Αν υπάρχουν κάποιοι δημοσιογράφοι που εργάζονται πυρετωδώς αυτήν την περίοδο, αυτοί είναι σίγουρα οι ανταποκριτές σε χώρες που εμπλέκονται στον ευρωπαϊκό εκλογικό πυρετό. Λίγο μετά τις γαλλικές και πριν τις γερμανικές εκλογές, στις 8 Ιουνίου 2017 οι απεσταλμένοι της εγχώριας ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης στο Λονδίνο θα αναμένουν να δουν τα αποτελέσματα των πρόωρων εκλογών που προκήρυξε η Τερέζα Μέι με την επικύρωση της Βουλής των Κοινοτήτων. Τρεις από αυτούς, μιλούν στην Popaganda ενημερώνοντάς μας στην αρχή της τηλεφωνικής συνομιλίας πως μπορεί να διακόψουμε την συζήτησή μας λόγω κάποιας έκτακτης εξέλιξης που πρέπει να παρακολουθήσουν ή μιας ζωντανής σύνδεσης. Ο φόρτος εργασίας αυτές τις μέρες τους κρατά σε συναγερμό σχεδόν όλη τη διάρκεια του 24ωρου.
Από το Λονδινό για τον ΣΚΑΪ, ο Θανάσης Γκαβός και οι συνάδελφοί του έθεταν συνεχώς το ερώτημα αν τελικά θα ακολουθήσουν εκλογές μετά τη διεξαγωγή του κρίσιμου δημοψηφίσματος που έφερε το Brexit. Το νέο πρόσωπο στην ηγεσία των Τόρηδων, η Τερέζα Μέι που διαδέχθηκε τον Ντέιβιντ Κάμερον ως πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός μετά τη Μάργκαρετ Θάτσερ απαντούσε πεισματικά αρνητικά, επιχειρηματολογώντας μάλιστα πως μια τέτοια κίνηση μόνο αστάθεια θα δημιουργούσε τη δεδομένη χρονική στιγμή στο Νησί. «Ξαφνικά μας ανακοινώθηκε πως θα γίνει μια πολύ σημαντική δήλωση. Μας αιφνιδίασε έπειτα από τις συνεχείς διαψεύσεις, ωστόσο οι περισσότεροι Βρετανοί αναλυτές βρίσκουν την κίνησή της αυτή μια λογική απόφαση. Παρόλα αυτά, ζούμε μια κατάσταση μόνιμης αβεβαιότητας μετά το δημοψήφισμα».
Η βρετανική κυβέρνηση κατέχει αυτοδυναμία με έξι επιπλέον έδρες από τις απαιτούμενες, ενώ σύμφωνα με τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις που τη δείχνουν να επικρατεί (την πρώτη κιόλας μέρα της προκήρυξης των πρόωρων εκλογών έδειχναν προβάδισμα 21 ποσοστιαίων μονάδων έναντι των Εργατικών, 46-25%) ορισμένοι πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν πως θα αναδειχθεί νικήτρια δεκαπλασιάζοντας σχεδόν τις έδρες της. «Από την αμέσως επόμενη μέρα της προκήρυξης των εκλογών υπήρξαν εκείνοι που ισχυρίστηκαν ότι στην πραγματικότητα προτάσσει κομματικά συμφέροντα εφόσον ούτε η αντιπολίτευση, ούτε το κόμμα της, ούτε ο λαός ζητούσε εκλογές. Ουσιαστικά, θεωρούν πως πήρε αυτή την απόφαση βλέποντας την πτώση των Εργατικών και στοχεύει στο να τους αποτελειώσει», λέει ο Θανάσης Γκαβός. Μερικές εβδομάδες νωρίτερα, όταν η πρωθυπουργός της Σκωτίας Νίκολα Στέρτζον ζήτησε εκ νέου δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας, η ηγέτης των Συντηρητικών το απέρριψε λέγοντας πως δεν είναι δυνατόν να βάλουν τους Βρετανούς σε ακόμα μια εκλογική διαδικασία. «Αυτό είναι που της καταλογίζει σήμερα η αντιπολίτευση και εκεί νομίζω πως θα δώσει έμφαση προεκλογικά. Βέβαια, η πρωθυπουργός ισχυρίζεται -χωρίς το ένα να αναιρεί το άλλο- πως απαιτείται μια σταθερότητα, το να έχει η ίδια μια ισχυρή λαϊκή εντολή γιατί έρχονται δύσκολες αποφάσεις εν όψει διαπραγματεύσεων για το Brexit».
