Μικρή, διάβαζα τη Σταχτοπούτα κι έπαιζα με τις Barbie. Ως έφηβη, έβλεπα χολλυγουντιανές ταινίες, όπως η Cinderella, όλες με happy endings. Χρειάστηκε αρκετό καιρό να συνειδητοποιήσω το «σύνδρομο του happy end» και του πρίγκιπα πάνω στο λευκό άλογο.
Κι αυτό δεν είναι το μόνο παραμύθι που μας «ταΐζει» επίμονα η κοινωνία, πριν καν αποκτήσουμε κριτική σκέψη, εμφυτεύοντάς μας πρότυπα και στερεότυπα, συνήθειες καλές και κακές και διαμορφώνει την φούσκα στην οποία ζούμε, την οποία ποτέ δεν μπαίνουμε στην διαδικασία να αμφισβητήσουμε. Ή σχεδόν ποτέ.
Έτσι, μεγάλωσα πιστεύοντας πως ό,τι κάνουμε, το κάνουμε γιατί χρειάζεται. Η φύση όμως της δουλειάς μου και η πηγαία ανάγκη να αμφισβητώ κάθε τι που δεν στέκει καλά, με έφερε μπροστά στην επιβεβαίωση του εξής ρητού: «Ο πιο συνηθισμένος τρόπος να εγκαταλείπουμε την δύναμή μας είναι η σκέψη ότι δεν έχουμε καμία δύναμη». Όπου δύναμη, βάλε την λέξη επιλογή.
Μέχρι πρότινος πίστευα ότι για να είμαι υγιής και να προσλαμβάνω όλα τα θρεπτικά συστατικά, είναι απαραίτητο να τρώω κρέας και γάλα και τυρί και αυγά, οπότε, δεν ένιωθα καμία ενοχή απέναντι τα ζώα. «Αυτό είναι το φυσιολογικό» θεωρούσα.
Μέχρι που διάβασα για τον καρνισμό και συνειδητοποίησα ότι μεγάλωσα σε μια κουλτούρα που σε κάνει απαθή απέναντι στα ζώα και σου λέει ότι είναι εντάξει να τρως κότες, αρνιά και γουρουνάκια, αλλά όχι γάτες, σκυλιά ή άλογα. Κι αν είχα γεννηθεί στην Κίνα, τα προτάγματα δεν θα ήταν διαφορετικά; Η σύγχυση για το τι είναι φυσικό και τι φτιαγμένο από τον άνθρωπο γινόταν όλο και εμφανέστερη. Ωστόσο και μόνο η λέξη “vegans” μου έφερνε στο μυαλό μια εξτρεμιστική αίρεση που απλά επιδιώκει να διαφέρει από τον υπόλοιπο κόσμο. Από τότε που γεννήθηκα, οι γονείς, οι παππούδες, οι γιατροί και οι δάσκαλοι μου έλεγαν να πίνω όλο μου το γάλα και να τρώω όλα τα φαγητά για να γίνω γερή και δυνατή. Δεν ήθελαν το καλό μου;
Την αντιπάθειά μου για τους vegans την συμμερίστηκα με πολλούς φίλους μου στο παρελθόν. «Εντάξει να μην τρως κρέας τόσο συχνά, αλλά όχι και να το κόψεις τελείως! Και την φέτα; Αποκλείεται! Δεν μπορώ να ζήσω χωρίς φέτα…» έλεγα και ξανάλεγα με τον φίλο μου τον Παναγιώτη.
Μια μέρα όμως, μετά από καιρό, άρχισε να με βομβαρδίζει με βιντεάκια από το Youtube στο messenger. Τι συνέβη; Δεν άνοιξα κανένα από αυτά, γιατί δεν ένιωθα ότι με ενδιαφέρουν. Όταν βρεθήκαμε, άρχισε να μου παραθέτει συνεχώς επιχειρήματα υπέρ του βιγκανισμού, που αρχικά ακούγονταν παράλογα και οδηγούσαν σε καυγάδες. Σε λίγο καιρό όμως με έβαλαν σε σκέψη.
Ένα κυριακάτικο πρωινό στην Διονυσίου Αεροπαγίτου, δύο μέλη του 269 Life Greece μου πρότειναν να φορέσω Virtual Reality γυαλιά για να δω σε 360° την ζωή μέσα από τα μάτια ενός γουρουνιού. Δεν ήμουν προετοιμασμένη για σκηνές βίας, ποτέ δεν ήμουν και ποτέ δεν θα είμαι.
Ίσως ο στόχος του βίντεο ήταν να καταλάβω ότι εφόσον δεν θέλω ούτε καν να βλέπω κάτι, πόσο μάλλον να κάνω, γιατί να το προωθώ με τις πράξεις μου -δηλαδή, το πορτοφόλι μου και την παραγγελία στο σουβλατζίδικο της γειτονιάς;
Είμαι η προσωποποίηση του εθισμού στο καλό φαγητό, είναι το ευαίσθητο σημείο μου. Δεν μπορούσα να διανοηθώ ότι θα σταματούσα να τρώω κρέας, όμως καταλάβαινα ότι αυτή ήταν η σωστή επιλογή.
