υποστηρίζουν κάποιοι, θυμίζει αρκετά έντονα την πολιτική πρακτική λαϊκιστών σοσιαλιστών πολιτικών, με πρώτο πρώτο τον Ούγκο Τσάβες.
Οι παραπάνω επιφυλάξεις γίνονται ακόμη πιο έντονες από το έντονο πολιτικό φλερτ που έχει αναπτυχθεί τον τελευταίο καιρό μεταξύ του Podemos και των επιχειρηματικών κύκλων. Μπορεί οι εκπρόσωποι των επιχειρηματικών συμφερόντων να μην έδειξαν ιδιαίτερα «γοητευμένοι» από το άνοιγμα του Podemos, το γεγονός ωστόσο αφ’ εαυτού δείχνει πως ο Ιγκλέσιας δεν είναι ένας ανόθευτος ονειροπώλης ιδεολόγος. Φαίνεται πως στο πολιτικό λεξιλόγιο του χαρισματικού ηγέτη, η λέξη πραγματισμός αποτελεί λήμμα-κλειδί. Επιφυλακτικοί απέναντι στον Ιγκλέσιας δείχνουν και οι Ισπανοί της ανατολικής καταλανικής όχθης, μεγάλη μερίδα των οποίων επιθυμεί διακαώς την ανεξαρτητοποίηση της Καταλονίας. Ωστόσο, φαίνεται πως το Podemos και ο Ιγκλέσιας έχουν υιοθετήσει έναν πολιτικό λόγο θολό απέναντι στο καταλανικό ζήτημα.
Το αν ο ρεαλισμός θα αποτελέσει ένα ακόμη βέλος στην πολιτική φαρέτρα του Podemos και, κυρίως, το αν θα καταφέρει το νεοπαγές πολιτικό μόρφωμα να μεταπείσει τους δύσπιστους απέναντί του ψηφοφόρους μέχρι τις εκλογές του Νοεμβρίου, μένει να αποδειχθεί. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν μία κάμψη του ισπανικού κόμματος, η οποία μπορεί να γίνει πιο έντονη σε περίπτωση που αποτύχει η διαπραγματευτική προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ, κόμματος που η ζωή έφερε να θεωρείται συγγενές και σε ενα βαθμό αλληλοεξαρτώμενο με το Podemos.
Ο Αλέξης Τσίπρας με το γενικό γραμματέα του Podemos Ινγκλέσιας
Η Λόλα Σάντσες ελπίζει οι επικριτές του Podemos να διαψευστούν. Κατανοεί τον σκεπτικισμό του κόσμου απέναντι στον Ιγκλέσιας, ωστόσο πιστεύει πως αρκετοί θα είναι την κρίσιμη στιγμή οι Ισπανοί που θα εμπιστευτούν το μέλλον τους στο Podemos. «Το κόμμα μετρά ένα μόλις χρόνο ζωής και είχαμε πολλά να κάνουμε σε αυτό το διάστημα. Ακόμα χτίζουμε το κόμμα και το πρόγραμμά μας. Όμως οι άνθρωποι είναι πολύ ξεκάθαροι ως προς το είδος της κοινωνίας μέσα στην οποία θέλουν να ζήσουν».
Θα καταφέρει άραγε το Podemos να συνάψει ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο με στόχο την πραγμάτωση αυτής της κοινωνίας; Δεν χρειάζεται παρά να κάνουμε λίγους μήνες υπομονή. Και τότε θα καταλάβουμε αν, έτσι όπως ιντριγκαδόρικα θέτει το ερώτημα το Newsweek, αν ο Πάμππλο Ιγκλέσιας θα αποδειχθεί Βλαντιμίρ Λένιν ή Μπαράκ Ομπάμα για τον ισπανικό λαό;
Διαβάστε το πρωτογενές ρεπορτάζ του Θοδωρή Χονδρόγιαννου για την πολιτική κατάσταση στην Ισπανία που βλέπει το Podemos να προηγείται στις δημοσκοπήσεις και το νόμο-φίμωτρο να επιβάλλει αυταρχική σιωπή.
