Στις αρχές του 2012, πριν από τρία χρόνια, η Ελλάδα βρισκόταν ήδη στη δίνη μιας πρωτόγνωρης κρίσης, η ελληνική οικονομία είχε συρρικνωθεί, οδηγώντας τη χώρα σε ύφεση και, ως εκ τούτου, ολόκληρη την ελληνική κοινωνία σε ένα ασταθές μονοπάτι, με κύρια χαρακτηριστικά την αύξηση της ανεργίας, τη μείωση των εισοδημάτων, την αύξηση της φτώχειας, τον περιορισμό της κοινωνικής συνοχής και τον κοινωνικό αποκλεισμό, που εντεινόταν με ταχείς ρυθμούς. Όλα αυτά δεν επηρέαζαν μόνο το παρόν, αλλά έκαναν οποιαδήποτε πιθανότητα μελλοντικής ανάκαμψης να φαίνεται μικρή.
Εκείνη την περίοδο, διαβάζαμε ότι το 35% του πληθυσμού αντιμετώπιζε τον άμεσο κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, αλλά την ίδια ώρα μαθαίναμε για συνανθρώπους μας που προσπαθούσαν να βοηθήσουν, με τα λίγα μέσα που διέθεταν, όσους είχαν ανάγκη. Συνειδητοποιούσαμε ότι, πλέον, στα σύγχρονα προβλήματα, του 21ο αιώνα, συγκαταλέγονται η «αστεγία», η παιδική φτώχεια, η έλλειψη σίτισης και η ραγδαία αύξηση της νεανικής ανεργίας, αλλά την ίδια ώρα ακούγαμε για μεμονωμένες ή συλλογικές προσπάθειες συμπολιτών μας να προσφέρουν στέγη, φαγητό και εργασία σε όσους είχαν πληγεί περισσότερο από την κρίση.
Διαπιστώσαμε, λοιπόν, ότι στο πρωτόγνωρο αυτό πλαίσιο που είχε δημιουργηθεί στην Ελλάδα, υπήρχαν τρομερά αδιέξοδα, αλλά ταυτόχρονα και πολλοί νέοι δρόμοι, υπήρχαν άνθρωποι που είχαν άμεση ανάγκη από στήριξη, αλλά και πολλοί που ήταν πρόθυμοι να τους συμπαρασταθούν.
Όλα αυτά έκαναν και εμάς, στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, να λάβουμε ενεργότερη δράση και να ενισχύσουμε περαιτέρω τις πρωτοβουλίες μας, συμβάλλοντας στο μέτρο των δυνατοτήτων μας, στην ανακούφιση της ελληνικής κοινωνίας από τις συνέπειες της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης. Στο πλαίσιο αυτό, τον Ιανουάριο του 2012, το Ίδρυμα ανακοίνωσε την «Πρωτοβουλία Ενάντια στην Κρίση», ένα έκτακτο πρόγραμμα δωρεών προς μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς στην Ελλάδα, τριετούς διάρκειας και ύψους €100 εκατομμυρίων, που ερχόταν να συμπληρώσει τις υπόλοιπες κοινωφελείς του δράσεις. Η ουσία της πρωτοβουλίας ήταν να δράσει άμεσα προκειμένου να υποστηρίξει εκείνους που είχαν επηρεαστεί περισσότερο από την κρίση και να δημιουργήσει ένα σταθερό πλαίσιο παροχής στήριξης, με διάρκεια, συνέπεια και μακροχρόνια δυναμική. Η πρωτοβουλία είχε ένα διττό στόχο: μέσα από τα προγράμματα που θα υποστηρίζονταν επεδίωκε, αφενός, να παράσχει άμεση ανακούφιση στις πλέον ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και, αφετέρου, να συμβάλει στη δημιουργία όλων εκείνων των αναγκαίων προϋποθέσεων που θα εξασφάλιζαν ένα καλύτερο και πιο βιώσιμο μέλλον για όλους. Στο πλαίσιο αυτό, μια σειρά από δωρεές σχεδιάστηκαν από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος σε συνεργασία με τους δωρεοδόχους οργανισμούς στην Ελλάδα και συχνά σε επικοινωνία με οργανισμούς από τις ΗΠΑ και τον υπόλοιπο κόσμο, οι οποίοι δραστηριοποιούνται χρόνια σε ανάλογο αντικείμενο και διέθεταν σημαντική τεχνογνωσία.
Μέσα σε μόλις δύο χρόνια, εγκρίθηκαν συνολικά πάνω από 220 δωρεές, εκ των οποίων οι 180 περίπου ήταν στον τομέα της Κοινωνικής Πρόνοιας και της Υγείας λόγω των μεγάλων επιπτώσεων που είχε η κρίση στα συγκεκριμένα πεδία, και οι 38 στον τομέα της Παιδείας και της Τέχνης και του Πολιτισμού, διασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο, τη βιωσιμότητα των οργανισμών με σημαντική επίδραση στην κοινωνία συνολικά.