Οι online έρευνες, τα ντοκιμαντέρ και οι συζητήσεις με διάφορους ανθρώπους είχαν ως αποτέλεσμα να μην ποθώ πλέον το κρέας. Δεν το βλέπω πια ως έλλειψη, αλλά ως νίκη.
Στο Βέλγιο θεωρούν τώρα το κρέας junk food, ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ισχυρίζεται πως είναι «σαν το τσιγάρο».
Δεν μου λείπει η φέτα, παρόλο που νόμιζα ότι θα πάθω σύνδρομο στέρησης (και αυτό εξηγείται επιστημονικά, μιας και τα τυριά περιέχουν καζε-μορφίνη, μια εθιστική για τον εγκέφαλο ουσία που μας κάνει να ζητάμε το τυρί σαν να ήταν ναρκωτικό). Ο Gary Yourofsky εξηγεί όλους τους λόγους για τους οποίους το γάλα, το τυρί, το κρέας και τα αυγά δεν κάνουν καλό στην υγεία μας, στην Πιο Συγκλονιστική Ομιλία που θα Ακούσετε Ποτέ. Παρακολουθώντας αυτό το βίντεο, συνειδητοποίησα πράγματα που η κοινωνία μας κρύβει καλά εδώ και χρόνια. Αν ο κόσμος στραφεί σε μια διατροφή βασισμένη στα φυτικά προϊόντα, θα καταρρεύσουν βιομηχανίες τρισεκατομμυρίων δολαρίων (του κρέατος, των γαλακτοκομικών και οι φαρμακοβιομηχανίες που έρχονται να γιατρεύσουν τις πολλές και σοβαρές ασθένειες που προκαλούν οι δύο πρώτες).
Για ποιο λόγο υπάρχουν τόσες πολλές ασθένειες γύρω μας, ενώ θα μπορούσαμε να λάμπουμε από υγεία; Γιατί υπάρχει οστεοπόρωση όταν καταναλώνουμε τεράστιες ποσότητες γάλατος;
Τα πράγματα είναι απλά. Η διατροφή μας δεν βασίζεται στην υγεία, αλλά στην οικονομία. Μας σερβίρουν ασθένειες μέσω του φαγητού (οι έρευνες για το πόσο καρκινογόνο είναι το κρέας και πόσο βλαβερά τα αβγά και το γάλα, είναι αναρίθμητες) και μας προτείνουν να γιατρέψουμε τις ασθένειες με… φάρμακα.
Δοκίμασα να κόψω το κρέας για μια εβδομάδα. Η ευεξία και η χαρά δεν περιγράφονται, πρέπει να το ζήσει κανείς για να καταλάβει τη γλυκιά ηρεμία του να ακούς καλύτερα τον οργανισμό σου και τι θέλει το στομάχι σου κάθε ώρα της ημέρας. Είχα αποσυνδεθεί εντελώς από το σώμα μου και το πώς ένιωθε εκείνο, λες και ήμασταν δυο διαφορετικά όντα. Άκουγα καλύτερα την διαφήμιση για το καινούργιο burgerάδικο της πόλης, παρά το σώμα που με κουβαλούσε. Το ένιωθα σαν ένα δοχείο που ενώ έπρεπε να είναι καθαρό και διαυγές, είχε «σκουριάσει» εξαιτίας των εσωτερικών «φωλιών» που είχε δημιουργήσει η κατανάλωση ζωικών προϊόντων.
Εκτιμώντας την υγιεινή διατροφή, έγινα σταδιακά vegetarian, με βασικό κίνητρο την προσωπική υγεία. Νομίζοντας πως όλα κινούνται γύρω από εμάς, οι άνθρωποι ξεχνάμε πως έτσι και εξαφανιστεί η μέλισσα από τον πλανήτη, θα έχουμε μόνο τέσσερα χρόνια ζωής. Αν εξαφανιστεί ο άνθρωπος από τον πλανήτη, δεν θα συμβεί τίποτα κακό, ίσα-ίσα.
Έμαθα ότι βιολογικά το σώμα μου δεν προορίζεται να καταναλώνει ζώα, δεν είμαι φύσει παμφάγο ζώο, αλλά φυτοφάγο. Το μήκος του εντέρου μου είναι όπως όλων των άλλων χορτοφάγων ζώων, δεν έχω σκληρά νύχια, ούτε κοφτερά δόντια που ανοιγοκλείνουν πάνω-κάτω, για να σκίσω την σάρκα ενός άλλου ζώου (οι δύο κυνόδοντες χρησιμεύουν στο δάγκωμα σκληρών καρπών όπως τα μήλα), αλλά έχω αδένες που μασάνε όπως τα γαϊδούρια. Επίσης, το κρέας δεν το τρώω ωμό, όπως όλα τα υπόλοιπα σαρκοφάγα του ζωϊκού βασιλείου. Χρειάζεται να το μαγειρέψω κι αυτό μαρτυρά πολλά. Κι όταν το κρέας είναι υπαίτιο για τόσες πολλές και σοβαρές αρρώστιες, αυτό γιατί δεν μας έχει βάλει σε σκέψεις; Έτσι, επέλεξα συνειδητά τον βιγκανισμό.