Έλεγχος της μετανάστευσης/ Διαμόρφωση των νόμων του Ηνωμένου Βασιλείου σε Λονδίνο, Εδιμβούργο, Κάρντιφ και Μπέλφαστ/ Προστασία εργατικών δικαιωμάτων που εγγυάται η ευρωπαϊκή νομοθεσία/ Συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου κι Ευρωπαϊκής Ένωσης/ Συνεργασία με τους Ευρωπαίους για την επιστήμη και την τεχνολογική καινοτομία. Συνεργασία με την ΕΕ για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας/ Διατήρηση της ελεύθερης μετακίνησης προσώπων μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας/ Ενδυνάμωση του δεσμού μεταξύ των τεσσάρων χωρών που συναποτελούν τη Μεγάλη Βρετανία/ Μερική συμμετοχή στην τελωνειακή ένωση/ Έλεγχος του αριθμού των ατόμων που εισέρχονται στη Μεγάλη Βρετανία από την υπόλοιπη Ευρώπη/ Σταδιακή εφαρμογή της εξόδου από την ΕΕ.
Αυτές είναι οι 12 προτεραιότητες της Τερέζα Μέι για το Brexit κι αν και η ίδια θεωρεί πως έχει παρουσιάσει το σχέδιο εξόδου της χώρας, ο Θανάσης Γκαβός λέει: «Πολλοί θα θέλαμε αυτό να είναι πιο λεπτομερές. Είναι ελλιπές υπό την έννοια ότι δεν έχει παρουσιάσει εναλλακτικές, φαίνεται να μην θέλει να παραχωρήσει τίποτα και να τα πάρει όλα, κάτι που προφανώς δεν γίνεται. Θα έπρεπε να ορίσει καθαρότερα τις “κόκκινες γραμμές” της, να ξεκαθαρίσει σε τι δεν θα κάνει πίσω».
Ο ανταποκριτής τείνει να συμφωνεί με την άποψη πως η σημερινή πρωθυπουργός αποζητά την λαϊκή εντολή διότι οδεύει σε ένα σκληρό Brexit και φοβάται πως θα υπάρξουν αντιδράσεις. «Βλέπει πως οι Ευρωπαίοι θα είναι σκληροί κι ετοιμάζεται να κάνει κάποιους συμβιβασμούς, άρα μάλλον ζητάει την εντολή ώστε να την χρησιμοποιήσει κι εναντίον των πιο σκληρών στο κόμμα της». Τι συμβαίνει όμως την ίδια ώρα στο, ήδη διασπασμένο εσωτερικά, στρατόπεδο των Εργατικών; «Ο Τζέρεμι Κόρμπιν είναι από τους πρώτους που είπαν ότι καλωσορίζουν την ευκαιρία να παρουσιάσουν την πρότασή τους στον λαό, αλλά αμέσως αντέδρασαν βουλευτές του κόμματος του που θεωρούν ότι πάει για πανωλεθρία. Λένε πως είναι σαν να ψηφίζουν οι γαλοπούλες για τα Χριστούγεννα».
Εκείνο που εντυπωσίασε μέχρι στιγμής τον απεσταλμένο του ΣΚΑΪ είναι το γεγονός πως η προεκλογική ρητορική των πολιτικών ηγετών -πλην του Τζέρεμι Κόρμπιν – εστιάζει στο Brexit δείχνοντας πως τα λοιπά εθνικά ζητήματα επισκιάζονται και καθορίζονται από αυτό. Σύμφωνα με τα όσα μας μεταδίδει, αν πεις σε έναν υποστηρικτή των Συντηρητικών πως δεν είναι ευνοϊκές οι συνθήκες για εκλογές αντιπαραβάλλει ότι ένας ικανός ηγέτης μπορεί να αναγνωρίσει την σωστή στιγμή. «Μεγάλο δίλημμα φαίνεται να υπάρχει για τους ψηφοφόρους του UKIP που νιώθουν ευγνώμονες απέναντι στον Νάιτζελ Φάρατζ για την έξοδο, όμως η Τερέζα Μέι είναι αυτή που τώρα οδηγεί το καράβι. Επίσης, οι ψηφοφόροι των Εργατικών δείχνουν να μην εμπιστεύονται απόλυτα τον Τζέρεμι Κόρμπιν, αλλά δεν θέλουν να ψηφίσουν και κανέναν άλλον».