Στο πλαίσιο αυτό, και σε συνεργασία με τους δωρεοδόχους οργανισμούς, χρηματοδοτήθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα, προγράμματα για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, για την υποστήριξη των υπερχρεωμένων νοικοκυριών και την παροχή σίτισης σε ευπαθείς ομάδες. Παράλληλα, υλοποιήθηκαν δράσεις για την αντιμετώπιση της ανεργίας μέσω υπηρεσιών απασχόλησης, για την παροχή προσωρινών καταλυμάτων και διασφάλισης στέγασης, για παροχή ολοκληρωμένων και δωρεάν υπηρεσιών υγείας, καθώς και για την προώθηση της υγιεινής διατροφής.
Οι κυριότερες κατηγορίες των τελικών επωφελούμενων της Πρωτοβουλίας Ενάντια στην Κρίση αφορούν παιδιά και νέους (περίπου 190.000), ενήλικες (περίπου 170.000) και οικογένειες (περίπου 23.000), ενώ οι υπόλοιπες κατηγορίες περιλαμβάνουν άτομα της τρίτης ηλικίας, πρόσφυγες-αλλοδαπούς, άτομα με αναπηρία και άτομα με ανίατες ασθένειες ή εθισμό. Οι τελικοί αποδέκτες όλων των προγραμμάτων που υλοποιήθηκαν αποτελούν το επίκεντρο όλων των δράσεων του Ιδρύματος και είναι αυτοί ακριβώς που δίνουν νόημα, υπόσταση και αξία σε οποιαδήποτε πρωτοβουλία λαμβάνουμε ως κοινωφελές ίδρυμα.
Τρία χρόνια μετά την αρχική μας ανακοίνωση, η Πρωτοβουλία Ενάντια στην Κρίση έχει πλέον ολοκληρωθεί. Η μετρήσιμη πλευρά της συγκεκριμένης Πρωτοβουλίας αντιστοιχεί σε πάνω από 220 δωρεές και 100 εκατομμύρια ευρώ μέσα σε 3 χρόνια. Η λιγότερο ορατή πλευρά της είναι οι νέες μέθοδοι διαχείρισης των προβλημάτων, η διεκδίκηση της βιωσιμότητας με νέους όρους και η προσπάθεια κινητοποίησης της κοινωνίας των πολιτών που οι συνεργάτες μας, οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί, εργάστηκαν άοκνα για να επιτύχουν.
Φυσικά, δεν ξεχνάμε ότι η δράση του Ιδρύματος είναι πάντα συμπληρωματική προς το ρόλο της Πολιτείας και ότι ο ρόλος μας δεν είναι να αντικαταστήσουμε το Κράτος. Τούτου λεχθέντος, ελπίζουμε πως η Πρωτοβουλία αφήνει ως παρακαταθήκη καινοτόμα πιλοτικά προγράμματα τα οποία θα παραμείνουν στη διάθεση των δημόσιων αρχών, αλλά και άλλων ιδιωτικών φορέων οι οποίοι θα έχουν τη δυνατότητα να τα εφαρμόσουν σε μεγαλύτερη κλίμακα.
Το Ίδρυμα δεν ξεκίνησε την δράση του μέσα στην κρίση. Ούτε και η δράση του θα τελειώσει μόλις η χώρα περάσει αυτόν τον σκόπελο. Η Πρωτοβουλία Ενάντια στην Κρίση ήταν απλά το πρώτο βήμα ενώ έχουμε ήδη προχωρήσει στο επόμενο βήμα μας, τη νέα πρωτοβουλία, επιπλέον €100 εκατομμυρίων, για την Επανεκκίνηση & Ενίσχυση των Νέων, εστιάζοντας στην υποστήριξη της νέας γενιάς, η οποία έχει πληγεί έντονα από το ανησυχητικό ποσοστό ανεργίας στη χώρα. Η πρωτοβουλία αυτή έχει ήδη ξεκινήσει, και συνεργαζόμαστε με οργανισμούς που έχουν ως στόχο, ο καθένας στον τομέα του, να υποστηρίξουν τη νέα γενιά.
«Εδώ Έξω», ένα ντοκιμαντέρ για την Πρωτοβουλία Ενάντια στην Κρίση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος
Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (www.SNF.org), με αφορμή την ολοκλήρωση της Πρωτοβουλίας Ενάντια στην Κρίση, υλοποίησε το ντοκιμαντέρ «Εδώ Έξω», μια ταινία που παρουσιάζει παραδείγματα οργανισμών που υποστηρίχθηκαν στο πλαίσιο αυτού του έκτακτου Προγράμματος δωρεών ύψους €100 εκατομμυρίων, κατά τα έτη 2012-2015.
Το ντοκιμαντέρ είναι μια προσπάθεια να παρουσιαστεί, μέσα από βιωματικές αφηγήσεις και πραγματικές ιστορίες, το σπουδαίο έργο που γίνεται από συνανθρώπους μας που, με φιλότιμο και αυτοθυσία, στέκονται δίπλα σε εκείνους που έχουν ανάγκη, αλλά και οι ιστορίες εκείνων που βρήκαν έμπρακτη υποστήριξη εν μέσω της κρίσης.