Από μικρή έκανα ανακύκλωση, φρόντιζα να μην σπαταλάω τζάμπα νερό και να μην αφήνω ανοιχτά τα φώτα του σπιτιού. Όμως όλες αυτές οι πρακτικές, αν και χρήσιμες, δεν είχαν τόσο μεγάλο αντίκτυπο στο περιβάλλον, όσο το φαγητό που έτρωγα. Με την παρακολούθηση του Cowspiracy, ενός εξαιρετικά καλοφτιαγμένου ντοκιμαντέρ, άλλο ένα κομμάτι του παζλ μπήκε στην θέση του. Μια κατάφωρη αδικία -μια από τις πολλές- συμβαίνει εδώ και χιλιετίες.
Η κρεατοβιομηχανία μολύνει περισσότερο τη γη, το νερό, τον αέρα που αναπνέουμε από όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς μαζί. Διάβαζα τη μία έρευνα μετά την άλλη, ξεψάχνισα μια μεγάλη γωνιά του διαδικτύου και έγραψα αυτό. Γιατί ένα hamburger απαιτεί τόσο νερό για να φτιαχτεί, όσο νερό χρειάζεσαι εσύ για δύο μήνες ντουζ. Οι αποδείξεις εντός.
Healthy Bites, Πανεπιστημίου.
Ωραία η θεωρία, αλλά πρακτικά έπρεπε να τρώω κάθε μέρα βαρετά φαγητά, χόρτα και σαλάτες; Τέρμα τα γλυκά κι οι σοκολάτες; Χρειαζόμουν συμπληρώματα; Θα πεινούσα περισσότερο; Η απάντηση είναι κατηγορηματικά όχι. Στην αρχή, πίστευα ότι θα δυσκολευτώ πάρα πολύ, ότι δεν θα ικανοποιούμαι με τίποτα.
Σήμερα, όχι απλά έχω ξεχάσει τι θα πει πείνα, αλλά έχω βρει τι με γεμίζει ενέργεια και με κρατάει χορτάτη για τέσσερις ώρες. Χάρη στα smoothie bowls, σταμάτησε ο οργανισμός μου να ζητάει καφέ και σοκολάτες και δεν μου λείπει τίποτα. Νιώθω πλήρης! Και τα vegan μαγαζιά που ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια στην πρωτεύουσα και τώρα σε όλη την Ελλάδα είναι η απτή απόδειξη ότι ο βιγκανισμός, πέρα από ανερχόμενος, είναι πολύ πιο εύκολος απ’ όσο φαντάζεται κανείς.
Peas, Κουκάκι.
Ο λόγος που τόσα χρόνια είχα αυτήν την αποκρουστική διάθεση απέναντι στον βιγκανισμό ήταν οι ανατριχιαστικές εικόνες από σφαγεία που δείχνουν ζώα κρεμασμένα ανάποδα, τα μαχαίρια να μπήγονται μέσα τους και αυτά να σπαρταράνε ζωντανά. Δράσεις όπως το Cube of Truth των Anonymous for the Voiceless, ευαισθητοποιούν τον κόσμο, αλλά εγώ χρειαζόμουν επιχειρήματα και λύσεις.
Τα ζώα δεν έχουν λογική σκέψη, ούτε κριτική ικανότητα. Έχουν όμως συναισθήματα. Νιώθουν πόνο σαν κι εμάς, όπως επιβεβαιώνει το παρακάτω βίντεο με δύο αγελάδες που περιμένουν να μπουν για σφαγή. Το βίντεο δεν προβάλλει καμία σκηνή βίας. Μόνο τον φόβο. Το τρέμουλο. Τα βήματα προς τα πίσω και την προσπάθεια να ξεφύγει.
Ακριβώς όπως ο σκύλος μου θα προσπαθούσε να ξεφύγει, γιατί το ένστικτό του έχει σημάνει κίνδυνο. Γιατί η ζωή ενός σκύλου είναι πιο πολύτιμη από την ζωή ενός γουρουνιού; Τα γουρούνια έχουν ευφυΐα ενός τρίχρονου ανθρώπου. Τους αρέσει να παίζουν, όπως και στα παιδιά. Όλα τα ζώα θέλουν να ζήσουν, όμως κάποια γίνονται θύμα του συστήματος. Ενός συστήματος που θέλει τον βιγκανισμό (όπως και τον φεμινισμό) να είναι ακραία κινήματα, ενώ αυτό που ζητούν είναι η δικαιοσύνη.
To 2017 ο βιγκανισμός είδε αύξηση πάνω από 600%. Είναι πιο εύκολο από ποτέ να σταματήσει κανείς αυτόν τον κύκλο βίας, ξεκινώντας από το πιάτο του. Χάρη στην τεχνολογία, μπορεί να βρει μόνος του τις απαντήσεις. Google is our friend.
Κάθε μέρα κάνουμε μια επιλογή μεταξύ της καλοσύνης και της συμπόνιας και της βαναυσότητας και της βίας. Εσύ τι επιλέγεις;