Η Ευδοξία Λυμπέρη είχε προβλέψει ήδη πριν από τις πασχαλινές διακοπές την προκήρυξη πρόωρων εκλογών σε μια ανταπόκρισή της στο ραδιόφωνο της ΕΡΤ. «Είναι μια αναμενόμενη κίνηση καθώς οι διαπραγματεύσεις που έρχονται είναι δύσκολες και το αποτέλεσμά τους μπορεί να διχάσει ακόμη και το κυβερνών κόμμα, ήταν το πιο λογικό να συμβεί δεδομένης της δημοτικότητάς της αυτή τη στιγμή. Όπως όμως έχουμε δει και στο παρελθόν, οι δημοσκοπήσεις μπορεί να μην είναι ακριβείς κι ο χρόνος που απομένει για τις εκλογές είναι πολύς, είναι πιθανό να δούμε ανατροπές».
Επιστρέφοντας στον Ιούνιο του 2016, ο τότε πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον ήθελε να παραμείνει στην ΕΕ σε αντίθεση με τους μισούς Συντηρητικούς βουλευτές και πέντε μέλη του υπουργικού του συμβουλίου. «Από την στιγμή που πολλοί συντηρητικοί ψήφισαν υπέρ της παραμονής και πολλοί εργατικοί ψήφισαν υπέρ της εξόδου, παρουσιάζει ενδιαφέρον πως θα κινηθούν στις επερχόμενες εκλογές. Το μόνο βέβαιο είναι ότι και η Τερέζα Μέι αλλά και ο Τζέρεμι Κόρμπιν έχουν δηλώσει πως εφόσον η πλειοψηφία αποφάσισε Brexit πρέπει να προχωρήσουμε με βάση αυτή την απόφαση». Παρά το γεγονός πως ο ηγέτης των Εργατικών χαιρέτισε την απόφαση της πρωθυπουργού για εκλογές, αντέδρασε εντόνως στο γεγονός πως εκείνη δεν δέχθηκε μια τηλεοπτική προεκλογική αναμέτρηση μεταξύ υποψηφίων. «Πιθανολογώ πως επειδή προέρχεται από μία συντηρητική πολιτική οικογένεια δήλωσε πως το κόμμα της θα βρεθεί σε κάθε γειτονιά αντί σε ένα debate. Ίσως θεωρεί πως είναι προτιμότερη αυτού του είδους η επαφή με τους ψηφοφόρους, παρά η τηλεοπτική έκθεση στην οποία δεν μπορεί να έχει τον απόλυτο έλεγχο. Μπορεί λοιπόν να ακολουθεί μια παραδοσιακή τακτική αλλά έχει αποδειχθεί πως η προσωπική επαφή των υποψηφίων με τους εκλογείς είναι πάντα αποδοτική».
Για τον Ισαακ Καριπίδη του ΑΝΤ1 η προκήρυξη των πρόωρων εκλογών ήταν μη αναμενόμενη. «Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν την Τερέζα Μέι ψηλά σε σχέση με τους Εργατικούς, ενώ παράλληλα υπάρχουν πολλές γκρίνιες τόσο στο εσωτερικό του κόμματός της όσο και μέσα στο κοινοβούλιο σχετικά με την επιλογή της μορφής της εξόδου από την ΕΕ. Το αποτέλεσμα δεν την δέσμευε να προχωρήσει η Μ. Βρετανία είτε σε σκληρό ή σε συναινετικό διαζύγιο. Και η κριτική εστιάζει στη διαφαινόμενη επιλογή του hard Brexit. Πολλοί βουλευτές την απειλούσαν μάλιστα πως δεν θα υπερψηφίσουν την τελική συμφωνία. Αν και η ίδια δεν το παραδέχεται δημοσίως, φαντάζομαι πως, τα έβαλε όλα κάτω κι έκρινε πως είναι η κατάλληλη στιγμή για να πάει σε εκλογές».