Η ταινία έχει διάρκεια 50 λεπτά. Οι 13 οργανισμοί που παρουσιάζονται σε αυτήν είναι οι (με σειρά εμφάνισης): Ινστιτούτο Prolepsis, Μπορούμε, Praksis, Σχεδία, ΚΕΘΕΑ Εξέλιξις, Οργάνωση Γη, Κινητές Ιατρικές Μονάδες, Παιδιά της Άνοιξης, Περπατώ, Μουσείο Μπενάκη, Κέντρο για Χαρισματικά-Ταλαντούχα Παιδιά (Κολλέγιο Ανατόλια), Orange Grove και Impact Hub Athens.
Οι οργανισμοί που παρουσιάζονται είναι απλά ενδεικτικοί του συνόλου και του εύρους της Πρωτοβουλίας, η οποία αφορούσε κυρίως προγράμματα Κοινωνικής Πρόνοιας και Υγείας, καθώς σε αυτούς τους τομείς η ανάγκη ήταν εντονότερη, ενώ υποστηρίχθηκαν και οργανισμοί που δραστηριοποιούνται στους τομείς της Παιδείας και του Πολιτισμού. Αν και για λόγους οικονομίας χρόνου δεν ήταν δυνατό στο ντοκιμαντέρ να παρουσιαστούν οι πάνω από 220 δωρεές που υλοποιήθηκαν, το ΙΣΝ νιώθει υπερήφανο για όλους τους οργανισμούς με τους οποίους συνεργάστηκε στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας και για το κρίσιμο και αναντικατάστατο έργο που αυτοί επιτελούν. Την σκηνοθεσία της ταινίας υπογράφει ο Θωμάς Κιάος, και την παραγωγή η εταιρία AVION Films.
Στο πλαίσιο προώθησης του ντοκιμαντέρ και ευαισθητοποίησης του ευρύτερου κοινού, προγραμματίζεται να σχεδιαστούν ανοιχτές προβολές, εκπαιδευτικά προγράμματα και δημιουργικά εργαστήρια. Το ντοκιμαντέρ είναι διαθέσιμο στα Ελληνικά, καθώς και με υπότιτλους στα Αγγλικά στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος, www.SNF.org.
Σχετικά με το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) (www.SNF.org) είναι ένας από τους μεγαλύτερους ιδιωτικούς φιλανθρωπικούς οργανισμούς στον κόσμο και πραγματοποιεί δωρεές στους τομείς της τέχνης και του πολιτισμού, της παιδείας, της υγείας και του αθλητισμού και της κοινωνικής πρόνοιας. Το Ίδρυμα ενισχύει οργανισμούς που προβλέπεται να προσφέρουν αισθητά, διαχρονικά και θετικά αποτελέσματα στην κοινωνία και έχουν αποτελεσματική διοίκηση και σωστή διαχείριση. Το ΙΣΝ στηρίζει ενεργά προγράμματα που συμβάλλουν στην σύμπραξη φορέων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ως αποτελεσματικά μέσα υποστήριξης του κοινού καλού.
Από το 1996 μέχρι σήμερα, το ΙΣΝ έχει διαθέσει συνολικά €1,20 δισεκατομμύρια ($1,57 δισεκατομμύρια), μέσω 2.823 δωρεών σε μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, σε 111 κράτη ανά τον κόσμο.
Το 2012 και το 2013, το Ίδρυμα ανακοίνωσε δύο νέες πρωτοβουλίες – συνολικού ύψους €100.000.000 ($130.000.000) εκατομμυρίων εκάστη, ως συμβολή στην προσπάθεια αντιμετώπισης της κοινωνικοοικονομικής κρίσης στην Ελλάδα. Η πρωτοβουλία του 2012, η οποία έχει ολοκληρωθεί, αποσκοπούσε στην άμεση ανακούφιση των δυσμενών συνεπειών της εντεινόμενης κρίσης, ενώ η πρωτοβουλία του 2013 έχει ως στόχο την αντιμετώπιση του υψηλού ποσοστού ανεργίας των νέων, σκοπεύοντας στην δημιουργία καλύτερων προοπτικών εργασίας και νέων ευκαιριών για τη νέα γενιά.
Η μεγαλύτερη μεμονωμένη δωρεά του Ιδρύματος (€566 εκατομμύρια/$796 εκατομμύρια) είναι το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) στην Αθήνα, το οποίο αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2016. Σχεδιασμένο από τον Renzo Piano, περιλαμβάνει τις νέες εγκαταστάσεις της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, καθώς και το Πάρκο Σταύρος Νιάρχος. Το ΚΠΙΣΝ αποτελεί επιβεβαίωση της δέσμευσης του Ιδρύματος στο μέλλον της χώρας, καθώς και μοχλό σημαντικής βραχυπρόθεσμης και μεσοπρόθεσμης οικονομικής ανάπτυξης.
