Μετά από διάφορα ανησυχητικά φαινόμενα ανά τον κόσμο – Τουρκία, Ουκρανία, Συρία και η λίστα δεν τελειώνει – μια έρευνα της αμερικανικής MKO Freedom House ήρθε να προσθέσει κι άλλους πόντους στη διεθνή απελπισία περί αντικειμενικής ενημέρωσης.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η ελευθερία του Τύπου έπεσε στο χαμηλότερο επίπεδο της δεκαετίας παγκοσμίως. «Βλέπουμε μειώσεις στην ελευθερία των ΜΜΕ σε παγκόσμιο επίπεδο, που προκαλείται από τις προσπάθειες των κυβερνήσεων να ελέγξουν το μήνυμα και να τιμωρήσουν τον αγγελιοφόρο. Σε κάθε περιοχή του κόσμου το περασμένο έτος, βρήκαμε τόσο κυβερνήσεις όσο και ιδιωτικούς φορείς να επιτίθενται σε ρεπόρτερ, εμποδίζοντας τη φυσική πρόσβασή τους σε αξιοπρόσεκτα γεγονότα, λογοκρίνοντας το περιεχόμενο και διατάσσοντας την πολιτικά υποκινούμενη λειτουργία των δημοσιογράφων. Το 2013 είδαμε περισσότερες περιπτώσεις κρατών που στοχεύουν ξένους δημοσιογράφους και μέσα μαζικής ενημέρωσης. ρωσικές και κινεζικές αρχές αρνήθηκαν να θεωρήσουν ή απείλησαν να παρακρατήσουν visa κορυφαίων ξένων ανταποκριτών, αλλά η νέα αιγυπτιακή κυβέρνηση πήγε ένα βήμα παραπέρα με την κράτηση ενός αριθμού του προσωπικού Al Jazeera με την κατηγορία της υποστήριξης τρομοκρατίας» εξηγεί η Karin Karleker της Freedom House που διηύθυνε την διεξαγωγή της έρευνας.
Το πιο θανατηφόρο μέρος να ασκήσει κανείς το «λειτούργημα» της δημοσιογραφίας παραμένει η Συρία, ενώ πρώτο όνομα στη λίστα των κρατών όπου η δολοφονία δημοσιογράφου κατά πάσα πιθανότητα περνάει ατιμώρητη έως και απαρατήρητη είναι το Ιράκ. Η γειτονική Τουρκία μπορεί να μην κρατάει τα σκήπτρα της δολοφονίας δημοσιογράφων αλλά είναι το πρώτο σε φυλακίσεις ρεπόρτερ κράτος για το 2013, με 40 τουλάχιστον υποθέσεις φυλάκισης να έχουν γίνει γνωστές μέσα στο έτος. Αυτά μάλλον δεν τα είχε προβλέψει ο Erdogan όταν αποφάσισε να εξαπολύσει πόλεμο ενάντια στα social media ή όταν κατέβαζε την προσφιλή του αστυνομία να θερίζει διαδηλωτές στις πλατείες.
Περνώντας από την τραγελαφική φιγούρα του Τούρκου προέδρου, ας πάμε στην πολυαγαπημένη γραφική φιγούρα του Putin και στην Ουκρανία, όπου οι στοχευμένες παρενοχλήσεις και επιθέσεις κατά δημοσιογράφων πάνε κι έρχονται. Όλως περιέργως, η Ουκρανία μετακινήθηκε μόλις 3 πόντους κάτω σε σχέση με την παλιά ομώνυμη λίστα, ενώ το Ελλαδιστάν – όπου αξίζει να σημειωθεί ότι επισήμως δεν διεξάγεται πόλεμος – κατάφερε να πάει στους μείον 5 αναφορικά με την ελευθερία του Τύπου. Είμαστε λοιπόν πέμπτοι, ήτοι πέμπτοι από το τέλος, στη συγκριτική λίστα των μεταβολών και αυξομειώσεων. Γενικώς, σε τέτοιες λίστες ανέκαθεν κατακτούσαμε τη μια πρωτιά μετά την άλλη. Και εκεί που πάει να ψελλίσει κανείς «στην Αγγλία, που είναι σοβαρή χώρα, δεν συμβαίνουν τέτοια πράγματα», έρχεται η ανατροπή.
Το βρετανικό κράτος εννοείται πως απολαμβάνει ένα εξαιρετικό επίπεδο πληροφόρησης, σε σύγκριση με τα ελληνικά δεδομένα, όμως η φούσκα της αντικειμενικής ενημέρωσης έσκασε απότομα πάνω από τα κεφάλια των Βρετανών και εν συνεχεία των Αμερικάνων, λόγω των αποκαλύψεων του Edward Snowden για τις αντισυνταγματικές παρακολουθήσεις της αμερικανικής κρατικής υπηρεσίας NSA. Η ανάλογη βρετανική υπηρεσία, GCHQ, ανάγκασε την Guardian να καταστρέψει οποιονδήποτε υπολογιστή ή δίσκο σε βρετανικό έδαφος που περιείχε υλικό σχετικό με την υπόθεση, με τον προϊστάμενο της υπηρεσίας να δηλώνει ευθαρσώς στον αρχισυντάκτη «you ‘ve had your fun». Τα αρχεία κάηκαν στο υπόγειο της Guardian παρουσία των τραγικών τύπων της GCHQ. Αυτός ο μάλλον ατυχής χειρισμός επιβαρύνεται και από τη σύλληψη του David Miranda, συντρόφου του δημοσιογράφου Glenn Greenwald, που ενώ μετέφερε υλικό σχετικό με την υπόθεση βρέθηκε με χειροπέδες κατόπιν εντολών του Βρετανικού κράτους με την κατηγορία της τρομοκρατίας. Επιεικώς “ατυχές” να κάψει κανείς αρχείο σε κεντρικά εφημερίδας και να αφήσει το δημοσιογράφο ζωντανό για να τα διηγηθεί και την αποθήκη καμμένη για έξτρα πληροφορίες και επισκέψεις. Οι βετεράνοι στο Ιράκ κάτι θα ξέρουν, Βρετανέ φίλε, για να τους σκοτώνουν στα κρυφά.
Φυσικά, σε κάθε λίστα που σέβεται τον εαυτό της υπάρχει κι ένα top 10, απλά μετά από τόσα χρόνια – λίστες, έρευνες, ερωτηματολόγια, συζητήσεις κτλ – έχει καταντήσει ανάξιο λόγου ότι η Σουηδία και η Νορβηγία είναι πρώτες. Το φαινόμενο είναι τόσο εκνευριστικό που όλοι πλέον βλέποντας λίστες τύπου «Οι Απελπιστικές Χώρες της Χρονιάς» ξεκινάνε να διαβάζουν από το τέλος. Είναι ελληνική συνήθεια, μιας που πάντα πιάνουμε πάτο ή είναι ανθρώπινη παρόρμηση, μιας που είναι πάντα πιο εύκολο να συγκρινόμαστε με τα χειρότερα;