Σε ένα πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα 650 μονοεδρικών περιφερειών, το κόμμα που θα καταφέρει να εκλέξει περισσότερους βουλευτές παίρνει εντολή από την Bασίλισσα προκειμένου να σχηματίσει κυβέρνηση. Δεν είναι λοιπόν σπάνιο φαινόμενο ένα κόμμα με μεγαλύτερο ποσοστό στην επικράτεια να εκλέξει λιγότερους βουλευτές έναντι ενός άλλου με χαμηλότερο ποσοστό. Άρα, μήπως υπερτιμούμε την αξία των βρετανικών δημοσκοπήσεων; Ο Ισαάκ Καριπίδης απαντά: «Τόσο εδώ όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη οι δημοσκοπήσεις συχνά πέφτουν έξω, χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό των τελευταίων εκλογών που δεν έδιναν αυτοδυναμία στον Ντέιβιντ Κάμερον μέχρι την τελευταία στιγμή. Εκείνο που υποστηρίζουν οι εδώ αναλυτές είναι πως πλέον ο κόσμος σταμάτησε να απαντάει ειλικρινά στις ερωτήσεις των δημοσκόπων. Φυσικά λοιπόν και μπορούν να ανατραπούν, πόσο μάλλον αν συνοπολογίσουμε πως το σύστημα της Βρετανίας είναι εντελώς διαφορετικό από οποιαδήποτε άλλη χώρα στην Ευρώπη».
Αν και πρόκειται για έναν πολιτικό αρχηγό αιρετό από την βάση του κόμματος που εκλέχθηκε δημιουργώντας το μεγαλύτερο ευρωπαϊκό κόμμα από άποψη συμμετοχών (συγκεντρώνοντας πάνω από 100.000 μέλη το 2015) «γεγονός που είναι πολύ σημαντικό ειδικά για το πολιτικό σύστημα της Ευρώπης που αντιμετωπίζει σοβαρή κρίση», μόλις το 14% των Βρετανών δηλώνει πως θεωρεί τον Τζέρεμι Κόρμπιν κατάλληλο για πρωθυπουργό (το αντίστοιχο ποσοστό της Μέι ανέρχεται στο 50%). «Δεν έχει καταφέρει να πείσει αρχικά ούτε τους βουλευτές του (εκ των οποίων πολλοί των αντιπολιτευόνται). Υψηλόβαθμα, μάλιστα, στελέχη των Εργατικών, ακόμη και ο πρώην πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ, ζητούν την παραίτησή του με κάθε ευκαιρία. Είναι σχεδόν βέβαιο πως αν δεν τα πάει καλά στις εκλογές του Ιουνίου θα πρέπει να παραιτηθεί κι αυτό είναι κάτι που ουσιαστικά θα βοηθήσει τα σχέδια όλων των δελφίνων που στέκονται εναντίον του διαφωνώντας με πολλές από τις απόψεις του».
Με τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες να ακολουθούν στην τρίτη θέση και τον Τιμ Φάρον να κάνει έκκληση στους ψηφοφόρους που αποζητούν ένα πιο βελούδινο Brexit και την Μεγάλη Βρετανία στην ενιαία αγορά, τι είναι αυτό τελικά που μπορεί να ενισχύσει την θέση της αντιπολίτευσης στις κάλπες; «Αν ο Κόρμπιν αλλάξει προεκλογικά την ατζέντα των συζητήσεων -κάτι που έδειξε ήδη με δηλώσεις του για τις μειώσεις στο εθνικό σύστημα υγείας και στο εκπαιδευτικό σύστημα αλλά και για τα τέσσερα εκατομμύρια παιδιών που ζουν στο όριο της φτώχειας, αν καταφέρει να στρέψει τα φώτα της δημοσιότητας και σε άλλα θέματα που απασχολούν τα χαμηλότερα στρώματα της κοινωνίας πιθανότατα να καταφέρει να αποσπάσει περισσότερους ψηφοφόρους» είναι η εκτίμηση του Ισαάκ Καριπίδη.
Εκτός όμως από τους δημοσιογράφους και τους πολιτικούς αναλυτές, τι συμβαίνει εντός του βρετανικού εκλογικού σώματος και πως δείχνει να συμπεριφέρεται μπροστά από την κάλπη;«Οι Βρετανοί είναι κατά κύριο λόγο απολιτίκ, είναι χαρακτηριστικό πως η αποχή στις εθνικές εκλογές αγγίζει το 40%, ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά σε όλη την Ευρώπη . Εξαιτίας όμως του πρόσφατου δημοψηφίσματος για το Brexit και των τεράστιων αλλαγών που αυτό θα φέρει, ο κόσμος δείχνει τον τελευταίο καιρό μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την πολιτική, για το που οδεύει και πως θα αλλάξει τη ζωή του».
Αν και τα ιλαροτραγικά βίντεο με τους Brexiters ψηφοφόρους να ομολογούν στην κάμερα ότι δεν ήξεραν τι ψήφιζαν τον περασμένο Ιούνιο είναι ακόμα πολύ νωπά στη μνημη για να ξεχαστούν…
